Cần bao lâu để thấy hiệu quả điều trị mụn

Mụn là một bệnh lý da liễu thường gặp, xuất hiện khi các lỗ chân lông trên da bị bít tắc bởi dầu thừa, tế bào chết hay vi khuẩn tạo thành các nhân mụn có kèm hoặc không kèm tình trạng viêm. Đây là một tình trạng bệnh lý của da được phân loại bệnh mãn tính, do mụn thường kéo dài và cần thời gian đáp ứng với bất kỳ phương pháp điều trị nào. “Khi bắt đầu điều trị mụn, cần bao lâu để thấy được hiệu quả?” là một câu hỏi muôn thuở của tất cả những ai bị mụn. Trong bài viết sau đây, hãy cùng Doctor Acnes tìm kiếm câu trả lời cho vấn đề này nhé.

Trước khi bắt đầu điều trị, chúng ta cần phân biệt được loại mụn và tình trạng mụn bản thân đang mắc phải. Mụn có thể xuất hiện ở nhiều vùng trên cơ thể như mặt, lưng, ngực, cổ, cằm, bả vai, mông… mức độ nghiêm trọng của mụn cũng khác nhau trên từng cá thể và có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng.

Mụn nhẹ

Mụn đầu đen

Mụn đầu đen là mụn trứng cá không viêm có màu đen hoặc nâu, thường xuất hiện ở các vùng da có nhiều tuyến bã nhờn như mũi, cằm và trán. Mụn đầu đen xuất hiện khi dầu thừa, tế bào da chết và bụi bẩn gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Khi đầu mụn mở ra và tiếp xúc với không khí, bã nhờn trong lỗ chân lông bị oxy hóa, tạo thành một màu đen hoặc nâu. Mụn đầu đen thường không gây đau và ít gây viêm nhiễm so với mụn viêm.

Mụn đầu trắng

Mụn đầu trắng hay còn gọi là mụn ẩn thường xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi dầu, tế bào da chết và bụi bẩn. Đặc điểm chính của mụn đầu trắng là lỗ chân lông bị bít tắc, không tiếp xúc với không khí bên ngoài. Do đó, đầu mụn không bị oxy hóa nên vẫn giữ nguyên được màu trắng hoặc màu da tự nhiên.

Mụn đầu trắng thường xuất hiện ở các vùng da như mũi, trán, cằm và đôi khi xuất hiện các khu vực khác trên khuôn mặt. Chúng có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc theo nhóm và không gây đau nhức giống như mụn đầu đen.

Mụn trung bình và nặng

Mụn viêm đỏ

Mụn viêm đỏ hay còn gọi là mụn sẩn, thường sưng to, vùng da xung quanh mụn có màu đỏ và khó thấy nhân mụn bằng mắt thường. Nếu cố nặn mụn viêm đỏ có thể dẫn đến tình trạng tổn thương da nghiêm trọng để lại thâm, sẹo lõm gây mất thẩm mỹ. Mụn viêm đỏ thường gây đau đớn do nhân mụn nằm sâu trong da, việc xử lý không đúng cách sẽ khiến mụn kéo dài và gây ra nhiều hậu quả không mong muốn.

Mụn bọc

Mụn bọc phát triển từ sâu bên trong da thành những nốt sưng đỏ chứa đầy dịch mủ, gây đau nhức, khó chịu, có màu trắng hoặc vàng ở trên đỉnh và có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc theo cụm thường gây viêm, đau nhức và sưng tấy. Ngoài ra, mụn bọc thường xuất hiện ở gương mặt hoặc có thể xảy ra ở một số vùng da khác trên cơ thể như lưng, ngực hay cổ.

Mụn bọc có thể gây ra nhiều biến chứng sau mụn, khó chịu trong một thời gian dài và để lại những tổn hại cho làn da như sẹo vĩnh viễn, những vết sẹo lõm và sâu trên da. Ngoài ra, mụn bọc còn là kết quả của việc da bị viêm nhiễm, kết hợp với bã nhờn, bụi bẩn, tế bào chết và vi khuẩn khiến nang lông bị kích ứng.

Mụn mủ

Mụn mủ thường có đặc điểm là gây sưng to và đau, đầu mụn chứa mủ màu trắng hoặc vàng. Nhiều quan điểm cho rằng mụn viêm mủ có thể dễ dàng điều trị bằng cách nặn lấy mủ trong mụn ra rồi mụn sẽ tự hết. Tuy nhiên, không ít người đã tự ý nặn mụn khi mụn chưa chín và không lấy hết nhân mụn. Điều này có thể gây nhiễm trùng, thâm và sẹo rỗ.

Mụn nang

Mụn nang là tình trạng mụn trứng cá với các biểu hiện mụn nghiêm trọng. Trong các loại mụn viêm, mụn nang được xem là dạng nặng nhất. Mụn nang có khả năng hình thành ổ viêm chứa nhiều mủ và gây đau nhức. Do vị trí sâu và tính chất nặng, ngay cả khi được điều trị đúng cách, mụn nang vẫn thường để lại các sẹo lõm do sự tổn thương của tế bào da không thể phục hồi hoàn toàn.

Cần bao lâu thấy hiệu quả điều trị mụn

Đối với mụn nhẹ

Các loại mụn cám, mụn đầu đen, mụn đầu trắng được liệt kê vào nhóm mụn nhẹ bởi nhân mụn không sâu hay viêm. Thời gian từ lúc vi nhân mụn bắt đầu hình thành, phát triển thành mụn lớn, thấy được trên bề mặt da và tự đào thải theo chu kỳ đổi mới tế bào da phải mất từ khoảng 6-8 tuần. Dưới tác động kích thích bong sừng, lỗ chân lông mở ra, những nhân mụn lớn ẩn sâu bên dưới sẽ tự trồi lên sau một khoảng thời gian. Như vậy, thời gian điều trị đối với các loại mụn nhẹ, trung bình mất từ 6-12 tuần hoặc hơn, bao gồm cả điều trị tăng sắc tố sau viêm và ngăn chặn sự hình thành mụn mới.

Đối với mụn trung bình, mụn nặng và các trường hợp khác

Mụn bọc, mụn mủ, mụn viêm đỏ, mụn nang là nhóm mụn gây viêm, ẩn sần dưới da được liệt kê vào danh sách mụn nặng. Thời gian và phương pháp điều trị cần được đầu tư và kéo dài hơn so với trường hợp mụn nhẹ, đặc biệt với những trường hợp sau:

Da đề kháng kháng sinh

Kháng sinh có thể được sử dụng để điều trị mụn trứng cá bằng cách làm giảm tối đa lượng vi khuẩn trên bề mặt da và trong các nang lông, từ đó giúp chống viêm, giảm sưng tấy.

Tuy nhiên khi bệnh nhân không tuân thủ điều trị, lạm dụng kháng sinh khi không cần thiết dẫn đến tình trạng vi khuẩn trong nang lông chống lại được tác động của thuốc kháng sinh mà trước đây có thể trị được. Nói cách khác, da đã bị đề kháng kháng sinh. Khi gặp trường hợp này, cần báo ngay cho Bác sĩ điều trị để được nâng liều hoặc thay đổi hoạt chất điều trị.

Da nhiễm corticoid

Việc sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc như là kem trộn, thuốc rượu ngày càng tràn lan trên thị trường với những lời quảng cáo hoa mỹ. Một hoạt chất không thể thiếu trong những sản phẩm này là corticoid, chất gây giảm khả năng miễn dịch của da.

Khi sử dụng một thời gian dài làn da dần trở nên yếu ớt, sần sùi, mụn li ti vì bị kích ứng, nhiễm trùng, bội nhiễm. Nghiêm trọng hơn có thể gây biến chứng giãn mao mạch, mỏng da, teo da và viêm da nhiễm trùng.

Tùy mức độ bị tác động, những trường hợp bị tác động nặng sẽ mất vài năm. Những trường hợp bị nhẹ hơn, đáp ứng tốt thì 4-6 tháng.

Mụn nội tiết

Mụn nội tiết hình thành khi cơ thể có những sự thay đổi nhất định gây ra sự rối loạn nội tiết tố. Mụn chịu sự ảnh hưởng từ hai loại hormone chính trong cơ thể là androgen (nội tiết tố nam) và estrogen (nội tiết tố nữ).

Sự rối loạn nội tiết trong cơ thể làm tuyến dầu nhờn trên da bị kích thích, hoạt động mạnh mẽ hơn, bã nhờn bị tích tụ trên da, nếu không được vệ sinh đúng cách sẽ dẫn đến tình trạng bít tắc lỗ chân lông và hình thành nhân mụn.

Mụn sẽ thuyên giảm nếu như nội tiết tố trong cơ thể được cân bằng và tìm ra nguyên nhân để điều trị phù hợp. Thời gian trung bình để một liệu trình trị liệu liên quan đến hormone trong khoảng 2-3 tháng. Khi cơ thể vừa mất cân bằng hormone, vừa có cơ địa dễ sinh mụn thì phải duy trì điều trị kéo dài.

Mụn do stress

Nguyên nhân của việc nổi mụn do stress là do các hormone bị tiết ra nhiều trong quá trình cơ thể đối mặt với căng thẳng. Sự hoạt động mạnh mẽ của cortisol và androgen khiến da tăng tiết bã nhờn. Các vi khuẩn ăn bã nhờn cũng vì điều này mà sinh sôi nhiều hơn. Điều này thúc đẩy hệ miễn dịch phản ứng và gây viêm trên da và từ đó mụn sinh ra mụn.

Nếu căng thẳng càng kéo dài, tình trạng mụn sẽ càng nghiêm trọng hơn và ngược lại, nếu tâm trạng ổn định, thoải mái mụn sẽ tự hết dần theo thời gian. Với trường hợp mụn không tự hết thì nguyên nhân có thể do nhiều yếu tố tác động khác, vì vậy cần được các Bác sĩ thăm khám để tìm ra nguyên nhân.

Tình trạng mụn của mỗi người như mức độ nặng của mụn và các tình trạng bệnh lý hay lịch sử điều trị là khác nhau nên thời gian để thấy được hiệu quả điều trị mụn là không giống nhau. Việc thăm khám Bác sĩ Da liễu là một điều vô cùng cần thiết, giúp mang lại những phương pháp chăm sóc và điều trị mụn phù hợp nhất với tình trạng da mụn của từng người. Bên cạnh đó, cần kiên trì trong suốt thời gian điều trị mụn, kể cả khi đã thấy được hiệu quả của các phương pháp trị mụn. Qua bài viết trên, Phòng khám Da liễu Doctor Acnes hy vọng có thể giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích để luôn tự tin và “đủ kiên trì” trên hành trình trị mụn.

Tài liệu tham khảo

1. Linda K Oge’, Alan Broussard, Marilyn D Marshall. “Acne Vulgaris: Diagnosis and Treatment“. Am Fam Physician. 2019 Oct 15;100(8):475-484
2. Stephen Titus, Joshua Hodge. “Diagnosis and treatment of acne“. Am Fam Physician. 2012 Oct 15;86(8):734-40
3. “Acne“. Clevelandclinic
4. Alan J Cooper, Victoria Rebecca Harris. “Modern management of acne“. Med J Aust . 2017 Jan 16;206(1):41-45. doi: 10.5694/mja16.00516