Sẹo rỗ là hậu quả của quá trình tổn thương nhưng không thể hồi phục hoàn toàn ở lớp thượng bì và trung bì của da do các mụn viêm gây ra; kết quả là các vết lõm được hình thành trên mặt. Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra sẹo rỗ là tình trạng mụn trứng cá kéo dài hoặc không được điều trị đúng cách.

Các phương pháp làm đầy sẹo rỗ hiện nay đang nhận được sự quan tâm vô cùng lớn của rất nhiều người vì sẹo rỗ gây ảnh hưởng nặng nề về tâm lý và làm giảm sút sự tự tin cho những ai đang gặp phải vấn đề này. Tuy vậy, không phải ai cũng có điều kiện để tới các cơ sở thẩm mỹ để điều trị. Bài viết hôm nay các Bác sĩ tại Phòng khám Da liễu Doctor Acnes sẽ cung cấp các thông tin về các phương pháp điều trị sẹo rỗ tại nhà để mọi người cùng tham khảo.

Sẹo rỗ là gì?

Sẹo rỗ hay còn gọi là sẹo lõm (atrophic scar) là những vết lõm xuất hiện sâu dưới da tạo ra những biến đổi trên bề mặt gây mất thẩm mỹ và thiếu tự tin cho những ai đang gặp phải vấn đề này. Sẹo rỗ hình thành khi da không thể tái tạo mô một cách bình thường, liên quan đến những tổn thương nặng ở vùng hạ bì gây đứt gãy các sợi collagen và elastin.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sẹo rỗ trong đó nguyên nhân hay gặp nhất là sẹo do mụn trứng cá để lại. Theo thống kê y học, có đến hơn 90% người bị mụn trứng cá sẽ mắc phải tình trạng sẹo sau mụn ở các mức độ khác nhau.

Phân loại sẹo rỗ

Tùy thuộc vào hình dạng vết lõm mà sẹo rỗ được chia thành 3 nhóm hình thái khác nhau:

Sẹo đáy nhọn (icepick): sẹo có hình dạng hẹp, sâu và thường bị hiểu lầm là lỗ chân lông to. Sẹo thường xuất hiện ở những vùng má và mũi, những khu vực hay xuất hiện mụn đầu đen.

Phân loại sẹo rỗ - Doctor Acnes — Bảng phân loại sẹo rỗ

Sẹo đáy vuông (box scar): sẹo thường có dạng hố lõm, đáy vuông và tương đối nông.
Sẹo đáy tròn (rolling): sẹo lõm xuống thành những hố tròn tương đối sâu, tạo ra trên bề mặt những hình dạng như lượn sóng.

Các trường hợp dễ dẫn đến hình thành sẹo rỗ

Do nặn mụn không đúng cách: nặn mụn là một trong những phương pháp loại bỏ nhân mụn nhanh và đơn giản nhất nên hiện nó đang bị lạm dụng ở hầu hết trường hợp mụn. Cần biết rằng, nặn mụn không đúng cách sẽ vô tình khiến da bị viêm nhiễm và tổn thương đến quá trình phục hồi của da, dẫn đến sẹo rỗ.

Mụn viêm quá nhiều và nặng nhưng không được điều trị: mụn viêm nặng, ảnh hưởng sâu đến các mô tế bào lớp hạ bì, da bị mất collagen liên tục trong một thời gian dài. Do đó, quá trình tạo mới và sửa chữa các mô bị hư hỏng trở nên khó khăn hơn. Làn da không được lấp đầy lại các mô bị mất nên hình thành sẹo rỗ.

Nguyên nhân hình thành sẹo - Doctor Acnes — Các nguyên nhân dễ hình thành sẹo rỗ

Chăm sóc da sai cách: da trong giai đoạn mụn và sau mụn cần được chăm chút kỹ càng hơn nhưng việc chăm sóc da sai cách ví dụ như sử dụng các loại kem trộn không rõ nguồn gốc, thành phần hoặc tự ý sử dụng các sản phẩm điều trị hay dưỡng da mà không có sự hướng dẫn của Bác sĩ hay Dược sĩ sẽ dễ làm da tổn thương trầm trọng hơn và có thể tạo điều kiện cho sẹo rỗ xuất hiện trong tương lai.
Lạm dụng các phương pháp điều trị sẹo tại nhà: nhiều người lầm tưởng rằng các thành phần từ thiên nhiên sẽ thân thiện với làn da nhưng thực tế cho thấy rằng, các công thức điều trị sẹo mụn tự thực hiện tại nhà có nguy cơ làm da tổn thương nhiều hơn. Một số công thức đôi khi có thể có ích cho da nhưng khi lạm dụng quá mức sẽ khiến da bị kích ứng, viêm và gánh chịu nhiều hậu quả không đáng có.

Những hoạt chất cần có để điều trị sẹo rỗ tại nhà

Hiệu quả điều trị sẹo rỗ không chỉ phụ thuộc vào phương pháp điều trị mà còn phụ thuộc nhiều vào độ nặng của sẹo và thời gian xuất hiện sẹo rỗ hay còn gọi là tuổi sẹo. Đối với trường hợp sẹo nhiều, nặng và lâu năm, cần phải sử dụng kết hợp nhiều phương pháp xâm lấn tại các cơ sở điều trị da liễu được cấp phép như bệnh viện, phòng khám mới có thể đạt được kết quả điều trị như mong muốn. Đối với trường hợp sẹo nhẹ, nông và mới hình thành dưới 3 tháng, có thể thử sử dụng một số liệu pháp tại nhà sau đây.

Retinoid

Retinoid là nhóm dẫn chất của vitamin A được áp dụng trong da liễu để chống lão hóa, điều trị mụn với cơ chế tăng sinh tế bào, kích thích tái tạo collagen, sợi elastin. Dựa trên cơ chế tác động đó, nhóm retinoid được sử dụng như một hoạt chất có tác động làm đầy vùng da bị lõm.

Nhờ quá trình kích thích tăng sinh tế bào, retinoid đóng vai trò như một chất chỉ huy giúp các tế bào dưới da liên kết chặt chẽ hơn, trung hòa tác động của các gốc tự do giúp ngăn ngừa làm tổn thương đến các tế bào. Kết quả mạng lưới nâng đỡ dưới da được tăng cường, dày hơn, giúp làm đầy các vết sẹo rỗ cũng như các các nếp nhăn do lão hóa da gây ra.

Nghiên cứu của James Leyden và công sự đăng trên Tạp chí Da liễu và điều trị đã chứng minh ngoài vai trò trong điều trị mụn trứng cá, tăng sinh tế bào điều trị sẹo lõm; retinoid còn giúp làm mờ sẹo, đều màu da dẫn đến sẹo ít được chú ý hơn.

Tuy nhiên, retinoid khiến da nhạy cảm hơn với ánh nắng do đó những ai đang dùng retinoid để điều trị sẹo rỗ hoặc mụn cần lưu ý bôi kem chống nắng và che chắn cẩn thận khi ra ngoài.

Salicylic acid (BHA)

Salicylic acid hay được biết tới với tên quen thuộc là BHA thường được sử dụng trong các sản phẩm điều trị mụn trứng cá. BHA làm thông thoáng lỗ chân lông, giảm sưng và đỏ ở những làn da có mụn viêm. Kết quả là làm giảm thiểu khả năng hình thành sẹo rỗ trong quá trình bị mụn trứng cá. BHA cũng được khuyến khích dùng trong điều trị sẹo như một phương pháp hỗ trợ làm sạch da, loại bỏ da chết, dầu thừa còn sót trong lỗ chân lông; từ đó, kích thích sự tạo thành lớp tế bào da mới có thể hỗ trợ làm đầy cho vùng da bị sẹo.

BHA trị sẹo rỗ - Doctor Acnes — Cơ chế BHA làm đầy sẹo rỗ

Alpha hydroxy acid (AHA)

AHA giúp loại bỏ da chết và bụi bẩn xuất hiện trên bề mặt, giúp ngăn ngừa bít tắc lỗ chân lông nên các Bác sĩ Da liễu thường hay khuyến cáo dùng AHA trong các bước chăm sóc da hằng ngày để hỗ trợ điều trị mụn và sẹo rỗ. Ngoài ra AHA còn có vai trò nổi bật trong việc giúp làm sáng da mờ các mảng sẹo tối màu, mang lại kết quả hài lòng cho những người trong quá trình sử dụng.

Cần ghi nhớ, BHA/AHA thường không nên được sử dụng cùng với retinoid trong cùng một ngày khi chăm sóc da. Thay vào đó, nên sử dụng cách ngày hoặc theo một nguyên tắc nhất định trong tuần miễn sao không bôi BHA và retinoid trong cùng một ngày để đảm bảo da không bị tẩy tế bào chết quá mức. Nên tư vấn Bác sĩ Da liễu nếu muốn sử dụng BHA và retinoid đồng thời trong liệu trình chăm sóc da để được Bác sĩ tư vấn cách thức phù hợp tuỳ thuộc vào mục tiêu điều trị trên từng làn da.

aha — Alpha hydroxy acid (AHA) giúp hỗ trợ điều trị mụn và sẹo rỗ

Các phương pháp điều trị sẹo rỗ khác

Massage mặt: dù massage mặt không trực tiếp làm giảm sẹo rỗ xuất hiện trên mặt, nhưng nó có tác dụng bổ sung hiệu quả cho các liệu pháp trị sẹo rỗ khác đang sử dụng.

Đã có nghiên cứu cho thấy rằng massage mặt có thể giúp tuần hoàn da được tốt hơn, giúp các chế phẩm điều trị được hấp thu tốt hơn đồng thời loại bỏ độc tố và phục hồi kết cấu làn da.

Các phương pháp để phòng ngừa sẹo

Điều trị mụn sớm: điều trị sớm làm tình trạng mụn không diễn biến nặng nề gây tổn thương các mô và hình thành sẹo lõm. Tốt nhất nên gặp Bác sĩ chuyên khoa Da liễu để được thăm khám và điều trị đúng ngay từ đầu.
Lấy nhân mụn đúng cách: chỉ lấy những nhân mụn đã se cồi, tuyệt đối không nặn khi mụn còn viêm, sưng đỏ. Dụng cụ lấy mụn phải vô trùng tuyệt đối, nặn mụn bởi những kỹ thuật viên có hiểu biết và tay nghề. Nặn mụn dưới xông hơi làm giãn nở lỗ chân lông khiến cho việc lấy nhân mụn trở nên dễ dàng hơn.
Không dùng kem trị mụn không rõ nguồn gốc: tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, sản phẩm chứa chất lột tẩy, chứa corticoid để điều trị mụn. Bởi vì các loại kem mụn trôi nổi này chính là căn nguyên làm cho tình trạng mụn càng thêm nặng và dễ để lại sẹo hơn.

Lời khuyên hạn chế sẹo rỗ - Doctor Acnes — Thực hiện các lời khuyên từ Bác sĩ Da liễu để hạn chế hình thành sẹo rỗ

Vệ sinh tốt vùng da mụn: một trong những nguyên nhân để lại sẹo lõm sau mụn là do bội nhiễm vì vậy việc vệ sinh là vô cùng quan trọng. Không nên dùng tay sờ nắn lên vùng da mụn, vệ sinh da mặt đúng cách bằng những sản phẩm phù hợp, thường xuyên thay giặt ga gối, khăn mặt, vệ sinh màn hình điện thoại…
Có chế độ sinh hoạt lành mạnh: duy trì chế độ ăn uống khỏe mạnh, bổ sung nhiều rau xanh, các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như cà rốt, súp lơ, các loại hạt, ngũ cốc và đặc biệt là vitamin C từ cam, chanh, dưa hấu để kích thích sản sinh collagen nội sinh. Cũng cần uống nhiều nước để thanh lọc cơ thể đồng thời hạn chế thức khuya hay căng thẳng làm da xỉn màu và dễ nổi mụn hơn.

Khách hàng điều trị sẹo thành công với phương pháp mesotherapy PRP tại Phòng khám Doctor Acnes - Doctor Acnes — Ca lâm sàng điều trị sẹo rỗ thành công tại Doctor Acnes

Sẹo rỗ luôn là một vấn đề da liễu khó điều trị vì nó có thể ở lại vĩnh viễn trên da mặt nếu không biết cách điều trị hợp lý và kịp thời. Do đó, hiểu đúng về tình trạng sẹo và các phương pháp điều trị sẹo rỗ tại nhà có thể giúp nhanh chóng hỗ trợ được vấn đề da liễu này. Cụ thể, trường hợp sẹo mới hình thành, sẹo ít và đáy sẹo nông thì có thể áp dụng các phương pháp điều trị sẹo rỗ tại nhà được nhắc đến trong bài. Trong khi nếu tình trạng sẹo rỗ lâu năm, sẹo nhiều, đáy sẹo sâu hoặc đã áp dụng các phương pháp trị sẹo tại nhà nhưng không hiệu quả thì cần tìm đến các Phòng khám Da liễu để được các Bác sĩ có chuyên môn và dày dặn kinh nghiệm tư vấn các phương pháp điều trị sẹo rỗ xâm lấn theo hình thái sẹo của mỗi cá nhân.