Hướng dẫn dùng retinol cho người mới bắt đầu

Nhắc tới các sản phẩm chăm sóc da giúp ngăn ngừa mụn, chống lão hóa và trẻ hóa làn da, không thể không nhắc tới retinol. Nhiều người thường lầm tưởng rằng retinol và các loại retinoid đều có công dụng và hiệu quả điều trị như nhau. Tuy nhiên thực tế không đúng như vậy, mỗi loại retinoid có đặc tính riêng và cách sử dụng không giống nhau. Vậy nên bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn cách dùng retinol cho người mới bắt đầu một cách hợp lý, hãy cùng tham khảo nhé!

Retinol là gì?

Retinoid bao gồm vitamin A (retinol) và các dẫn xuất tự nhiên của nó như retinaldehyd, acid retinoic và este retinyl, cũng như một số lượng lớn các dẫn xuất tổng hợp. Đây là các chất điều hòa mạnh hoạt động tế bào, đồng thời cũng là trung gian cho nhiều chức năng điều tiết thiết yếu, đặc biệt là ở da. Vì vậy, retinoid thường được dùng trong trường hợp điều trị mụn vừa đến nặng, giảm hình thành sẹo mụn nhờ kích thích sản xuất collagen và ngăn ngừa lão hóa.

Retinol, hay vitamin A, là một loại retinoid thế hệ 1 với cấu trúc alcol. Để có tác dụng, retinol cần được chuyển hóa thành dạng có hoạt tính sinh học là acid retinoic. Tuy nhiên, do không ổn định và dễ bị phân hủy khi tiếp xúc với ánh sáng trở thành dạng không có hoạt tính, retinol thường được sử dụng trong lĩnh vực da liễu dưới dạng các dẫn xuất như retinyl acetate, retinyl propionate và retinyl palmitate.

Khác với các retinoid khác, retinol có thể được sử dụng làm thành phần trong các sản phẩm chăm sóc da không kê đơn và không được phân loại là thuốc kê đơn (thuốc OTC).

Tác dụng của retinol

Retinol thuộc nhóm retinoid không kê đơn. Vì vậy, retinol phù hợp cho những người mới bắt đầu sử dụng và tiếp xúc với các hoạt chất retinoid. Các tác dụng trên da đã được chứng minh của retinol bao gồm:

• Giúp tái tạo da, tăng độ đàn hồi cho da

Retinol khi sử dụng bôi ngoài da sẽ làm tăng tân tạo collagen và elastin, đồng thời làm chậm quá trình phân hủy collagen tự nhiên trong cơ thể. Vì vậy, retinol giúp da có độ săn chắc và đàn hồi hơn.

• Giảm mụn và làm thông thoáng lỗ chân lông

Retinol có tác dụng thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da, góp phần hỗ trợ quá trình loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn và dầu thừa tiết ra từ sâu bên trong lỗ chân lông. Điều này sẽ giúp hạn chế bít tắc lỗ chân lông, ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của các loại mụn.

• Chống lão hóa cho da

Retinol có tác dụng kích thích sản sinh collagen trong lớp hạ bì, ngăn ngừa lão hóa hiệu quả, cụ thể là cải thiện kết cấu da, làm mờ các đường nhăn mảnh và nếp nhăn sâu, mang lại một làn da căng mịn, săn chắc. Ngoài ra, retinol còn có tác dụng thúc đẩy tái sinh tế bào da, cải thiện vấn đề da không đều màu, đem lại một làn da trắng sáng, mịn màng.

• Cải thiện sự không đều màu của da

Với tác dụng giảm sắc tố da và góp phần tạo ra sự sắp xếp đều đặn của melanin trong lớp biểu bì, đồng thời ngăn chặn sự vận chuyển melanin tới các lớp biểu bì trên da, retinol được sử dụng để giảm rối loạn sắc tố và giảm thiểu tình trạng không đều màu của da.

Tuy nhiên, là một hoạt chất thường có mặt trong các sản phẩm chăm sóc da không cần kê đơn, hiệu quả của retinol có thể sẽ chậm hơn các sản phẩm retinoid kê đơn khác như tretinoin, adapalene, tazarotene… Nhiều nghiên cứu cũng đã chỉ ra hiệu quả trị mụn của retinol thấp hơn các retinoid kê đơn. Vì vậy, nếu không đạt hiệu quả điều trị như mong muốn, người bệnh không nên tự ý sử dụng loại retinoid khác mà nên thăm khám Bác sĩ để có phác đồ điều trị phù hợp.

Hướng dẫn cách dùng retinol hiệu quả

Retinol được xem là loại retinoid nhẹ có thể phù hợp với mọi loại da và được ứng dụng phổ biến trong các loại mỹ phẩm chăm sóc da. Tuy nhiên, để tối ưu hóa hiệu quả của retinol, người dùng cần sử dụng đúng cách, đủ liều lượng và nên có một quy trình chăm sóc da khoa học. Một số biện pháp giúp sử dụng retinol hiệu quả và an toàn bao gồm:

• Kiểm tra độ nhạy cảm của da trước khi sử dụng

Cần kiểm tra độ nhạy cảm của da với retinol trước khi sử dụng bằng cách thoa sản phẩm với một lượng vừa đủ lên vùng da cẳng tay, tránh tiếp xúc vùng da này với ánh sáng mặt trời. Sau một thời gian nếu không thấy dấu hiệu nào bất thường thì người dùng có thể yên tâm bổ sung retinol vào chu trình chăm sóc da.

• Thứ tự trong quy trình chăm sóc da có retinol

Retinol có thể gây khô da, vì vậy sử dụng retinol kèm theo kem dưỡng ẩm là một lựa chọn hợp lý và được các chuyên gia khuyên dùng.

Thông thường, thứ tự sử dụng mỹ phẩm giúp phát huy hiệu quả của retinol là tẩy trang -> sữa rửa mặt -> retinol -> kem dưỡng ẩm. 

Đối với trường hợp da khô và nhạy cảm

Có thể làm sạch da và dùng kem dưỡng ẩm trước khi sử dụng retinol để giảm kích ứng da và giảm cảm giác khó chịu do retinol gây ra. Thêm vào đó, retinol khiến cho da nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, cho nên khi sử dụng retinol hãy che chắn và sử dụng kem chống nắng có chỉ số chống nắng trên 30 SPF để bảo vệ làn da khỏi tác động từ tia UV.

• Nồng độ retinol thế nào là hợp lý?

Đối với những người mới làm quen với retinol cũng như các sản phẩm có retinoid, nên sử dụng retinol ở nồng độ thấp trước để da thích nghi dần và hạn chế tối đa các vấn đề kích ứng có thể xảy ra. Cho nên nếu là lần đầu sử dụng retinol, phù hợp nhất là các sản phẩm chăm sóc da có nồng độ retinol thấp khoảng 0.2%, sau đó tăng dần lên mức tối đa là 1%.

• Tần suất sử dụng retinol và dùng retinol bao lâu thì có tác dụng? 

Khi mới bắt đầu, chỉ nên dùng retinol với tần suất 1 lần/tuần để da có đủ thời gian để thích nghi, sau đó, có thể tăng dần theo thời gian 2-3 lần/tuần hoặc mỗi buổi tối khi da đã dần quen. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra sau khi dùng retinol khoảng 8 tuần tới 12 tuần, tình trạng các nếp nhăn trên da được cải thiện, tình trạng tăng sắc tố da và da không đều màu cũng giảm dần.

• Phối hợp retinol với các hoạt chất có tính acid như vitamin C, AHA, BHA

Hiện nay, vẫn còn nhiều tranh cãi khi dùng phối hợp retinol với vitamin C, AHA và BHA vì sự hiện diện của các chất có tính acid sẽ làm retinol khó thủy phân thành chất có hoạt tính là acid retinoic, điều này dẫn tới sự giảm tác dụng của retinol. Vì vậy, nếu muốn kết hợp retinol và vitamin C/AHA/BHA, nên sử dụng retinol vào buổi tối và vitamin C/AHA/BHA vào buổi sáng hoặc dùng cách ngày.

>>> Xem thêm: Cách kết hợp BHA và retinol trong điều trị mụn

Tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng retinol và cách xử lý

Retinol cũng có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với làn da. Vì vậy, song song với việc sử dụng đúng liều lượng cũng như đúng cách, người dùng cũng nên quan sát xem làn da của mình có nhạy cảm hay phù hợp với retinol hay không. Nói rõ hơn, một số điều người bệnh cần lưu ý khi sử dụng retinol có thể kể đến như sau:

• Da bị khô, bong tróc

Khi sử dụng retinol trong quy trình chăm sóc da khô hoặc nhạy cảm rất dễ khiến da bị khô, kích ứng, bong tróc từng mảng nếu không có bước đệm cho da trước đó. Vì vậy, nên sử dụng retinol kèm theo kem dưỡng ẩm trong quy trình chăm sóc da.

• Da bị kích ứng, có cảm giác ngứa

Sử dụng retinol ở nồng độ quá cao hoặc thoa retinol với tần suất dày đặc trong thời gian da vẫn đang làm quen với hoạt chất này sẽ khiến da bị kích ứng, ngứa và kết thành những mảng sừng dày. Để khắc phục điều này, nên bắt đầu với retinol nồng độ thấp và tăng liều dần để da có thời gian thích nghi.

• Có thể khiến da nổi mụn trong quá trình sử dụng

Retinol có thể khiến da bị khô. Vì vậy, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tăng tiết dầu nhờn để giữ ẩm da, điều này tạo điều kiện cho việc hình thành mụn. Có thể khắc phục tình trạng này bằng cách sử dụng kem dưỡng ẩm trong quá trình sử dụng retinol.

>>> Xem thêm: Cần làm gì khi dùng retinol bị đẩy mụn?

• Da xuất hiện các vết nám, đồi mồi: nhiều nghiên cứu cho thấy retinol khiến cho da trở nên nhạy cảm với ánh sáng. Sử dụng kem chống nắng với SPF 30+ là điều cần thiết khi sử dụng retinol để bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời.

Retinol là một retinoid được ưa chuộng và sử dụng nhiều trong các sản phẩm chăm sóc da không kê đơn. Retinol có nhiều công dụng bao gồm tái tạo và tăng độ đàn hồi cho da, cải thiện sự lão hóa da, giảm mụn và làm thông thoáng lỗ chân lông, cải thiện sự không đều màu của da.

Để việc sử dụng retinol có được hiệu quả như mong đợi, cần sử dụng retinol đúng liều, đúng cách. Đồng thời, nhằm tránh các tác dụng phụ có thể xảy ra, nên có một quy trình chăm sóc da phù hợp như bổ sung kem dưỡng ẩm, kem chống nắng và tham khảo ý kiến Bác sĩ Da liễu nếu có dấu hiệu bất thường hoặc đang sử dụng các sản phẩm đặc trị khác.

Tài liệu tham khảo 

1. Melika Motamedi,1 Ahmad Chehade,1 Ravina Sanghera,1 and Parbeer Grewal2,3. “A Clinician’s Guide to Topical Retinoids“. Published online 2021 Jul 22. doi: 10.1177/12034754211035091
2. Malwina Zasadacorresponding author and Elżbieta Budzisz .”Retinoids: active molecules influencing skin structure formation in cosmetic and dermatological treatments“. Published online 2019 Aug 30. doi: 10.5114/ada.2019.87443
3. Siddharth Mukherjee,1 Abhijit Date,2 Vandana Patravale, “Retinoids in the treatment of skin ageing: an overview of clinical efficacy and safety“. NCBI, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2699641/. Accessed 28 December 2023
4. Natalia M. K. Spierings, Bsc (Hons), MBBS, MRCP (UK), “Evidence for the Efficacy of Over-the-counter Vitamin A Cosmetic Products in the Improvement of Facial Skin Aging: A Systematic Review“. J Clin Aesthet Dermatol. 2021 Sep; 14(9): 33–40