Sẹo rỗ là hậu quả lớn nhất, đáng sợ nhất mà mụn trứng cá có thể để lại cho bệnh nhân. Sở dĩ sẹo rỗ đáng sợ là vì chúng gây ảnh hưởng rất lớn về mặt thẩm mỹ, từ đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, sự tự tin của người bệnh, hạn chế trong lựa chọn nghề nghiệp.
Hiện nay, cùng với sự tiến triển không ngừng của nền khoa học kỹ thuật nói chung, và nền y học nói riêng, ngày càng nhiều các phương pháp điều trị được ứng dụng trong điều trị sẹo rỗ, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị cũng như giảm sự khó chịu trong khi điều trị và giảm thời gian nghỉ dưỡng sau điều trị cho bệnh nhân.
Tuy nhiên, trên thực tế, chúng ta lại thấy có người điều trị sẹo rỗ thành công, song song đó cũng có người lại không đạt được hiệu quả cao. Vậy tại sao, lý do gì đã tạo ra sự khác biệt đó? Sau đây chúng ta sẽ cùng tìm hiểu và bàn luận về vấn đề này.
Các yếu tố ảnh hưởng quá trình điều trị sẹo
Loại sẹo và mức độ sẹo
Theo cách phân loại phổ biến hiện nay, sẹo rỗ được chia thành 3 loại chính: sẹo đáy nhọn (ice pick), sẹo đáy vuông (boxcar), sẹo đáy tròn (rolling).
Mỗi loại sẹo sẽ có mức độ đáp ứng khác nhau với mỗi phương pháp điều trị. Vì vậy, việc khám và nhận định đúng các loại sẹo rỗ, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị tương ứng đóng vai trò tiên quyết cho hiệu quả toàn bộ quá trình điều trị.
Trên thực tế, đa số bệnh nhân sẽ có nhiều loại sẹo khác nhau, và không có một phương pháp điều trị đơn độc nào đem lại hiệu quả cao cho mọi loại sẹo, vì vậy việc phối hợp nhiều phương pháp điều trị là bắt buộc đối với điều trị sẹo rỗ nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
Ngoài ra, hiệu quả điều trị sẹo không giống nhau giữa mỗi người còn tuỳ thuộc vào mức độ sẹo. Vì vậy, việc khám và đánh giá sẹo bởi các Bác sĩ Da liễu, từ đó Bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp là vô cùng quan trọng.
Tuổi sẹo
Thời gian sẹo hình thành hay tuổi sẹo cũng ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Những sẹo mới hình thành, những dải xơ, mô xơ dưới đáy sẹo chưa hình thành nhiều sẽ đáp ứng điều trị tốt hơn, nhanh hơn những sẹo cũ. Ngược lại, những sẹo đã hình thành lâu năm, mô xơ cứng, dải xơ đã hình thành rất nhiều, việc điều trị những sẹo này sẽ khó khăn hơn, đáp ứng điều trị sẽ chậm hơn và cần nhiều lần điều trị hơn những sẹo mới.
Một khi những dải xơ đã hình thành, phương pháp bóc tách đáy sẹo là bước đầu tiên và đóng vai trò vô cùng quan trọng trong điều trị nhằm mục đích giải phóng đáy sẹo, tạo điều kiện để đáy sẹo có thể đầy lên khi kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Vì vậy để đạt hiệu quả cao trong điều trị, chúng ta nên điều trị sẹo rỗ càng sớm càng tốt.
Cấu trúc da và tuổi tác
Cấu trúc da của mỗi người sẽ khác nhau tuỳ thuộc cơ địa và tuổi tác từng người, từ đó mức độ đáp ứng của quá trình lành thương cũng khác nhau. Có sự khác biệt trong quá trình đáp ứng lành thương giữa người lớn tuổi và người trẻ.
Tuổi càng cao quá trình lành thương càng suy giảm ở tất cả các giai đoạn: giảm tiết hoá chất trung gian, chậm thâm nhập đại thực bào và tế bào lympho, giảm tiết yếu tố tăng trưởng, chậm tái tạo biểu mô, giảm hình thành collagen… từ đó dẫn đến làm giảm hiệu quả điều trị sẹo rỗ vốn là một quá trình rất cần quá trình lành thương diễn ra mạnh mẽ. Như vậy, chúng ta lại có thêm một lý do để bắt đầu điều trị sẹo rỗ càng sớm càng tốt.
Chăm sóc sau điều trị
Sau khi thực hiện các phương pháp điều trị là quãng thời gian để quá trình lành thương diễn ra và đem lại hiệu quả Vì vậy, đây là giai đoạn vô cùng quan trọng, cần chăm sóc da đúng cách để thúc đẩy quá trình lành thương diễn ra tốt nhất, mang lại hiệu quả cao. Cụ thể, cần chăm sóc da đúng như hướng dẫn của Bác sĩ: thoa kem phục hồi chứa các yếu tố tăng trưởng, chống nắng… để mang lại hiệu quả cao và hạn chế các biến chứng.
Các nguyên nhân dẫn đến điều trị không thành công là gì?
Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến hiệu quả điều trị sẹo không như mong đợi, Bác sĩ có thể điểm qua các nguyên nhân chính sau đây:
- Không nhận định, đánh giá đúng tình trạng sẹo (loại sẹo, mức độ sẹo, tuổi sẹo).
- Lựa chọn các phương pháp điều trị không phù hợp, không kết hợp nhiều phương pháp trong điều trị như bóc tách đáy sẹo, huyết tương giàu tiểu cầu, laser fractional CO2, cross TCA, lăn kim…
- Không chăm sóc da đúng cách sau điều trị: việc chăm sóc da đúng theo hướng dẫn của Bác sĩ giúp thúc đẩy lành thương, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng và phòng ngừa các biến chứng.
- Chế độ sinh hoạt, ăn uống: thói quen uống rượu, hút thuốc lá đã được chứng minh làm giảm khả năng lành thương, dẫn đến giảm hiệu quả điều trị sẹo.
- Không kiên trì: việc điều trị sẹo rỗ luôn luôn cần nhiều lần điều trị, vì vậy đòi hỏi sự kiên trì từ bệnh nhân. Đôi khi, thật đáng tiếc là do không thấy sẹo cải thiện rõ rệt sau 1-2 lần điều trị ban đầu mà nhiều bạn đã bỏ cuộc, ngưng điều trị, kéo theo hiệu quả điều trị không cao. Vì vậy, khi điều trị sẹo rỗ cần kiên trì theo hết liệu trình như Bác sĩ tư vấn để thời gian, công sức, tiền bạc đã bỏ ra không trở nên vô ích.
Việc điều trị sẹo rỗ là một hành trình gian nan, đòi hỏi sự kiên nhẫn và quyết tâm cao. Để đạt được hiệu quả trong điều trị sẹo rỗ, cần đến các Bệnh viện, Phòng khám Da liễu uy tín để được các Bác sĩ Da liễu thăm khám, tư vấn và chỉ định liệu trình thích hợp, nhằm tránh công sức, thời gian, tiền bạc bỏ ra bị lãng phí một cách vô ích.
Sau liệu trình điều trị sẹo với Bác sĩ, việc tuân thủ đúng các hướng dẫn chăm sóc da tại nhà và thực hiện đúng các bước thời gian tái khám cũng như thực hiện thủ thuật nối tiếp cũng đóng vai trò quan trọng giúp nhanh chóng có được làn da như mong muốn.
Tài liệu tham khảo
- Monica Boen, Carolyn Jacob. “A Review and Update of Treatment Options Using the Acne Scar Classification System”. Dermatol Surg. 2019 Mar;45(3):411-422
- Guo and L.A. DiPietro. “Factors Affecting Wound Healing”. February 5, 2010