Ceramide là gì? Tác dụng của ceramide đối với làn da

Ceramide là một thành phần quan trọng trong hàng rào tự nhiên của da, chiếm khoảng 40 – 50% lipid lớp sừng ở ngoài cùng. Theo tuổi tác, quá trình sản xuất ceramide của cơ thể bị giảm đi, làm suy yếu hàng rào bảo vệ da. Tình trạng mất nước qua biểu bì quá nhiều do hàng rào bảo vệ da bị suy giảm là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến da bị khô, kém mềm mại, sần sùi và nổi mụn.

Vì thế, trong các sản phẩm chăm sóc da thông dụng hiện nay như toner, serum, kem dưỡng ẩm… thường có thành phần ceramide nhằm hỗ trợ cho hàng rào bảo vệ tự nhiên của da. Bài viết này, Doctor Acnes sẽ cung cấp những kiến thức cơ bản về ceramide là gì, vai trò và tác dụng của ceramide trong chăm sóc da, đặc biệt là trong điều trị mụn. 

Ceramide là gì?

Ceramide là một loại hợp chất lipid dạng sáp, có tên gọi bằng nguồn từ tiếng Latinh cera (sáp) và amide. Ceramide là lipid béo mà cơ thể có thể tự sản sinh và là 1 trong 3 loại lipid tham gia cấu tạo lớp màng tế bào trên bề mặt da, chiếm khoảng 40 – 50% lipid lớp sừng ở ngoài cùng của da. Ceramide có thể xem là “người dẫn đường” cho quá trình truyền tín hiệu của tế bào, đảm bảo khả năng hoạt động của lớp hàng rào hydrolipid bảo vệ da. Thành phần ceramide trong lớp hàng rào này còn giúp duy trì độ ẩm cần thiết cho da. 

Tác dụng của ceramide đối với làn da

Ceramide được hình thành từ các acid béo chuỗi dài, liên kết với các phân tử thiết yếu khác nhằm thúc đẩy quá trình chuyển hoá của tế bào, bao gồm sự tăng sinh, biệt hoá và chết theo chương trình của tế bào. Như đã nói, ceramide có tác dụng giúp duy trì độ ẩm cần thiết cho da, ngăn chặn chặn tình trạng khô da và kích ứng.

Chức năng này có thể được giải thích do ceramide tạo ra hàng rào ngăn chặn nước trong da thoát ra bên ngoài. Bên cạnh đó, ceramide còn có chức năng bảo vệ lớp biểu bì chống lại các tác động của môi trường và ngăn chặn da bị lão hoá. Tuy nhiên, theo thời gian, lượng ceramide tự nhiên của da sẽ bị giảm dần, dẫn đến tình trạng da bị khô, xỉn màu và gây mụn. Vì thế, việc chăm sóc da bằng các sản phẩm có chứa ceramide sẽ giúp cải thiện sức khỏe làn da, bao gồm:

Phục hồi hàng rào bảo vệ da

Việc lạm dụng các sản phẩm tẩy da chết, xà phòng có chất tẩy rửa mạnh sẽ khiến lớp sừng trên da bị tổn thương, gây ra tình trạng lão hoá nhanh. Khi đó, các vi khuẩn cơ hội trên bề mặt da sẽ có điều kiện thuận lợi để xâm nhập vào da thông qua những vết nứt nhỏ trên da và làm da bong tróc, dễ gây kích ứng. Việc bổ sung ceramide sẽ giúp duy trì và cải thiện hàng rào bảo vệ da, mang lại làn da khoẻ mạnh hơn. 

Khoá ẩm

Tình trạng khô da sẽ được cải thiện đáng kể nếu thường xuyên sử dụng các sản phẩm có chứa ceramide bởi hoạt chất này sẽ giúp giữ ẩm và ngăn ngừa mất nước qua da. 

Bảo vệ da

Ceramide là thành phần của hàng rào bảo vệ da, giúp da chống lại các tác nhân ngoại nhiễm như vi khuẩn, bụi mịn, ô nhiễm môi trường. 

Cải thiện các dấu hiệu lão hoá da

Khi hàng rào bảo vệ da bị suy yếu, collagen và elastin trong lớp hạ bì có thể bị phá vỡ và mất đi, da sớm xuất hiện các dấu hiệu lão hoá. Ceramide sẽ giúp khôi phục hàng rào bảo vệ da, nhờ đó da sẽ được bảo vệ chống lại các tác nhân gây lão hóa, thúc đẩy quá trình phục hồi lại các sợi collagen và elastin. 

Làm mềm và mịn da

Biểu hiện phổ biến khi hàng rào da bị tổn thương là tình trạng da bị khô, bong tróc và xuất hiện nếp nhăn. Ceramide giúp phục hồi các lớp lipid bị mất của da, cải thiện tình trạng da khô, hỗ trợ làm mềm và mịn da. 

Ngăn ngừa và hỗ trợ giảm mụn 

Mặc dù ceramide không phải là thành phần chủ yếu trong các sữa rửa mặt và các sản phẩm trị mụn. Tuy nhiên, ceramide trong các sản phẩm chăm sóc da lại có tác dụng hỗ trợ giảm mụn rất hiệu quả. Đặc tính nổi trội này của ceramide là nhờ vào hiệu quả điều tiết dầu và bã nhờn quá mức trên da.

Bên cạnh đó, tác dụng phục hồi hàng rào bảo vệ da và giữ ẩm sẽ làm cho vi khuẩn gây mụn không có điều kiện thuận lợi để phát triển. Có thể nói, việc sử dụng thường xuyên các sản phẩm dưỡng da có chứa ceramide cũng góp phần đáng kể trong phòng ngừa và điều trị mụn. 

Bổ sung ceramide cho da như thế nào?

Trong tự nhiên ceramide được tìm thấy nhiều trong một số loại thực phẩm như khoai lang, đậu nành, lúa mì, lúa gạo, ngô… Tuy nhiên, việc bổ sung ceramide từ thức ăn gặp trở ngại do ceramide sẽ bị phân huỷ trong quá trình tiêu hoá. Vì thế, giải pháp tối ưu cho quá trình chăm sóc da là sử dụng các sản phẩm chứa ceramide được chiết xuất hoặc bán tổng hợp từ tự nhiên. Mặc dù không hoàn toàn có cùng nguồn gốc từ da như ceramide tự nhiên, các ceramide tổng hợp cũng có tác dụng tương tự về chất lượng và hiệu quả bổ sung cho hàng rào bảo vệ da và giữ ẩm.

Phân loại ceramide trong sản phẩm chăm sóc da

Ceramide được phân loại theo số, với các loại ceramide phổ biến trong các sản phẩm chăm sóc da là ceramide 1, 2, 3 và 6-II, hay còn được gọi là ceramide EOP, NS, NG hoặc NP, AP. 

• Ceramide 1: đây là một loại ceramide có cấu trúc độc đáo và tính chất đặc biệt. Hợp chất này liên kết các tế bào da với nhau và dự trữ acid linolein, là một loại acid đóng vai trò quan trọng trong sửa chữa hàng rào bảo vệ da. Ceramide 1 là loại quan trọng nhất vì có khả năng cung cấp dưỡng ẩm hiệu quả và mạnh mẽ hơn loại 2 và 3.
• Ceramide 2: loại này giúp giữ nước và liên kết với lớp biểu bì bên ngoài cùng của da. Ceramide loại 2 giúp hỗ trợ làn da khỏe mạnh và khoá ẩm hiệu quả. 
• Ceramide 3: sử dụng đồng thời ceramide loại 1 và 3 sẽ mang lại tác dụng hiệp đồng, củng cố và cải thiện chức năng của hàng rào bảo vệ da. 
• Ceramide 6-II: cấu trúc của loại ceramide này cho phép tái tạo lại hàng rào bảo vệ da đã bị suy yếu, giúp cho da trở nên khỏe mạnh hơn. Đây cũng là loại ceramid có nhiều nghiên cứu cho thấy khả năng làm giảm tình trạng mất nước khi sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da.

Cách dùng sản phẩm chăm sóc da có chứa ceramide

Nhìn chung, thứ tự áp dụng ceramide vào quy trình chăm sóc da có thể thay đổi, tùy thuộc vào sự hiện diện của chúng trong các sản phẩm chăm sóc da. Thông thường, các bước chăm sóc da sẽ theo trình tự các bước từ sữa rửa mặt đến toner, sau đó là serum rồi mới đến kem dưỡng ẩm.

Các sản phẩm chăm sóc da như kem dưỡng ẩm có chứa ceramide nên được thoa 2 lần mỗi ngày, phụ thuộc vào quy trình chăm sóc da (skincare) và tuỳ loại sản phẩm lựa chọn. Trong đó, kem dưỡng ẩm có chứa ceramide tốt nhất nên được thoa ngay sau khi tắm để giúp tác dụng khoá ẩm được phát huy một cách tối ưu.

Ngoài ra, ceramide có thể được sử dụng trước khi ngủ, giúp hàng rào bảo vệ da được phục hồi hiệu quả khi ngủ. Kem dưỡng ẩm cũng cần được linh hoạt sử dụng tùy từng thời điểm trong ngày. Các loại kem dưỡng sử dụng vào ban ngày nên có chỉ số chống nắng SPF 30+ để da được bảo vệ tốt nhất.

Kết hợp sử dụng ceramide với các hoạt chất chăm sóc da khác có thể giúp tăng hiệu quả dưỡng da. Trong đó, một số sản phẩm phục hồi da với các hoạt chất như chất chống oxy hoá (vitamin C, vitamin E, niacinamide, glutathione…), peptid, retinol có thể kết hợp sử dụng với ceramide để quy trình chăm sóc da được tối ưu. 

Ceramide có an toàn khi sử dụng?

Ceramide là thành phần thuộc nhóm “bổ sung dưỡng chất cho da”, là thành phần tự nhiên của làn da. Vì thế, nhìn chung ceramide là một loại hợp chất an toàn. Theo đánh giá của các chuyên gia da liễu, thành phần này không có khả năng gây kích ứng, dị ứng, quá mẫn hoặc gây ung thư hay độc tính cho da.

Ceramide là thành phần phù hợp với nhiều loại da, kể cả da nhạy cảm, dễ nổi mụn hoặc da dầu và dẽ bị phản ứng với các thành phần lạ. Vùng da quanh mắt cũng có thể an toàn khi sử dụng ceramide, miễn là sản phẩm không có mùi hương gây kích ứng cho mắt. Ceramide an toàn cho phụ nữ sử dụng trong thời kỳ mang thai. 

Cũng cần lưu ý thêm rằng, hiệu quả dưỡng ẩm của các loại kem dưỡng và lotion có chứa ceramide sẽ phát huy tức thì sau khi bôi, trong khi tác động chống lão hoá và điều trị mụn chỉ thật sự thấy rõ khi sử dụng trong thời gian dài, sau khoảng vài tuần đến vài tháng.

Điều này phụ thuộc vào khả năng thích nghi và tốc độ thay đổi tế bào da của từng người. Thông thường, da sẽ trở nên săn chắc, mịn màng hơn trong vòng 3 đến 6 tháng khi sử dụng với tần suất đều đặn. Ngoài ra, hiệu quả trị mụn sẽ phát huy cao hơn nếu sử dụng đồng thời với các sản phẩm đặc trị mụn khác.

Ceramide là một thành phần tự nhiên trong hàng rào bảo vệ da, đóng vai trò quan trọng trong duy trì độ ẩm và bảo vệ da chống lại các tác nhân bất lợi của môi trường. Sử dụng các sản phẩm dưỡng da có chứa ceramide mang lại nhiều công dụng hữu ích, trong đó quan trọng nhất là giúp giữ ẩm và phục hồi hàng rào bảo vệ da.

Ngoài ra, ceramide có thể hỗ trợ tốt trong điều trị mụn nhờ hiệu quả điều tiết dầu và bã nhờn quá mức trên da. Ceramide nhìn chung là hoạt chất an toàn cho da, ít tác dụng phụ. Tác dụng giữ ẩm của ceramide có thể được phát huy nhanh chóng, nhưng những tác động có lợi khác, bao gồm hỗ trợ điều trị mụn cần thời gian và tần suất sử dụng thường xuyên mới cho thấy kết quả rõ rệt.

Trong trường hợp cần tham khảo thêm ý kiến của Bác sĩ Da liễu, vui lòng liên hệ Phòng khám Doctor Acnes để được tư vấn sản phẩm thích hợp cũng như cách phối hợp sử dụng hợp lý trong quy trình chăm sóc da hàng ngày.

Tài liệu tham khảo

1. Elle Turner. “Ceramides are the building block of a healthy skin barrier. Here’s how to keep them topped-up”. Glamourmagazine.co.uk
2. Apostolos P., Alexandra C K., Luke C Br. “Seasonal changes in epidermal ceramides are linked to impaired barrier function in acne patients”. Exp Dermatol. 2018 Aug;27(8):833-836