Thông thường khi mụn biến mất và da bắt đầu lành thương, chúng ta sẽ phải đối mặt với hậu quả sau đó là những vết thâm có màu để lại. Có 2 loại thâm sau mụn thường gặp là thâm đỏ và thâm đen.
Các loại thâm này cần mất rất nhiều thời gian mới hồi phục lại về làn da ban đầu, thậm chí có thể kéo dài hơn 6 tháng. Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị các loại thâm sau mụn giúp rút ngắn thời gian hồi phục của da. Hãy cùng Doctor Acnes tìm hiểu về các loại thâm sau mụn và cách điều trị chúng trong bài viết sau đây nhé.
Phân biệt thâm đỏ và thâm đen sau mụn là gì?
Thâm đỏ
Thâm đỏ, hay còn gọi là hồng ban sau viêm, thường giống với các nốt mụn trứng cá, có thể có màu đỏ, màu hồng hoặc màu tím đậm.
Thâm đỏ có thể xuất hiện thành cụm, hoặc dưới dạng chấm riêng lẻ trên da như ở mặt, vai, lưng, cổ và ngực. Nó cũng có thể là giai đoạn sớm của sẹo, sau khi da đã hết mụn.
Thâm đen
Thâm đen, còn gọi là tăng sắc tố sau viêm, là những mảng hoặc đốm sẫm màu xuất hiện trên da sau khi bị mụn trứng cá.
Hiện tượng các tế bào da phản ứng với tổn thương, hoặc kích ứng bằng cách tạo ra thêm melanin (sắc tố tự nhiên tạo nên màu tóc, da và mắt) được gọi là tình trạng tăng sắc tố sau viêm. Điều này gây ra các mảng và đốm rám nắng màu nâu, nâu sẫm hoặc thậm chí xanh xám trên da.
Nguyên nhân nào gây ra thâm đỏ và thâm đen?
Nguyên nhân gây thâm đỏ
Tình trạng thâm đỏ sau mụn thường xuất hiện dưới dạng các đốm đỏ, hồng hoặc tím trên bề mặt da. Thâm đỏ là do sự giãn nở, viêm hoặc tổn thương các mạch máu nhỏ là mao mạch nằm dưới da.
Mụn nang là nguyên nhân phổ biến gây ra thâm đỏ, nhưng thâm đỏ cũng có thể xuất phát từ bất kỳ tình trạng viêm da khác như viêm da và cháy nắng.
Dù thâm đỏ thường dần biến mất theo thời gian, việc áp dụng các biện pháp điều trị cụ thể có thể giúp làm giảm hoặc loại bỏ chúng nhanh chóng hơn.
Nguyên nhân gây thâm đen
Thâm đen sau mụn thường xuất hiện ở những bệnh nhân có da sẫm màu. Nguyên nhân phổ biến nhất của thâm đen là do mụn trứng cá, viêm da dị ứng và chốc lở.
Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác như nhiễm trùng, bị bọ cắn, bỏng, viêm nang lông, phát ban, phản ứng dị ứng và bệnh vẩy nến.
Cách phân biệt thâm đỏ và thâm đen sau mụn
Nếu thâm đỏ gây ra các vết đỏ hoặc hồng, thì thâm đen gây ra các vết nâu, xám hoặc sẫm màu trên da.
Thâm đen xảy ra khi các tế bào sắc tố da bị kích thích trong quá trình chữa lành vết thương, các đốm đen là sự tập trung sắc tố trong một khu vực.
Thâm đỏ có xu hướng xảy ra thường xuyên hơn ở da trắng, trong khi đó tăng sắc tố sau viêm xảy ra nhiều hơn ở da sẫm màu.
Cách điều trị thâm đỏ sau mụn
Thâm đỏ có thể cần tới hơn 6 tháng để tự biến mất và không gây nguy hiểm cho da. Tuy nhiên, để hạn chế mất thẩm mỹ, có thể áp dụng những phương pháp dưới đây để điều trị và giúp thâm đỏ biến mất nhanh hơn:
Sử dụng thuốc bôi ngoài da
- Hydrocortison tại chỗ
Hydrocortison là một loại steroid làm giảm viêm. Đôi khi nó được sử dụng kết hợp với các loại thuốc khác để điều trị viêm do mụn trứng cá. Tuy nhiên cần có sự hướng dẫn của Bác sĩ Da liễu để tránh nguy cơ gây tác dụng phụ nếu sử dụng không phù hợp.
- Vitamin C bôi ngoài da
Vai trò của vitamin C đối với thâm đỏ do mụn trứng cá chưa được nghiên cứu rộng rãi. Tuy nhiên, nó đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm ban đỏ do tia cực tím UVB gây ra.
Vì vitamin C cũng có đặc tính làm sáng da nên phù hợp cho cả cho những người bị tăng sắc tố sau viêm (thâm đen) và cả những người bị hồng ban sau viêm (thâm đỏ).
- Sản phẩm chứa niacinamide
Niacinamide hay còn gọi là vitamin B3, có tác dụng giảm viêm và giúp da giữ ẩm. Niacinamide có một số lợi ích đối với thâm đỏ khi bôi tại chỗ. Ngoài ra, hoạt chất này cũng có thể giúp giảm mụn trứng cá.
- Tranexamic acid
Tranexamic acid hoạt động trên da bằng cách ức chế các cytokine tiền viêm (IL-6, TNF alpha) và ức chế tân tạo mạch máu. Từ đó giúp giảm tình trạng hồng ban sau viêm một cách nhanh chóng. Hoạt chất này đã được nghiên cứu cải thiện rõ rệt các vấn đề da liên quan sắc tố và hồng ban ở cả hai dạng thoa và tiêm trong da, giúp mang lại hiệu quả mờ thâm chỉ trong 8 – 12 tuần.
Phương pháp điều trị chuyên sâu tại Phòng khám
- Điều trị bằng laser ánh sáng
Bác sĩ Da liễu sẽ chỉ định một số loại laser như ánh sáng xung cường độ cao (IPL) và laser nhuộm xung để điều trị thâm đỏ.
Các loại laser ánh sáng này hoạt động bằng cách xác định chính xác và loại bỏ các vùng mạch máu dưới da bị tổn thương, giúp giảm viêm và giảm số lượng mao mạch dãn dưới da. Có thể mất vài lần điều trị để thấy được sự cải thiện tình trạng thâm đỏ.
- Mesotherapy
Mesotherapy là liệu pháp sử dụng kim nhỏ để vận chuyển các hoạt chất vào dưới da, giúp tối ưu hóa hiệu quả điều trị so với bôi thoa thông thường. Trong điều trị thâm đỏ, hoạt chất thường được sử dụng là tranexamic acid với những cơ chế và nghiên cứu đã trình bày ở trên. Khoảng cách giữa hai liệu trình mesotherapy thường là 2 – 4 tuần.
- Lăn kim
Lăn kim là một kỹ thuật thẩm mỹ xâm lấn, đây là phương pháp sử dụng nhiều kim nhỏ siêu bén và vô trùng để chọc thủng lớp biểu bì của da, tạo ra các vết thương vi điểm có kiểm soát trên da.
Quá trình gây ra vết thương và lành thương này có tác dụng làm trẻ hóa làn da bằng cách kích thích sản xuất collagen nội sinh. Do đó, phương pháp này còn có các tên gọi khác là liệu pháp cảm ứng collagen (collagen induction therapy – CIT) và cảm ứng collagen qua da (percutaneous collagen induction – PCI).
Lăn kim không chỉ giúp cải thiện sẹo do mụn trứng cá gây ra mà còn có thể điều trị thâm đỏ. Tuy nhiên, quy trình này nên được chỉ định bởi Bác sĩ Da liễu để tránh rủi ro như kích ứng, mẩn đỏ, hoặc hình thành sẹo mới.
Cũng giống như phương pháp điều trị bằng laser, có thể cần thực hiện lăn kim nhiều lần để thấy được sự cải thiện của tình trạng thâm đỏ.
Cách điều trị thâm đen sau mụn
Điều trị thâm đen bao gồm việc bảo vệ da hàng ngày khỏi tia cực tím. Đầu tiên cần điều trị chứng rối loạn viêm trên da. Sau đó, sử dụng liệu pháp làm sáng da tại chỗ như peel da hoặc laser.
Liệu trình điều trị thường kéo dài hàng tuần hay hàng tháng. Vì vậy, không nên đặt kỳ vọng về sự cải thiện nhanh tình trạng thâm đen sau mụn.
Sử dụng thuốc bôi ngoài da
- Sử dụng sản phẩm chứa chất ức chế tyrosinase
Chất ức chế tyrosinase giúp ngăn sản xuất melanin, giảm nguy cơ thâm sau mụn.
Phương pháp điều trị chính là sử dụng sản phẩm làm sáng tại chỗ như hydroquinone hoặc có thể thay bằng mequinol nếu cần một chất ít gây kích ứng hơn (kojic acid, arbutin, glutathione…)
- Kết hợp với retinoid
Ngoài ra thường kết hợp chất ức chế tyrosinase với retinoid tại chỗ để tăng cường hiệu quả. Bộ ba được kết hợp thường sử dụng gồm hydroquinone 4%, tretinoin 0,05% và fluocinolone acetonide 0,01%.
Steroid tại chỗ có thể làm giảm viêm và giảm tác dụng kích ứng da của retinoid, nhưng chỉ nên sử dụng trong tối đa 8 tuần để giảm thiểu khả năng thay đổi da do tác dụng phụ của steroid.
Retinoid tại chỗ bao gồm tretinoin, adapalene, tazarotene, retinol… có hiệu quả trong việc điều trị mụn ẩn cũng như thâm đen và có thể được sử dụng lâu dài.
- Acid azelaic
Acid azelaic cũng có thể điều trị cả mụn trứng cá và thâm đen.
Cụ thể, sau khi trải qua đợt mụn bùng phát và gây viêm da, một số vùng da có thể gặp tình trạng tăng sắc tố. Azelaic acid có khả năng ngăn chặn quá trình sản xuất melanin quá mức, giúp hạn chế tình trạng tăng sắc tố da hiệu quả.
Phương pháp điều trị chuyên sâu tại Phòng khám
- Peel da hóa học
Peel da hóa học là phương pháp loại bỏ các tế bào biểu bì có chứa melanin dư thừa.
Các tác nhân peel da bề mặt và trung bình thường được sử dụng phổ biến nhất trong điều trị mụn trứng cá bao gồm acid salicylic, acid α-hydroxyl (acid glycolic, acid lactic) và acid trichloroacetic.
Khi Bác sĩ Da liễu quyết định áp dụng phương pháp peel da điều trị thâm mụn cho bệnh nhân, việc cá nhân hóa liệu pháp là điều cần thiết để đảm bảo hiệu quả và an toàn cao nhất. Việc này bao gồm lựa chọn loại peel, cũng như nồng độ, thời gian và số lần thực hiện.
- Điều trị bằng laser
Điều trị thâm mụn bằng laser là một phương pháp hiệu quả để giảm thâm đen sau mụn. Có ba công nghệ laser thường được sử dụng là laser Q-switched ruby, laser Q-Switched Nd:YAG, laser picosecond.
Năng lượng của tia laser sẽ giúp phá vỡ các hạt sắc tố, tạo thành những phân tử sắc tố nhỏ li ti và bị thực bào tiêu hoá rồi bài tiết ra ngoài cơ thể, từ đó giúp các vết thâm mờ hơn, da sáng và mịn màng hơn.
Ưu điểm của phương pháp này là không gây tổn thương cho da và thời gian nghỉ dưỡng ngắn. Đây là lựa chọn được nhiều Bác sĩ và bệnh nhân ưa chuộng.
Xem thêm các bài viết liên quan
Nên làm gì để phòng ngừa thâm sau mụn?
Để ngăn chặn và hạn chế thâm sau mụn, hãy tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Nặn mụn đúng cách: tuyệt đối không tự ý nặn mụn hay dùng tay sờ cạo vùng da bị mụn, đặc biệt là những vùng có nhiều mụn viêm. Nên đến các cơ sở điều trị da liễu uy tín để được lấy nhân mụn chuẩn y khoa.
- Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời: sử dụng kem chống nắng phù hợp để tránh tăng sắc tố sau điều trị mụn. Che chắn da cẩn thận khi đi ra ngoài trời nắng.
- Dưỡng ẩm và làm dịu da: sử dụng các sản phẩm dưỡng ẩm chuyên biệt để giúp da hồi phục nhanh sau điều trị và giảm nguy cơ tăng sắc tố.
| ✅ Phương pháp | ✅ Giá | ✅ Giá HSSV |
| ⭐Laser Q-Switch 532/1064 nm chuẩn FDA (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu) | 1.500.000 | 1.400.000 |
| ⭐IPL Cellec V phục hồi và trẻ hóa da | 600.000 | 550.000 |
| ⭐Mesotherapy căng bóng trắng sáng da (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu) | 3.100.000 | 3.000.000 |
| ⭐Điện di vitamin C tinh chất chuẩn CE | 500.000 | 450.000 |
| ⭐Peel sáng da với AZELAN (azelaic 20%, BHA 20%) chuẩn CE | 800.000 | 700.000 |
| ⭐Peel TCA trị thâm mụn, trẻ hóa sáng da | 1.000.000 | 1.000.000 |
Kết luận, về mặt cơ chế thì thâm đỏ và thâm đen là hoàn toàn khác nhau và có cách điều trị riêng biệt. Do đó, quan trọng là phân biệt đúng tình trạng thâm mụn để tìm ra các phương pháp điều trị phù hợp.
Trong trường hợp bạn không thể phân biệt rõ hoặc chưa lựa chọn được phương pháp điều trị cho mình, hãy liên hệ với Phòng khám Da liễu Doctor Acnes ngay hôm nay để đặt lịch hẹn và được chỉ định các phương pháp tốt nhất cho vấn đề da của mình. Chúc bạn tự tin sở hữu làn da sạch thâm và mịn màng!
Tài liệu tham khảo
- “How to Treat Post-Inflammatory Erythema”. Healthline.com
- Angela Hou, Brandon Cohen, Adele Haimovic, Nada Elbuluk. “Microneedling: A Comprehensive Review”. Dermatol Surg. 2017 Mar;43(3):321-339
- Elizabeth Lawrence; Khalid M. Al Aboud. “Postinflammatory Hyperpigmentation”. Ncbi.nlm.nih.gov
- David E Castillo and Jonette E Keri. “Chemical peels in the treatment of acne: patient selection and perspectives”. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2018; 11: 365–372
- Nicole Wu. “What is Post Inflammatory Hyperpigmentation?”. Webmd.com
- “What to Know About Post-Inflammatory Erythema”. Webmd.com
Bài viết này có hữu ích không?
Chọn 1-5 sao cho chất lượng bài viết
