Mụn trứng cá ở phụ nữ trên 25 tuổi, còn được gọi là mụn trứng cá ở người trưởng thành hay mụn trứng cá kéo dài, ảnh hưởng lên đến gần 40% phụ nữ trên thế giới. Trong một nghiên cứu bao gồm 2.895 phụ nữ trưởng thành thuộc các chủng tộc khác nhau, kết quả cho thấy tỉ lệ mụn cao hơn ở những phụ nữ có làn da sậm màu: tỉ lệ mụn ở phụ nữ gốc Phi là 37%, gốc Latin là 32%, châu Á là 30% và phụ nữ da trắng là 24%. Ở phụ nữ châu Á, tỉ lệ mụn dạng viêm là 20%, cao hơn so với mụn không viêm là 10%.

Trước đây, mụn trứng cá thường gặp ở lứa tuổi dậy thì nhưng các nghiên cứu gần đây cho thấy số lượng người bị mụn ở độ tuổi trên 25 đang tăng lên đáng kể; đặc biệt, tỉ lệ mụn ở nữ giới trưởng thành cao hơn rõ rệt so với nam giới trong cùng độ tuổi.

Mụn ở phụ nữ trưởng thành chắc chắn sẽ gây tâm lý lo lắng, tự ti làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Mặt khác, mụn ở người trưởng thành khó đẩy lui hoàn toàn mà thường kéo dài dai dẳng. Theo một nghiên cứu thực hiện trên 200 phụ nữ độ tuổi trên 25, 80% những người tham gia vẫn còn mụn sau nhiều đợt điều trị bằng kháng sinh đường uống và 30% bị mụn tái phát sau các liệu trình dùng isotretinoin.

Tỉ lệ thất bại cao với các liệu trình trị mụn truyền thống cùng với xu hướng hạn chế sử dụng kháng sinh đã thúc đẩy các nhà lâm sàng xem xét thêm về vai trò của nhóm thuốc tác động trên nội tiết tố androgen để điều trị mụn ở phụ nữ trưởng thành.

Androgen gây mụn thế nào?

Có nhiều bằng chứng cho thấy nội tiết tố androgen đóng vai trò quan trọng trong các đợt bùng phát mụn. Sự gia tăng androgen sinh lý và bệnh lý đều gây tăng bài tiết bã nhờn tại lỗ chân lông là cơ chế bệnh sinh quan trọng dẫn đến mụn. Ở phụ nữ, androgen được sản xuất chủ yếu là ở buồng trứng và tuyến thượng thận.

Mụn thường bắt đầu ở tuổi dậy thì khi tuyến thượng thận bắt đầu sản xuất lượng lớn dehydroepiandrosterone, chất hoạt động như một tiền thân của cả nội tiết tố sinh dục androgen và estrogen. Mụn cũng gia tăng trong những bệnh lý tăng tiết androgen như hội chứng buồng trứng đa nang, u tuyến thượng thận, u buồng trứng hay tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh.

Bên cạnh đó, bổ sung các loại nội tiết tố androgen như testosterone, dehydroepiandrosterone và androstenedione trong một số trường hợp đã cho thấy tình trạng gia tăng sản xuất bã nhờn cũng như kích thước lỗ chân lông. Mụn cũng bùng phát khi cơ thể bị stress thông qua cơ chế gia tăng bài tiết androgen tuyến thượng thận.

Mặt khác, các nghiên cứu cũng cho thấy những người không nhạy cảm với androgen sẽ không bị mụn; ví dụ như nam giới không sản xuất được androgen hay khiếm khuyết thụ thể androgen thì không có mụn. Bằng chứng mạnh mẽ nhất cho thấy vai trò của androgen trong khởi phát mụn đó chính là hiệu quả đã được ghi nhận của các thuốc ngừa thai đường uống phối hợp và các liệu pháp kháng androgen trong điều trị mụn ở phụ nữ.

Cơ chế tác động của thuốc ngừa thai đường uống

Thuốc ngừa thai đường uống phối hợp cả hai thành phần estrogen và progestin. Nhóm thuốc này thể hiện tác động kháng androgen thông qua estrogen. Estrogen được biết đến là tác nhân kích thích sự tổng hợp globulin gắn kết với nội tiết tố sinh dục androgen, từ đó làm giảm nồng độ androgen tự do trong máu.

Estrogen cũng ức chế men 5-alpha reductase, ngăn cản sự chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone là dạng androgen có hoạt tính mạnh hơn. Bên cạnh đó, androgen do buồng trứng và tuyến thượng thận tổng hợp cũng bị giảm do ảnh hưởng của estrogen.

Ngoài ra, estrogen cũng có tác động điều hòa ngược lên tuyến yên, ức chế quá trình sản xuất nội tiết tố LH (luteinizing hormone) và FSH (follicle-stimulating hormone), từ đó làm giảm sản xuất androgen từ buồng trứng. Nhờ cơ chế kháng androgen, estrogen làm giảm hiệu quả tình trạng tình trạng tăng tiết bã nhờn.

Progestin có vai trò ít hơn về tác động kháng androgen, thậm chí progestin thế hệ đầu còn có đặc tính androgen. Khi chọn thuốc tránh thai thuốc đường uống để điều trị mụn trứng cá, progestin thế hệ thứ ba (ví dụ: norgestimate hoặc desogestrel) hoặc các thế hệ sau (ví dụ: progestin thế hệ 4 hoặc 5) được ưu tiên bởi vì chúng có hoạt tính androgen thấp hơn.

Theo các y văn, progestin có thể góp phần vào đặc tính kháng androgen của thuốc tránh thai dạng phối hợp thông qua việc làm giảm sản xuất nội tiết tố LH dẫn đến kết quả là giảm sản xuất androgen từ buồng trứng.

Hiệu quả của thuốc ngừa thai trong điều trị mụn

Phân tích từ hệ thống dữ liệu y khoa Cochrane đã cung cấp một kết quả khá toàn diện về hiệu quả của thuốc ngừa thai đường uống trong điều trị mụn trứng cá. Phân tích này tổng hợp kết quả từ 31 nghiên cứu ngẫu nhiên, đối chứng so sánh hiệu quả giữa một thuốc ngừa thai đường uống và các điều trị khác như thuốc kháng sinh đường uống, thuốc bôi ngoài da, không điều trị hay là sử dụng giả dược trên 12.579 người tham gia.

Kết quả của phân tích cho thấy, thuốc ngừa thai đường uống mang lại các lợi ích trong điều trị mụn như:

Giảm tổn thương do mụn viêm và mụn không viên: trong phần lớn các nghiên cứu được phân tích, tổng số các tổn thương do mụn giảm trung bình từ 40-60% ở nhóm sử dụng thuốc ngừa thai đường uống. Đặc biệt, số lượng tổn thương do mụn viêm giảm nhiều hơn so với tổn thương do mụn không viêm.
Giảm độ nặng của mụn và cải thiện tình trạng mụn: theo đánh giá của bệnh nhân trong tất cả các nghiên cứu so với giả dược, tình trạng mụn trứng cá được cải thiện rõ rệt sau thời gian điều trị với thuốc ngừa thai đường uống. Tuy nhiên, so với những điều trị mụn khác, thuốc ngừa thai đường uống chưa cho thấy hiệu quả vượt trội có ý nghĩa về tác dụng điều trị mụn.

Hiện tại, có 4 thuốc ngừa thai đường uống được Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ FDA phê duyệt trong điều trị mụn, đó là 4 phối hợp:

Ethinyl estradiol với norgestimate
Ethinyl estradiol với norethindrone acetate và sắt fumarate
Ethinyl estradiol với drospirenone
Ethinyl estradiol với drospirenone và levomefolate

Thuốc ngừa thai - Phòng Khám Doctor Acnes — Mỗi hộp Drosperin 20 gồm 28 viên nén bao phim: 24 viên màu đỏ chứa Drospirenone 3mg, ethinyl estradiol 0.02mg, 4 viên màu trắng chứa tá dược
Mỗi hộp YAZ gồm 24 viên màu hồng chứa Drospirenone 3mg, ethinyl estradiol 0.02mg, 4 viên màu trắng chứa tá dược
Mỗi hộp Rosepire gồm 28 viên nén bao phim: 24 viên màu hồng chứa Drospirenone 3mg, ethinyl estradiol 0.02mg, 4 viên chứa tá dược.

>>> Xem thêm: Nguyên nhân uống thuốc tránh thai hằng ngày lại bị nám, nổi mụn và cách xử lý

Sử dụng thuốc ngừa thai để trị mụn thế nào cho đúng?

Liệu pháp trị mụn tác động đến nội tiết tố thường được cân nhắc trong trường hợp tăng tiết androgen, mụn khởi phát trễ (trên 25 tuổi) và mụn tập trung nhiều ở khu vực quanh hàm, mụn liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, mụn trứng cá do bã nhờn và những trường hợp điều trị không thành công với các liệu pháp khác. Có thể nói, thuốc ngừa thai đường uống đặc biệt hiệu quả ở những phụ nữ bị mụn sẩn, mụn mủ xuất hiện quanh hàm và cổ trước kỳ kinh nguyệt. Dạng mụn này là mụn liên quan đến nội tiết, thường không đáp ứng với thuốc kháng sinh, do đó điều trị với thuốc ngừa thai đường uống là phù hợp nhất.

Thuốc ngừa thai đường uống cũng đặc biệt phù hợp cho phụ nữ bị mụn và đồng thời mong muốn tránh thai hay bị rong kinh. Như đã đề cập ở trên, thuốc ngừa thai đường uống cũng có thể được thêm vào phác đồ khi chưa đạt được kết quả mong muốn với các điều trị khác. Cụ thể, thuốc ngừa thai đường uống có thể dùng kết hợp với các loại thuốc trị mụn khác, bao gồm kháng sinh nhóm tetracycline và spironolactone. Tetracycline đã được chứng minh không làm giảm hiệu quả tránh thai của thuốc ngừa thai đường uống khi dùng đồng thời.

So với các liệu pháp khác, thuốc ngừa thai đường uống cần thời gian lâu hơn để cho thấy hiệu quả, thông thường từ 3 đến 6 tháng. Do đó, trước khi điều trị, Bác sĩ Da liễu cần trao đổi kỹ càng để khách hàng nắm rõ thông tin và kiên nhẫn thực hiện. Ở những khách hàng mong muốn kết quả điều trị đạt được sớm hơn, phối hợp thuốc ngừa thai đường uống với các liệu pháp khác có thể được chỉ định bởi Bác sĩ Da liễu.

>>> Xem thêm: Thuốc uống trị mụn Bác sĩ khuyên dùng

thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị — Thăm khám Bác sĩ Da liễu để được tư vấn và điều trị mụn

Về các tác dụng không mong muốn, bệnh nhân bị mụn trứng cá được điều trị bằng thuốc ngừa thai đường uống có thể bị đau đầu, bất thường chu kỳ kinh nguyệt và thay đổi về cảm xúc. Ngoài ra, sử dụng thuốc ngừa thai đường uống cũng có nguy cơ gia tăng cân nặng và một số nguy cơ về tim mạch. Không sử dụng thuốc ngừa thai đường uống ở phụ nữ đang mang thai, đang có ung thư vú, đang cho con bú trong vòng 6 tuần sau sinh và ở những người bị tăng huyết áp, đái tháo đường hay có tiền sử huyết khối.

Tóm lại, thuốc ngừa thai đường uống là một lựa chọn điều trị an toàn và hiệu quả cho trường hợp mụn ở phụ nữ trưởng thành, đặc biệt là khi mụn viêm chiếm ưu thế. Điều trị này cũng đặc biệt phù hợp cho những phụ nữ vừa có tình trạng mụn vừa mong muốn tránh thai. Tuy nhiên, vì là điều trị liên quan đến nội tiết tố trong cơ thể, việc tư vấn kỹ càng với Bác sĩ Da liễu về những lợi ích cũng như tác dụng phụ có thể xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc ngừa thai đường uống là vô cùng quan trọng. Tại Phòng khám Doctor Acnes, Bác sĩ Da liễu sẽ căn cứ vào tình trạng mụn và mong muốn điều trị của từng khách hàng để cân nhắc chỉ định thuốc ngừa thai đường uống, đồng thời cung cấp đầy đủ cho khách hàng những thông tin cần thiết về việc sử dụng thuốc ngừa thai đường uống sao cho an toàn và đạt hiệu quả trị mụn cao nhất.