Minocycline một trong những loại thuốc được kê đơn điều trị mụn trứng cá vì hiệu quả chống lại vi khuẩn gây mụn và tác dụng chống viêm của chúng. Vậy minocycline điều trị mụn như thế nào? Cùng tìm hiểu qua cơ chế hoạt động, liều lượng cách dùng và một số điều cần lưu ý qua bài viết dưới đây nhé.
Giới thiệu về minocycline
Minocycline là gì?
Minocycline là kháng sinh bán tổng hợp dẫn chất tetracycline, được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép điều trị mụn trứng cá mức độ từ trung bình đến nặng trên người từ 12 tuổi trở lên.
Chất này hoạt động bằng cách ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn Cutibacterium acnes, thường gây ra mụn trứng cá khi nang lông bị tắc nghẽn do các chất bã và tế bào chết, tạo nên môi trường kỵ khí và thuận lợi cho sự phát triển của C. acnes gây viêm và gây mụn.
Khi so sánh tetracycline và doxycycline in vivo, minocycline có hiệu quả chống lại C. acnes cao hơn, có khả năng tốt hơn trong việc hấp thu và tích tụ trong các nang tuyến bã khi so sánh nhóm tetracycline khác.
Cơ chế hoạt động
Minocycline hoạt động hiệu quả nhờ vào cơ chế :
- Tiêu diệt vi khuẩn gây mụn: minocycline diệt khuẩn bằng cách gắn vào vị trí 30S của ribosome vi khuẩn. Ribosome là “nhà máy sản xuất protein” của tế bào. Khi minocycline gắn vào ribosome sẽ ức chế quá trình tổng hợp protein của vi khuẩn, dẫn đến việc vi khuẩn không thể sinh trưởng và phát triển.
- Tính thấm qua màng tế bào tốt hơn các tetracycline khác: minocycline có thể xâm nhập vào vi khuẩn hiệu quả hơn, từ đó tăng hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn.
- Tác dụng chống viêm: minocycline có thể ức chế các hoạt động viêm trong cơ thể, giúp giảm bớt các triệu chứng của một số bệnh viêm nhiễm.
Ngoài ra, minocycline còn có một số tác dụng khác như:
- Chống oxy hóa: minocycline có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương do các gốc tự do gây ra.
- Điều hòa miễn dịch: minocycline có thể giúp điều hòa hệ miễn dịch, giảm bớt các triệu chứng của một số bệnh tự miễn.
Minocycline trị mụn hiệu quả cho những trường hợp nào?
Minocycline thường được sử dụng trong điều trị mụn viêm hoặc mụn mủ, đặc biệt là trong những trường hợp mụn trung bình đến nặng. Đây cũng là phương pháp trị mụn có chi phí thấp và hiệu quả.
Khi sử dụng minocycline có thể phối hợp thêm một số sản phẩm đường bôi để mang lại hiệu quả tốt hơn và giảm nguy cơ đề kháng thuốc.
Liều lượng và cách dùng minocycline trị mụn hiệu quả
Doxycycline và minocycline là những loại kháng sinh tetracycline đường uống phổ biến nhất thường được kê toa bởi các Bác sĩ Da liễu. Khi so sánh với tetracycline và doxycycline in vivo, minocycline có hiệu quả hơn trong việc chống lại C. acnes.
Minocycline thường được sản xuất dưới nhiều dạng bào chế khác nhau, bao gồm viên nén, viên nang và dạng tiêm. Minocycline đường uống thường được sử dụng để điều trị mụn trứng cá. Hai thử nghiệm ngẫu nhiên đối chứng giả dược kéo dài 12 tuần sử dụng minocycline giải phóng kéo dài đã chứng minh hiệu quả trong điều trị mụn trứng cá.
Liều lượng minocycline sẽ tùy thuộc vào tình trạng của mụn trứng cá, cân nặng và các yếu tố khác. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng mụn và kê đơn liều lượng phù hợp.
Liều lượng
Liều lượng dùng đối với dạng viên nang hoặc viên nén phóng thích chậm trong điều trị mụn trứng cá:
- Người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên: liều lượng dựa trên cân nặng cơ thể và theo chỉ định của Bác sĩ. Liều thường là 1 mg/kg/ngày trong 12 tuần.
- Trẻ em từ 8 đến 12 tuổi: liều lượng theo chỉ định của Bác sĩ.
- Trẻ em dưới 8 tuổi: không khuyến nghị sử dụng.
Cách dùng
- Uống minocycline với một ly nước đầy, ít nhất 1 giờ trước hoặc 2 giờ sau bữa ăn.
- Uống nguyên viên thuốc, không được nhai, bẻ hoặc nghiền nát.
- Tránh uống minocycline cùng với các sản phẩm sữa, canxi, sắt hoặc các chất bổ sung khoáng chất khác vì chúng có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu thuốc.
- Nên uống minocycline vào cùng một thời điểm mỗi ngày để duy trì nồng độ thuốc trong máu ổn định.
- Tiếp tục sử dụng minocycline theo chỉ định của Bác sĩ, ngay cả khi bắt đầu cảm thấy tốt hơn. Việc ngừng thuốc sớm có thể gây ra khả năng kháng thuốc.
Lộ trình điều trị mụn trứng cá với minocycline cần được kéo dài liên tục trong ít nhất 6 tuần. Nếu sau khoảng thời gian điều trị 6 tuần mà không có đáp ứng lâm sàng cần ngưng sử dụng thuốc và xem xét liệu trình điều trị khác.
Tác dụng phụ của minocycline
Mặc dù minocycline có hiệu quả trong việc điều trị mụn, nhưng cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ bao gồm:
- Rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng).
- Tăng nhạy cảm ánh sáng mặt trời.
- Chóng mặt.
- Thay đổi màu răng khi sử dụng ở trẻ em đang phát triển.
- Đề kháng kháng sinh nếu sử dụng minocycline trong thời gian dài.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng minocycline
Trước khi sử dụng minocycline, hãy tham khảo ý kiến Bác sĩ để đảm bảo thuốc này phù hợp với tình trạng của bản thân.
- Tetracycline làm giảm hoạt tính của prothrombin huyết tương, bệnh nhân đang sử dụng thuốc chống đông cần được chỉnh liều khi sử dụng đồng thời với minocycline.
- Không nên sử dụng đồng thời minocycline với các thuốc penicillin khác.
- Không sử dụng đồng thời với các thuốc kháng acid và các chế phẩm có chứa nhôm, sắt, calci, magnesi, bismuth hoặc muối kẽm làm giảm hấp thu của minocycline.
- Không sử dụng đồng thời minocycline với các thuốc tránh thai dùng đường uống do làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai.
- Minocycline sử dụng đồng thời cùng thuốc lợi tiểu có thể làm tăng độc tính trên thận.
- Minocycline có thể làm tăng nhạy cảm với ánh sáng. Hãy sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF trên 30 mỗi ngày và che chắn cẩn thận khi ra nắng.
- Minocycline có thể mất vài tuần để bắt đầu có tác dụng. Hãy kiên nhẫn và tiếp tục dùng thuốc theo chỉ dẫn của Bác sĩ.
- Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào nghiêm trọng nào, hãy ngừng sử dụng minocycline và liên hệ với Bác sĩ ngay lập tức.
Chống chỉ định
- Dị ứng với minocycline, các tetracycline khác hoặc bất kì thành phần nào của thuốc.
- Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
- Trẻ em <8 tuổi.
Minocycline là một loại kháng sinh hiệu quả trong việc điều trị các loại mụn trứng cá. Lộ trình điều trị mụn trứng cá với minocycline cần được kéo dài liên tục trong ít nhất 6 tuần. Việc giám sát chặt chẽ và tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng là điều quan trọng để đảm bảo hiệu quả của điều trị mà không gây ra các vấn đề sức khỏe. Ngoài ra, việc đánh giá cẩn thận và thảo luận giữa Bác sĩ và bệnh nhân về các lợi ích và rủi ro của minocycline là chìa khóa để đưa ra quyết định phù hợp nhất cho từng trường hợp cụ thể.
—————–
Các câu hỏi thường gặp về minocycline
Các chuyên gia khuyến nghị lộ trình điều trị mụn trứng cá với minocycline cần được kéo dài liên tục trong ít nhất 6 tuần. Nếu không có phản ứng đáng kể sau 6 tuần, Bác sĩ có thể xem xét điều chỉnh liệu pháp hoặc chuyển sang phương pháp điều trị khác. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc sử dụng minocycline có thể kéo dài hơn 6 tuần để đạt được hiệu quả tối ưu.
Quan trọng nhất là tuân thủ đúng liều lượng và phác đồ điều trị, không nên tự ý điều chỉnh hoặc ngừng sử dụng thuốc mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế. Đồng thời, việc duy trì chế độ chăm sóc da hàng ngày là một phần không thể thiếu trong việc kiểm soát mụn trứng cá.
Phụ nữ mang thai: do khả năng qua được hàng rào nhau thai, làm thay đổi màu răng vĩnh viễn và ảnh hưởng sự phát triển xương thai nhi, minocycline không được khuyến nghị cho phụ nữ mang thai.
Giai đoạn con bú: sử dụng minocycline trong thời gian ngắn được chấp nhận ở giai đoạn cho con bú, do nồng độ minocycline bài tiết qua sữa mẹ thấp và canxi có trong sữa mẹ ức chế sự hấp thụ của thuốc. Tuy nhiên cần thận trọng khi sử dụng các đợt minocycline kéo dài hoặc lặp đi lặp lại để điều trị mụn trong thời gian cho con bú. Nếu cần thiết sử dụng minocycline trong thời gian cho con bú, nên gặp Bác sĩ để được tư vấn rủi ro và lợi ích của việc sử dụng thuốc hoặc cân nhắc ngừng bú trong thời gian điều trị thuốc.
Tài liệu tham khảo
- Zaenglein AL, Pathy AL, Schlosser BJ, Alikhan A, Baldwin HE, Berson DS, Bowe WP, Graber EM, Harper JC, Kang S, Keri JE, Leyden JJ, Reynolds RV, Silverberg NB, Stein Gold LF, Tollefson MM, Weiss JS, Dolan NC, Sagan AA, Stern M, Boyer KM, Bhushan R. “Guidelines of care for the management of acne vulgaris“. J Am Acad Dermatol. 2016 May;74(5):945-73.e33. doi: 10.1016/j.jaad.2015.12.037. Epub 2016 Feb 17. Erratum in: J Am Acad Dermatol. 2020 Jun;82(6):1576. doi: 10.1016/j.jaad.2020.02.010. PMID: 26897386
- Patel DJ, Bhatia N. “Oral Antibiotics for Acne“. Am J Clin Dermatol. 2021 Mar;22(2):193-204. doi: 10.1007/s40257-020-00560-w. PMID: 32918267
- Aslan Kayiran M, Karadag AS, Al-Khuzaei S, Chen W, Parish LC. “Antibiotic Resistance in Acne: Mechanisms, Complications and Management“. Am J Clin Dermatol. 2020 Dec;21(6):813-819. doi: 10.1007/s40257-020-00556-6. PMID: 32889707
- Martins AM, Marto JM, Johnson JL, Graber EM. “A Review of Systemic Minocycline Side Effects and Topical Minocycline as a Safer Alternative for Treating Acne and Rosacea“. Antibiotics (Basel). 2021 Jun 22;10(7):757. doi: 10.3390/antibiotics10070757. PMID: 34206485; PMCID: PMC8300648