Tretinoin là gì? Cách dùng tretinoin cho người mới bắt đầu

Tretinoin được ví như “thành phần vàng” trong chăm sóc da, nổi tiếng với khả năng trị mụn, giảm thâm nám và chống lão hóa. Tuy nhiên với những ai mới bắt đầu, việc sử dụng tretinoin có thể gây bối rối và dễ gặp phải các tác dụng phụ nếu không dùng đúng cách. Trong bài viết này, Doctor Acnes sẽ cung cấp những thông tin cần biết về tretinoin, cách sử dụng an toàn và hiệu quả để đạt được làn da khỏe đẹp như ý!

Tretinoin là gì?

Tretinoin, còn được gọi là retinoic acid, là một dẫn xuất của vitamin A thuộc nhóm retinoid. Đây là retinoid đầu tiên được Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ – FDA Hoa Kỳ chấp thuận sử dụng trong điều trị mụn trứng cá từ năm 1971. So với các retinoid khác như retinol hay adapalene, tretinoin có tác dụng mạnh hơn nhưng cũng dễ gây kích ứng hơn.

Vì đặc tính mạnh mẽ này, tretinoin được coi là một lựa chọn hiệu quả trong việc cải thiện làn da, đồng thời cũng đòi hỏi người dùng phải tuân thủ đúng cách sử dụng để giảm nguy cơ kích ứng và đạt được hiệu quả mong muốn.

Công dụng của tretinoin

Tretinoin được biết đến như một hoạt chất “đa năng” trong chăm sóc da nhờ vào những lợi ích vượt trội sau đây:

• Điều trị mụn trứng cá hiệu quả: tretinoin có khả năng thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da, ngăn chặn lỗ chân lông bị tắc nghẽn và giảm hình thành mụn đầu đen, mụn đầu trắng. Đồng thời, hoạt chất này còn giúp giảm viêm và hỗ trợ kiểm soát các loại mụn viêm như mụn mủ hay mụn bọc.
• Tẩy tế bào chết và làm đều màu da: tretinoin kích thích loại bỏ tế bào chết trên bề mặt da, thúc đẩy quá trình tái tạo da mới. Điều này giúp làm đều màu da, giảm thâm mụn và cải thiện tình trạng da xỉn màu.
• Chống lão hóa và cải thiện nếp nhăn: tretinoin kích thích sản xuất collagen, từ đó cải thiện độ đàn hồi và giảm thiểu các nếp nhăn li ti. Đây là lý do tretinoin thường được sử dụng trong các phác đồ điều trị da lão hóa.
• Giảm tình trạng tăng sắc tố: nhờ cơ chế ức chế enzyme tyrosinase, tretinoin giúp kiểm soát sản xuất melanin, từ đó làm mờ các đốm nâu, tàn nhang và sạm nám, mang lại làn da sáng khỏe hơn.
• Hỗ trợ điều trị các bệnh lý da khác: tretinoin không chỉ được ứng dụng trong điều trị mụn mà còn hỗ trợ hiệu quả trong các tình trạng da khác như dày sừng nang lông, tổn thương do ánh nắng và sẹo mụn.

Cách dùng tretinoin cho người mới bắt đầu

Để nhanh chóng đạt hiệu quả tối ưu và tránh kích ứng làn da, người mới bắt đầu sử dụng tretinoin nên thực hiện theo những bước hướng dẫn cụ thể như sau:

Lựa chọn nồng độ tretinoin phù hợp

Tretinoin có nhiều nồng độ khác nhau, phổ biến nhất là 0.025%, 0.05% và 0.1%. Người mới bắt đầu nên chọn nồng độ thấp nhất (0.025%) để hạn chế kích ứng. Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về hiệu quả cải thiện da lão hóa giữa nồng độ 0.025% và 0.1%, nhưng nồng độ cao hơn thường gây kích ứng mạnh hơn.

Chọn dạng bào chế phù hợp với loại da

• Dạng gel: phù hợp với da dầu, da mụn hoặc sử dụng trong thời điểm mùa hè. Gel nồng độ 0.05% có hiệu quả tương đương với cream nồng độ 0.1%, nhưng dễ gây khô hơn.
• Dạng cream: thích hợp cho da khô hoặc sử dụng trong thời điểm mùa đông nhờ khả năng giảm kích ứng.

Bắt đầu với tần suất và liều lượng thấp

• Tần suất: ban đầu nên thoa 2 lần/tuần. Sau 2 – 3 tuần, nếu da không bị kích ứng, đỏ da hoặc khó chịu có thể tăng dần lên 3 lần/tuần và tiến tới sử dụng hằng ngày.
• Liều lượng ban đầu: thường tuân theo hướng dẫn sử dụng của hãng, hầu hết tretinoin ở dạng kem hay gel đều sẽ được khuyên dùng với liều lượng bằng 1 hạt đậu hoặc 1/4 đốt ngón tay.

Sử dụng tretinoin vào buổi tối đúng cách

Tretinoin không hoạt động hiệu quả dưới ánh sáng và dễ làm da nhạy cảm với tia UV, do đó nên sử dụng vào buổi tối trước khi đi ngủ để đạt hiệu quả tốt nhất. Sau khi da mặt đã được tẩy trang, rửa sạch bằng sữa rửa mặt và để khô ráo hoàn toàn thì bắt đầu các bước skincare buổi tối như sau:

• Tretinoin dạng gel: bôi trước kem dưỡng ẩm.
• Tretinoin dạng cream: có thể bôi trước hoặc sau kem dưỡng ẩm, tùy vào độ nhạy cảm của da.

Dưỡng ẩm đầy đủ

Phần lớn người sử dụng tretinoin trong tuần đầu đều nhận thấy hiện tượng da khô, bong tróc, đỏ rát, đặc biệt khu vực quanh miệng. Hiện tượng này là do thiếu hụt ceramide. Do đó việc bổ sung kem dưỡng ẩm giàu ceramide là vô cùng cần thiết để giảm cảm giác khó chịu, hỗ trợ phục hồi lớp màng lipid và giữ da khỏe mạnh ổn định.

>>> Xem thêm: Ceramide là gì? Tác dụng của ceramide đối với làn da

Bảo vệ da kỹ khỏi ánh nắng mặt trời

Sử dụng tretinoin làm da mỏng và nhạy cảm hơn với ánh nắng. Vì vậy, hãy dùng kem chống nắng phổ rộng có SPF từ 30 trở lên mỗi ngày, kết hợp che chắn kỹ càng khi ra ngoài để bảo vệ da hiệu quả.

Kết hợp tretinoin với các sản phẩm khác

Tretinoin là một hoạt chất mạnh dễ gây kích ứng, vì vậy việc kết hợp tretinoin với các hoạt chất khác trong chu trình dưỡng da cần được tiến hành một cách khoa học để đảm bảo an toàn cho làn da:

Những thành phần cần tránh khi kết hợp tretinoin

• Tránh kết hợp trực tiếp với AHA, BHA hoặc vitamin C: các thành phần này đều có khả năng gây kích ứng nếu dùng cùng tretinoin. Nếu muốn sử dụng cùng các sản phẩm chứa những hoạt chất này, nên áp dụng cách buổi hoặc cách ngày để tránh da bị tác động quá mức, dẫn đến đỏ, khô hoặc bong tróc.
• Không sử dụng cùng benzoyl peroxide: dùng tretinoin cùng lúc với các sản phẩm chăm sóc da chứa hoạt chất benzoyl peroxide sẽ làm vô hiệu hóa cả hai hoạt chất.

Để làn da quen dần với tretinoin trước khi kết hợp các sản phẩm khác, với làn da nhạy cảm hoặc lần đầu dùng tretinoin, hãy để da thích nghi bằng cách sử dụng tretinoin vài tuần trước khi thêm AHA, BHA hoặc vitamin C vào chu trình dưỡng da.

Kết hợp tretinoin với niacinamide để tăng hiệu quả

Tretinoin và niacinamide là bộ đôi hoàn hảo giúp cải thiện làn da. Dưới đây là lợi ích của việc kết hợp hai hoạt chất này:

• Dưỡng ẩm, làm sáng da và chống lão hóa: niacinamide (vitamin B3) hỗ trợ giảm tình trạng kích ứng, khô da và bong tróc do tretinoin gây ra, nhờ khả năng cung cấp độ ẩm và cải thiện hàng rào bảo vệ da. Khi kết hợp, hai thành phần này giúp làn da trở nên sáng hơn, cải thiện độ đàn hồi và giảm các dấu hiệu lão hóa.
• Hỗ trợ điều trị mụn: niacinamide có đặc tính kháng viêm và kháng khuẩn, giúp giảm sưng đỏ và hỗ trợ điều trị mụn hiệu quả. Cùng với tretinoin, niacinamide còn giúp phục hồi lớp màng lipid, bảo vệ da trước các tác nhân gây hại từ môi trường.

Tác dụng phụ thường gặp khi dùng tretinoin

Tretinoin là một hoạt chất mạnh nên dễ gây ra các tác dụng phụ, đặc biệt ở giai đoạn đầu sử dụng. Những biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Khô da, bong tróc và đỏ rát thường xuất hiện trong giai đoạn đầu sử dụng tretinoin.
• Ngứa hoặc kích ứng là tác dụng phụ phổ biến, đặc biệt ở làn da nhạy cảm hoặc chưa quen với hoạt chất.
• Tăng nhạy cảm với ánh nắng khiến da dễ sạm hoặc cháy nắng nếu không được bảo vệ kỹ.
• Bùng phát mụn tạm thời (purging) xảy ra khi nhân mụn ẩn được đẩy lên bề mặt da, thường giảm dần sau vài tuần.

Tretinoin là thuốc được chỉ định điều trị mụn trứng cá. Trong trường hợp sử dụng thuốc không thấy hiệu quả, người bệnh nên ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến Bác sĩ Da liễu.

Xem thêm các bài viết liên quan

Đối tượng nên và không nên sử dụng tretinoin

Tretinoin là hoạt chất khá mạnh, vì vậy hãy xem xét các yếu tố dưới đây xem làn da có phù hợp để sử dụng tretinoin hay không:

Đối tượng nên sử dụng tretinoin:

• Người có vấn đề về mụn trứng cá.
• Người muốn cải thiện vấn đề về da như sẹo, tàn nhang và vết thâm do mụn gây ra.
• Da có các nếp nhăn nhỏ.

Đối tượng không nên sử dụng tretinoin:

• Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
• Người có làn da quá nhạy cảm.
• Người có bệnh lý về da như chàm, rosacea (tình trạng ửng đỏ da).
• Người đang sử dụng thuốc trị mụn khác.

Bài viết trên đã cung cấp cái nhìn toàn diện hơn về tretinoin cũng như cách sử dụng chúng để mang lại kết quả tốt nhất. Dù tretinoin được xem là một thành phần khá hoàn hảo trong việc chăm sóc da nhưng đối với những người mới bắt đầu vẫn nên thận trọng trong quá trình sử dụng. Nếu có bất cứ thắc mắc nào trong quá trình sử dụng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Doctor Acnes để được tư vấn từ các Bác sĩ Da liễu nhé!

Các câu hỏi thường gặp về tretinoin

Tài liệu tham khảo

1. Mukherjee S, Date A, et al. “Retinoids in the treatment of skin aging: an overview of clinical efficacy and safety“. Clin Interv Aging. 2006;1(4):327-48. doi: 10.2147/ciia.2006.1.4.327
2. “Skin Care and Aging“. National Institute on Aging
3. “Do retinoids really reduce wrinkles?“. Harvard Health Publising
4. Zasada M, Budzisz E. “Retinoids: active molecules influencing skin structure formation in cosmetic and dermatological treatments“. Postepy Dermatol Alergol. 2019 Aug;36(4):392-397. doi: 10.5114/ada.2019.87443
5. Zaenglein AL. “Acne Vulgaris“. N Engl J Med. 2018 Oct 4;379(14):1343-1352. doi: 10.1056/NEJMcp1702493
6. Callender VD, Baldwin H, et al. “Effects of Topical Retinoids on Acne and Post-inflammatory Hyperpigmentation in Patients with Skin of Color: A Clinical Review and Implications for Practice“. Am J Clin Dermatol. 2022 Jan;23(1):69-81. doi: 10.1007/s40257-021-00643-2. Epub 2021 Nov 9
7. Schmidt N, Gans EH. “Tretinoin: A Review of Its Anti-inflammatory Properties in the Treatment of Acne“. J Clin Aesthet Dermatol. 2011 Nov;4(11):22-9
8. Endly DC, Miller RA. “Oily Skin: A review of Treatment Options“. J Clin Aesthet Dermatol. 2017 Aug;10(8):49-55
9. Doran TI, Shapiro SS. “Retinoid effects on sebocyte proliferation“. Methods Enzymol. 1990;190:334-8. doi: 10.1016/0076-6879(90)90038-3
10. Leyden JJ. “A review of the use of combination therapies for the treatment of acne vulgaris“. J Am Acad Dermatol. 2003 Sep;49(3 Suppl):S200-10. doi: 10.1067/s0190-9622(03)01154-x
11. Griffiths CE, Kang S, et al. “Two concentrations of topical tretinoin (retinoic acid) cause similar improvement of photoaging but different degrees of irritation. A double-blind, vehicle-controlled comparison of 0.1% and 0.025% tretinoin creams“. Arch Dermatol. 1995 Sep;131(9):1037-44
12. Madaan P, Sikka P, Malik DS. “Cosmeceutical Aptitudes of Niacinamide: A Review“. Recent Adv Antiinfect Drug Discov. 2021;16(3):196-208. doi: 10.2174/2772434416666211129105629
13. Gehring, W. “Nicotinic acid/niacinamide and the skin“. Journal of cosmetic dermatology. 3.2 (2004): 88-93