Tuổi dậy thì là giai đoạn quan trọng với nhiều biến đổi, và mụn trứng cá là vấn đề thường gặp, ảnh hưởng lớn đến sự tự tin và sức khỏe làn da. Chăm sóc da đúng cách không chỉ giúp ngăn ngừa, điều trị mụn mà còn đảm bảo làn da luôn khỏe mạnh về lâu dài. Cùng khám phá các phương pháp chăm sóc da mụn tuổi dậy thì hiệu quả qua góc nhìn của Bác sĩ Da liễu để duy trì làn da sạch mụn và tươi sáng.
Nguyên nhân gây mụn tuổi dậy thì
Hiểu rõ nguyên nhân gây mụn tuổi dậy thì giúp phòng ngừa và điều trị mụn hiệu quả hơn. Dưới đây là các nguyên nhân chính:
- Thay đổi nội tiết tố: trong giai đoạn dậy thì, cơ thể tăng sản xuất hormone androgen, kích thích tuyến bã nhờn tiết nhiều dầu hơn, gây tắc nghẽn lỗ chân lông và hình thành mụn.
- Yếu tố di truyền: di truyền đóng vai trò lớn trong việc quyết định ai sẽ bị mụn và mức độ nghiêm trọng. Nếu cha mẹ từng bị mụn, con cái có nguy cơ cao cũng sẽ mắc phải.
- Chế độ ăn uống và lối sống: chế độ ăn giàu đường và thực phẩm có chỉ số glycemic cao như bánh mì trắng, khoai tây chiên có thể tăng nồng độ insulin, dẫn đến sản xuất nhiều androgen và gây mụn. Thiếu ngủ, căng thẳng và vệ sinh kém cũng góp phần làm tình trạng mụn nặng hơn.
- Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp: mỹ phẩm chứa các thành phần gây bít tắc lỗ chân lông hoặc không được dán nhãn “non-comedogenic” có thể làm tình trạng mụn trầm trọng hơn.
- Thay đổi trong quy trình chăm sóc da: không duy trì quy trình chăm sóc da phù hợp hoặc thay đổi sản phẩm đột ngột có thể gây kích ứng da và làm tăng nguy cơ mụn.
- Yếu tố môi trường: ô nhiễm, bụi bẩn và tiếp xúc với hóa chất có thể kích ứng da, làm tắc nghẽn lỗ chân lông và gây ra mụn.
Các bước chăm sóc da mụn tuổi dậy thì
Chăm sóc da đúng cách là chìa khóa để có làn da khỏe mạnh, đặc biệt quan trọng với các bạn tuổi “teen” khi da đang nhạy cảm và dễ nổi mụn. Dưới đây là một số phương pháp chăm sóc da hiệu quả giúp cải thiện làn da của tuổi dậy thì:
Bước 1: tẩy trang
Dù các cô gái tuổi dậy thì ít khi trang điểm như người lớn, nhưng việc tẩy trang vẫn cần thiết khi sử dụng kem chống nắng có độ che phủ cao. Sữa rửa mặt thông thường không đủ khả năng loại bỏ hoàn toàn kem chống nắng, đặc biệt là các loại có cấu trúc bền vững. Tẩy trang chỉ nên thực hiện 1 lần/ngày vào buổi tối, trước bước rửa mặt, để tránh làm khô và kích ứng da.
Khi chọn sản phẩm tẩy trang cho tuổi dậy thì, hãy ưu tiên các loại không chứa thành phần gây bít tắc lỗ chân lông (non-comedogenic), không chứa cồn khô (drying alcohol), hương liệu và chất bảo quản mạnh.
Bước 2: rửa mặt đúng cách
Rửa mặt là bước quan trọng giúp làm sạch da, loại bỏ tế bào chết và hỗ trợ điều trị mụn trứng cá – một vấn đề phổ biến ở tuổi dậy thì. Rửa mặt 2 lần/ngày vào buổi sáng và buổi tối là đủ. Rửa mặt quá nhiều có thể làm tăng tiết dầu và khiến lớp bảo vệ tự nhiên của da bị tổn thương, dẫn đến nguy cơ nổi mụn và bắt nắng cao hơn.
Cần lưu ý chọn sữa rửa mặt phù hợp với loại da:
- Da khô cần sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa chất tẩy rửa mạnh hay có chứa acetone và alcohol, vì chúng có thể làm khô da hoặc gây kích ứng da.
- Da nhờn mụn nên chọn sản phẩm chứa acid salicylic để kiểm soát dầu và làm sạch sâu.
Khi rửa mặt, hãy nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh hoặc dùng khăn vải thô để lau mặt, vì điều này có thể làm tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn.
Bước 3: dưỡng ẩm cho da mụn
Dưỡng ẩm là bước quan trọng trong chăm sóc da, đặc biệt với da mụn ở tuổi dậy thì. Một số người lo ngại rằng dưỡng ẩm có thể gây bít tắc lỗ chân lông và làm tình trạng mụn nặng hơn, nhưng quan điểm này không chính xác. Dưỡng ẩm đúng cách mang lại nhiều lợi ích như:
- Kiểm soát bã nhờn: dưỡng ẩm giúp cân bằng lượng dầu tiết ra trên da. Ở tuổi dậy thì, các tuyến dầu hoạt động mạnh, và việc cung cấp đủ độ ẩm giúp điều chỉnh quá trình này, giảm nguy cơ tắc nghẽn lỗ chân lông.
- Giảm khô da: các hoạt chất trị mụn như benzoyl peroxide, retinoid, AHA, BHA thường gây khô da và bong tróc. Dưỡng ẩm giúp da duy trì độ ẩm, giảm tác động khô da và bong vảy.
- Tăng hiệu quả điều trị mụn: dưỡng ẩm giúp các thành phần hoạt tính trong thuốc thoa trị mụn thẩm thấu tốt hơn, tăng cường hiệu quả điều trị.
- Kháng viêm, làm dịu da: một số thành phần trong kem dưỡng ẩm có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn và làm dịu da, hỗ trợ tích cực trong quá trình điều trị mụn.
Bước 4: sử dụng thuốc thoa trị mụn
Đối với tình trạng da mụn ở tuổi dậy thì, trước bước dưỡng ẩm là lúc thích hợp để thoa các loại thuốc trị mụn. Các loại thuốc trị mụn chứa những hoạt chất như benzoyl peroxide, acid salicylic, acid azelaic… có thể giúp ngăn ngừa tình trạng đổ dầu quá mức, làm giảm sự phát triển của vi khuẩn gây mụn và giúp sang thương mụn mau lành.
Nếu mụn nặng như mụn mủ, mụn bọc, mụn nang, hãy thăm khám Bác sĩ Da liễu để được chỉ định điều trị chuyên sâu, kết hợp thuốc uống và các sản phẩm bôi đặc trị. Điều trị sớm và đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa sẹo rỗ khó điều trị sau này.
Đối với những làn da không có mụn thì không cần để ý bước này đâu nhé!
Bước 5: chống nắng cho da mụn
Chống nắng là một bước không thể thiếu trong quy trình chăm sóc da của các cô cậu tuổi teen. Tia UV từ ánh nắng mặt trời gây tổn thương da, làm da cháy nắng, đen sạm và lão hóa sớm. Sử dụng kem chống nắng từ sớm sẽ bảo vệ da khỏi những tác động xấu này.
Nên chọn kem chống nắng dạng sữa, mỏng nhẹ, dễ thẩm thấu và phù hợp với da nhờn mụn. Thoa kem chống nắng ít nhất 20 phút trước khi ra ngoài và thoa lại sau mỗi 2 giờ, bất kể trời nắng hay mưa.
Một số lưu ý quan trọng trong chăm sóc da mụn tuổi dậy thì
Bên cạnh việc thực hiện quy trình chăm sóc da cơ bản, các bạn tuổi dậy thì cần lưu ý thêm những yếu tố sau để đảm bảo làn da luôn khỏe mạnh và mịn màng:
- Sinh hoạt đúng giờ và khoa học
Nhiều bạn trẻ có thói quen thức khuya học bài mà không biết rằng, từ 11 giờ đêm đến 2 giờ sáng là thời gian “vàng” để da thải độc và tái tạo. Bỏ lỡ khung giờ này khiến da tích tụ độc tố, dẫn đến mụn và lão hóa sớm.
Vì vậy, hãy cố gắng đi ngủ trước 11 giờ và dậy sớm học bài, đồng thời duy trì giấc ngủ từ 6 – 8 tiếng mỗi ngày để cơ thể khỏe mạnh, làn da có đủ thời gian phục hồi.
- Áp dụng chế độ dinh dưỡng phù hợp
Chăm sóc da từ bên trong cũng quan trọng không kém. Một chế độ ăn uống cân bằng, giảm tiêu thụ đường, sữa và tinh bột, đồng thời tăng cường rau xanh, trái cây, uống đủ nước sẽ giúp làn da khỏe đẹp hơn. Ngoài ra, tránh thói quen sờ tay lên mặt hay tự ý nặn mụn để không làm tình trạng mụn trở nên nặng hơn.
- Hạn chế trang điểm
Ở tuổi dậy thì, hệ nội tiết tố chưa ổn định, và việc trang điểm quá sớm có thể làm tăng nguy cơ nổi mụn, kích ứng da. Sử dụng phấn trang điểm để che mụn có thể khiến tình trạng mụn tồi tệ hơn.
Các loại mỹ phẩm trang điểm thường chứa hóa chất và chất bảo quản, có nguy cơ gây viêm da hoặc dị ứng, đặc biệt với làn da còn non và nhạy cảm ở độ tuổi dậy thì. Do đó, tốt nhất là nên hạn chế trang điểm, đặc biệt khi da đang bị mụn, để da có thời gian hồi phục nhanh hơn.
Những sai lầm thường gặp khi chăm sóc da mụn tuổi dậy thì
Thông qua thực tế điều trị tại Phòng khám Doctor Acnes, các bạn thanh thiếu niên ở độ tuổi dậy thì thường hay mắc phải các thói quen sai lầm sau trong cách chăm sóc da, khiến tình trạng mụn tệ hơn:
- Làm sạch da quá mức như dùng sữa rửa mặt nhiều lần trong ngày, tẩy tế bào chết thường xuyên… làm tổn thương hàng rào bảo vệ da, mất lớp lipid giữ ẩm tự nhiên của da khiến da trở nên nhạy cảm, kích ứng và tiết nhờn nhiều hơn để bù trừ.
- Tự nặn mụn bằng tay, thường xuyên đưa tay sờ lên mặt, chống cằm… làm vùng da viêm dễ nhiễm trùng, mụn nặng hơn và có thể để lại sẹo trên da.
- Dùng các sản phẩm chăm sóc da không có nguồn gốc rõ ràng, rượu thuốc, kem trộn trá hình chứa corticoid và các thành phần cấm làm tổn thương da, gây phát ban mụn trứng cá và để lại nhiều tác dụng phụ trên da như teo da, giãn mạch…
- Không chống nắng hoặc dùng sản phẩm chống nắng không phù hợp cho da mụn làm nặng thêm tình trạng mụn, tăng sắc tố sau viêm nhiều hơn và kéo dài hơn.
Chúng tôi hy vọng những chia sẻ trên có thể giúp các bạn tuổi teen có thêm kiến thức về cách chăm sóc da mụn. Trong trường hợp cần tư vấn thêm, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Đội ngũ Bác sĩ Da liễu với kiến thức chuyên sâu về dược mỹ phẩm tại Phòng khám Doctor Acnes luôn sẵn sàng trả lời các thắc mắc của bạn liên quan đến chăm sóc da mụn ở độ tuổi dậy thì nhé!
Tài liệu tham khảo
- Thayane Guimarães de Melo, Mayara Schulze Cosechen R., Vânia Oliveira de Carvalho, “Bathing, make-up, and sunscreen: which products do children use?”. Rev Paul Pediatr. 2020; 38: e2018319
- Bộ Y tế. “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh da liễu (2015)”
- Goodman G. “Cleansing and Moisturizing in Acne Patients”. American Journal of Clinical Dermatology. 10, 1–6(2009)
- Robert Bran, Howard I.Mabach. “Textbook of cosmetic Dermatology, 5th ed”. CRC Press (2017)
- Ayer J, Burrows N. “Acne: more than skin deep”. Postgrad Med J. 2006;82(970):500-506
- Oon HH, Wong SN, Aw DCW, Cheong WK, Goh CL, Tan HH. “Acne Management Guidelines by the Dermatological Society of Singapore”. J Clin Aesthet Dermatol. 2019;12(7):34-50
- Zaenglein AL, Pathy AL, Schlosser BJ, et al. “Guidelines of care for the management of acne vulgaris”. J Am Acad Dermatol. 2016;74(5):945-73.e33
Bài viết này có hữu ích không?
Chọn 1-5 sao cho chất lượng bài viết
