Tuổi sẹo là gì? Tại sao nên điều trị sẹo sớm?

Điều trị sẹo luôn là vấn đề được quan tâm trong lĩnh vực làm đẹp. Tuy nhiên, nhiều người lại không nắm bắt được thời điểm trị sẹo mang lại hiệu quả tốt nhất. Điều này khiến cho quá trình điều trị trở nên phức tạp và có thể không đạt kết quả như mong muốn.

Vậy điều trị sẹo thời điểm nào là tốt? Tuổi sẹo ảnh hưởng như thế nào tới việc điều trị? Hãy cùng Doctor Acnes tìm hiểu nhé!

Tại sao da hình thành sẹo?

Sẹo là các vết để lại trên da sau khi tổn thương đã lành. Bề mặt sẹo có thể phẳng, lồi hoặc lõm tuỳ vào nguyên nhân, độ tuổi hay cơ địa của mỗi người.

Sẹo hình thành do các thương tổn trên da. Khi có tổn thương, cơ thể sẽ kích hoạt quá trình lành thương, trong đó có quá trình kích thích tăng sinh collagen.

Quá trình kích thích collagen sẽ chia ra làm 2 trường hợp:

• Trường hợp cơ thể không thể tăng sinh đủ collagen để bù đắp sẽ dẫn tới sự thiếu hụt collagen dưới da, hình thành sẹo lõm.
• Trường hợp cơ thể sản sinh collagen quá mức, mô sẹo sẽ đầy hơn các vùng da xung quanh, dẫn tới hình thành sẹo lồi.

Tất cả các vết sẹo đều phải trải qua giai đoạn chưa trưởng thành. Trong giai đoạn này, cơ thể sẽ thúc đẩy quá trình tổng hợp collagen tự nhiên để lấp đầy các khiếm khuyết do vết thương để lại. Sự tổng hợp collagen thường đạt đỉnh khoảng 3 tuần sau chấn thương, sau đó trải qua 6 tháng tái cấu trúc, chuyển đổi từ hỗn hợp collagen loại 1 và loại 3 sang hầu hết collagen loại 1, có cấu trúc dày đặc và bền vững hơn.

Đồng thời, quá trình biểu mô hóa diễn ra song song khiến các mạch máu mới được hình thành, biểu hiện là vết sẹo có màu hồng, sưng đỏ và có thể ngứa. Từ vết sẹo chưa trưởng thành, theo thời gian sẽ chuyển biến thành vết sẹo trưởng thành với dấu hiệu đặc trưng nhất là vết sẹo không còn màu đỏ hồng (sẹo vô mạch).

Tại thời điểm này, về mặt mô học, các dải sợi collagen được phân chia rõ ràng với lớp bì xung quanh, không có tổ chức trật tự đặc trưng như collagen của da bình thường. Các sợi collagen được sắp xếp chồng chéo, mất trật tự tạo cho vết sẹo có đặc tính cứng hơn so với da lành.

Tuổi sẹo là gì?

Dựa trên thời điểm da bị tổn thương và hình thái sẹo, các chuyên gia sẽ xác định tuổi sẹo – hay nói cách khác là thời gian bị sẹo để có những phương pháp điều trị phù hợp. Mỗi thời gian bị sẹo có thời gian điều trị và phương pháp điều trị khác nhau. Tuổi sẹo về cơ bản có thể chia làm 2 mức như sau:

• Sẹo mới xuất hiện: là sẹo hình thành trong vòng 1 năm sau tổn thương.
• Sẹo lâu năm: là các vết sẹo đã tồn tại trên 1 năm.

Tuổi sẹo ảnh hưởng trực tiếp tới thời gian và phác đồ điều trị sẹo của từng bệnh nhân. Thời điểm tốt nhất để điều trị sẹo là ngay khi vết thương vừa lành, tức là lúc tuổi sẹo còn ngắn. Khi tuổi sẹo dài hơn, việc điều trị trở nên khó và phức tạp hơn vì lúc này cấu trúc da đã ổn định, các sợi collagen đã được sắp xếp chặt chẽ.

Các phương pháp điều trị theo từng loại tuổi sẹo

Sẹo mới xuất hiện có khả năng điều trị khỏi cao hơn so với sẹo lâu năm. Thực tế cho thấy điều trị khi tuổi sẹo dưới 3 tháng sẽ mang lại hiệu quả tốt nhất. Trong 3 tháng đầu tiên, các tổn thương về sẹo vẫn đang được tiếp tục tăng sinh và tái tạo trước khi ổn định, biểu hiện bằng làn da vùng tổn thương có màu hơi đỏ do tăng sinh các mao mạch. Đồng thời, cơ thể cũng thúc đẩy tăng sinh collagen để làm lành vết thương.

Phương pháp được sử dụng để điều trị trong thời điểm này thường là nhóm thuốc retinoid bôi ngoài da như tretinoin, adapalene, tazarotene hoặc các thành phần chống oxy hóa, dưỡng ẩm giúp quá trình lành thương được tốt hơn.

Bên cạnh đó, sẹo lõm mới xuất hiện sẽ đáp ứng rất tốt với những phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu như lăn kim RF, laser fractional, thay da sinh học… Nhìn chung, các phương pháp này sẽ tạo các vi tổn thương nhằm kích thích cơ thể sản xuất thêm collagen dưới da, thúc đẩy quá trình làm đầy sẹo.

Lúc này, các xơ sẹo mới được hình thành còn mỏng manh, rất dễ được giải phóng và thay thế bởi các sợi đàn hồi bền vững, có lợi hơn.

Trong khi đó, tuổi sẹo trên 1 năm khá khó để điều trị. Lúc này, bên dưới đáy sẹo không còn mạch máu để tăng sinh, phục hồi như giai đoạn trước nữa mà thay vào đó là những sợi xơ cứng chắc, cộng thêm với việc da không thể tự tổng hợp thêm collagen và elastin khiến sẹo trở nên ổn định và trưởng thành.

Để điều trị các loại sẹo lâu năm, cần phải kết hợp và lặp lại nhiều phương pháp xâm lấn như bóc tách đáy sẹo, laser bóc tách, lăn kim RF… hoặc thậm chí phẫu thuật đối với các sẹo lớn, sẹo sâu. 

Riêng đối với sẹo lồi, thời gian can thiệp điều trị xâm lấn được khuyến cáo là sau 6 tháng, tức khi sẹo đã ổn định. Giai đoạn đầu là giai đoạn sẹo tăng sinh phì đại, lúc này chỉ cần bôi thoa và theo dõi, sẹo phì đại có khả năng tự giới hạn và khỏi hoàn toàn.

Như vậy, để việc điều trị sẹo mang lại hiệu quả tốt nhất, người bệnh nên tới các cơ sở điều trị da liễu uy tín để thăm khám khi các vết sẹo còn đỏ, quá trình lành thương vẫn đang diễn tiến.

Thời điểm vàng để điều trị sẹo là khi tuổi sẹo dưới 3 tháng. Điều trị sẹo rỗ càng sớm càng tốt mang lại đáp ứng điều trị tốt lại ít đau, ít tốn kém. Trong khi đó, việc điều trị tuổi sẹo trên 1 năm trở nên phức tạp hơn và có thể không mang lại hiệu quả mong muốn vì lúc này sẹo đã trưởng thành, không còn quá trình tăng sinh collagen để sửa chữa và phục hồi da.

Bảng giá dịch vụ điều trị sẹo rỗ tại Phòng khám Doctor Acnes

Làm sao để việc điều trị sẹo đạt hiệu quả tốt nhất là mong muốn không chỉ của bệnh nhân mà còn của Bác sĩ. Để có được hiệu quả điều trị sẹo như mong muốn, bệnh nhân nên thăm khám và điều trị sẹo càng sớm càng tốt, thời điểm tốt nhất là khi tuổi sẹo dưới 3 tháng. Đồng thời, người bệnh không nên tự điều trị bằng các sản phẩm không rõ nguồn gốc. Các Phòng khám Da liễu uy tín như Phòng khám Doctor Acnes với đội ngũ Bác sĩ Da liễu nhiều kinh nghiệm là địa chỉ phù hợp cho việc thăm khám và điều trị các trường hợp sẹo.

Tài liệu tham khảo 

1. “International Scar Classification in 2019 – Textbook on Scar Management”. NIH 
2. Ma Y, Barnes SP, Chen YY, Moiemen NS, Lord JM, Sardeli AV. “Influence of scar age, laser type and laser treatment intervals on adult burn scars: A systematic review and meta-analysis“. PLoS One. 2023 Sep 27;18(9):e0292097. doi: 10.1371/journal.pone.0292097. PMID: 37756273; PMCID: PMC10529539