Vì sao người ta dùng retinol thì đẹp, còn bạn lại bị sạm đen?

Retinol là dẫn xuất của vitamin A, nổi tiếng với khả năng thúc đẩy tái tạo tế bào và kích thích sản sinh collagen, từ đó làm mờ nếp nhăn, cải thiện sắc tố và giúp da sáng mịn hơn. Thế nhưng không phải ai cũng có trải nghiệm tích cực với retinol. Nhiều người gặp tình trạng bong tróc, kích ứng hoặc sạm đen. Vậy vì sao retinol khiến người khác đẹp lên, còn bạn thì không? Hãy cùng tìm hiểu lý do và cách khắc phục trong bài viết này.

Một số sai lầm khiến da bị sạm đen khi dùng retinol

Sau đây là một số sai lầm người dùng rất dễ mắc phải trong quá trình sử dụng retinol, khiến kết quả không được như ý.

• Sử dụng retinol với nồng độ quá cao hoặc tần suất quá nhiều: việc bắt đầu với retinol ở nồng độ cao hoặc sử dụng quá thường xuyên có thể làm da “quá tải”, dẫn đến các phản ứng như kích ứng, đỏ da, bong tróc. Tình trạng kích ứng quá mức này có thể kích hoạt các quá trình viêm và gây sạm da.
• Không sử dụng kem chống nắng: retinol có khả năng thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da, làm lộ ra các lớp da mới mỏng và nhạy cảm hơn. Điều này đồng nghĩa với việc làn da trở nên dễ bị tổn thương bởi tia cực tím (UV). Nếu không được bảo vệ đúng cách, sự nhạy cảm này có thể dẫn đến hiện tượng sạm da, đặc biệt ở những vùng da dễ tiếp xúc như mặt và cổ.
• Kết hợp retinol với các thành phần hoạt tính mạnh khác: sử dụng retinol đồng thời với các thành phần như AHA, BHA hoặc benzoyl peroxide có thể làm tăng mức độ kích ứng da, dẫn đến tổn thương hàng rào bảo vệ da và làm da sạm đi.
• Thiếu bước dưỡng ẩm: khả năng thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da của retinol cũng góp phần làm tăng tình trạng mất nước qua biểu bì. Nếu không được cấp nước đầy đủ, khả năng dung nạp retinoid của da sẽ giảm đi dẫn đến khô, bong tróc.
• Không sử dụng các sản phẩm phục hồi: bỏ qua các sản phẩm phục hồi như kem dưỡng chứa ceramide hoặc centella asiatica có thể khiến da dễ khô và kích ứng hơn khi dùng retinol. Những thành phần này giúp làm dịu, phục hồi biểu bì và giảm tác dụng phụ do sử dụng retinol.

Cách chọn retinol phù hợp với tình trạng da

Để phát huy tối đa tác dụng của retinol, cần bắt đầu từ việc chọn nồng độ retinol phù hợp với làn da.

• Nồng độ thấp (0.01% – 0.03%): phù hợp với người mới sử dụng, da khô, da nhạy cảm. Giúp cải thiện dấu hiệu lão hóa, thu nhỏ lỗ chân lông và giảm kích ứng.
• Nồng độ trung bình (0.03% – 0.5%): nếu da không nhạy cảm, có thể bắt đầu với retinol 0.25% để đạt hiệu quả nhanh hơn, làm đều màu da và cải thiện kết cấu da. Nếu da có thể dung nạp, không gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, có thể tiếp tục tăng nồng độ đến 0.5%.
• Nồng độ cao (0.5% – 1%): dành cho da có nếp nhăn sâu, sẹo mụn, không đều màu, cần tác dụng mạnh. Nguy cơ kích ứng cao hơn nhưng mang lại hiệu quả nhanh chóng. Với retinol nồng độ cao, nên nhờ Bác sĩ Da liễu phân tích da để họ có thể kê đơn và gợi ý phương pháp điều trị phù hợp.

Hướng dẫn sử dụng retinol đúng cách để da căng mịn và sáng khỏe

Sau khi lựa chọn nồng độ và sản phẩm phù hợp, cần tuân thủ những bước sau:

• Kiểm tra độ nhạy cảm của da trước khi sử dụng

Cần kiểm tra độ nhạy cảm của da đối với retinol trước khi sử dụng bằng cách thoa sản phẩm với một lượng vừa đủ lên vùng da cẳng tay và theo dõi trong 24 giờ. Nếu không có phản ứng bất lợi nào trên vùng da này, có thể yên tâm khi sử dụng sản phẩm.

• Điều chỉnh tần suất và thời điểm sử dụng

Khi mới bắt đầu, chỉ nên dùng retinol ở nồng độ thấp với tần suất 1 – 2 lần mỗi tuần để da kịp thích nghi. Khi da đã quen, có thể tăng dần tần suất tùy vào khả năng dung nạp. Nên dùng vào buổi tối vì retinol dễ bị phân hủy dưới ánh sáng. Vào ban ngày cần bôi kem chống nắng phổ rộng (SPF 30 trở lên).

• Kết hợp với kem dưỡng ẩm phù hợp

Nên thoa kem dưỡng ẩm sau khoảng 30 phút kể từ khi bôi retinol để giúp làm dịu và giảm kích ứng. Với da nhạy cảm, nên chọn kem dưỡng không chứa thành phần dễ gây bít tắc như bơ cacao, dầu dừa hoặc dầu khoáng.

• Sử dụng kết hợp retinol với các sản phẩm khác

Retinol có thể được kết hợp với một số hoạt chất khác nhằm giúp da cải thiện nhanh hơn. Tuy nhiên, đối với người mới bắt đầu sử dụng, không nên dùng nhiều loại hoạt chất cùng lúc. Thay vào đó, nên phối hợp một cách từ từ để da có thời gian thích nghi.

Một số thành phần có thể được kết hợp với retinol để tăng hiệu quả dưỡng da

• Hyaluronic acid: là một chất cấp ẩm hiệu quả, giúp giữ nước trên da bằng cách giảm tốc độ bay hơi. Thành phần này làm dịu và căng mọng da, đồng thời hỗ trợ giảm các kích ứng tiềm ẩn khi sử dụng Retinol.
• Niacinamide: là một dạng vitamin B3, có khả năng hỗ trợ làm sạch mụn trứng cá và giảm các dấu hiệu lão hóa, giúp bảo vệ da, đồng thời giảm thiểu kích ứng do việc sử dụng Retinol gây ra.
• Rau má (Centella asiatica): là một thành phần có khả năng làm dịu da, chống oxy hoá và phục hồi hàng rào bảo vệ da. Khi sử dụng cùng với retinol có thể giúp làm giảm tình trạng kích ứng, khô và viêm, cải thiện đáng kể độ ẩm của da và chức năng hàng rào biểu bì.
• Ceramide: không chỉ có đặc tính phục hồi hàng rào bảo vệ da mà còn có khả năng điều hòa giảm biểu hiện của các enzyme và cytokine gây viêm, do đó phát huy tác dụng chống viêm. Khi sử dụng với retinol, ceramide làm giảm kích ứng và tăng khả năng dung nạp của da đối với retinol.
• Lô hội: có các đặc tính có lợi như chống viêm, chống kích ứng, chữa lành vết thương và tác dụng kháng khuẩn. Khi kết hợp với retinol, lô hội giúp giảm viêm và thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương, làm dịu tình trạng đỏ da và kích ứng.

Một số thành phần nên tránh sử dụng đồng thời với retinol

• Vitamin C: không nên kết hợp trực tiếp với retinol vì dễ gây kích ứng. Tốt nhất, dùng vitamin C vào buổi sáng để bảo vệ da, còn retinol nên dùng vào buổi tối để hỗ trợ tái tạo.
• AHA/BHA: đây đều là những thành phần phổ biến trong điều trị mụn trứng cá, nhưng có thể gây khô và kích ứng da. Khi dùng chung với retinol, các acid như glycolic acid (AHA) hoặc salicylic acid (BHA) có thể khiến da dễ bong tróc, nhạy cảm hơn bình thường. Nếu muốn kết hợp, nên dùng cách ngày hoặc tách ra sáng – tối để hạn chế kích ứng.

Một số lưu ý khi sử dụng retinol

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, cần lưu ý những điểm sau trong quá trình sử dụng retinol:

• Tránh thoa retinol vào các vùng da nhạy cảm như hốc mũi, quanh mắt và quanh miệng để hạn chế bong tróc hoặc kích ứng.
• Hiệu quả thường thấy sau 3 – 6 tháng sử dụng đều đặn. Khi đã đạt được kết quả mong muốn, có thể chuyển sang chế độ duy trì bằng cách giảm tần suất dùng (2 – 3 lần/tuần) mà vẫn giữ được hiệu quả.
• Cần theo dõi phản ứng của da trong quá trình sử dụng. Nếu da bị đỏ, bong tróc nhiều hoặc khó chịu kéo dài, nên giảm tần suất hoặc tham khảo ý kiến Bác sĩ Da liễu.
• Retinol không phù hợp với phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, người có làn da quá nhạy cảm, đang điều trị bằng AHA/BHA hoặc các liệu pháp mạnh, những ai có tiền sử dị ứng với vitamin A hoặc các dẫn xuất retinoid.

Làm gì khi da đã bị thâm sạm do dùng retinol sai cách?

• Nếu nhận thấy da đã bị thâm sạm, cần phải ngừng sử dụng retinol ngay lập tức. Tiếp tục sử dụng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng da.
• Chuyển sang chăm sóc da bằng những sản phẩm nhẹ nhàng, lành tính hơn, tránh các sản phẩm tẩy tế bào chết mạnh và các thành phần hoạt tính có thể làm nặng thêm tình trạng kích ứng da. Tập trung sử dụng các sản phẩm làm dịu và dưỡng ẩm, chẳng hạn như các sản phẩm có chứa lô hội hoặc ceramide.
• Khi da đã dịu lại, có thể cân nhắc kết hợp các chất làm sáng như vitamin C có thể giúp giảm tình trạng sạm da.
• Nếu tình trạng thâm sạm da không cải thiện, hãy tham khảo ý kiến Bác sĩ Da liễu.

Mặc dù retinol là một thành phần hiệu quả trong việc chống lão hoá, giảm mụn, dưỡng sáng da, cần có chiến lược sử dụng đúng đắn nhằm nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu tác dụng phụ. Nếu bạn cần thêm thông tin trước khi bắt đầu sử dụng, hoặc gặp phải những phản ứng không mong muốn khi sử dụng retinol, hãy liên hệ ngay với Doctor Acnes để được tư vấn và điều trị với các Bác sĩ Da liễu ngay nhé!

Tài liệu tham khảo

1. Daniela Milosheska, Robert Roškar. “Use of Retinoids in Topical Antiaging Treatments: A Focused Review of Clinical Evidence for Conventional and Nanoformulations“. 2022 Oct 11;39(12):5351–5375. doi: 10.1007/s12325-022-02319-7
2. Bezaleel Mambwe, Kieran T Mellody, Orsolya Kiss, et al. “Cosmetic retinoid use in photoaged skin: A review of the compounds, their use and mechanisms of action“. Int J Cosmet Sci . 2025 Feb;47(1):45-57. doi: 10.1111/ics.13013
3. “A Comprehensive Review of the Strategies to Reduce Retinoid-Induced Skin Irritation in Topical Formulation“. Wiley Online Library
4. “What to Know About Combining Niacinamide and Retinol“. Healthline
5. Angga Cipta Narsa, Cecep Suhandi, Janifa Afidika, et al. “A Comprehensive Review of the Strategies to Reduce Retinoid-Induced Skin Irritation in Topical Formulation“. Dermatol Res Pract. 2024 Aug 17;2024:5551774. doi: 10.1155/2024/5551774

Bài viết này có hữu ích không?

Chọn 1-5 sao cho chất lượng bài viết

Submit Rating

Điểm trung bình 5 / 5. Lượt đánh giá 1