Benzoyl peroxide là gì? Công dụng trong điều trị mụn và cách dùng

Benzoyl peroxide có đặc tính kháng khuẩn là phương pháp điều trị mụn trứng cá tại chỗ hiệu quả thường được sản xuất ở dạng không kê đơn như sữa rửa mặt hàng ngày và các sản phẩm chăm sóc da khác. Bài viết sẽ giải thích cách thức hoạt động của benzoyl peroxide, cách sử dụng, bao gồm các tác dụng phụ có thể xảy ra và giới thiệu một vài sản phẩm chứa benzoyl peroxide phổ biến.

Benzoyl peroxide là gì?

Benzoyl peroxide là một hoạt chất phổ biến trong điều trị mụn trứng cá. Đây là một loại thuốc bôi ngoài da, được bán dưới dạng không kê đơn hoặc kê đơn và đã được FDA phê duyệt.

Benzoyl peroxide có khả năng diệt khuẩn, đặc biệt là chống lại vi khuẩn C. acnes, làm tiêu bã nhờn và sừng hóa nhẹ. Điểm nổi bật của benzoyl peroxide là vi khuẩn không phát triển kháng thuốc khi sử dụng.

Các sản phẩm chứa benzoyl peroxide có sẵn trên thị trường với nồng độ 2.5%, 5%, và 10% dưới các dạng như lotion, kem, gel, dung dịch. Ngoài ra, benzoyl peroxide còn được kết hợp với các thành phần khác như clindamycin, erythromycin, adapalene, tretinoin và hydrocortisone để tăng hiệu quả điều trị.

Tác dụng của benzoyl peroxide trong điều trị mụn

Theo hướng dẫn mới nhất của Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD) vào năm 2024, benzoyl peroxide được đề xuất kết hợp với retinoid và kháng sinh bôi tại chỗ, hoặc sử dụng kết hợp kháng sinh toàn thân để kiểm soát mụn trứng cá.

Benzoyl peroxide có tác dụng trên nhiều loại mụn, bao gồm:

• Mụn viêm: benzoyl peroxide có tác dụng đặc biệt tốt đối với mụn trứng cá viêm, đặc trưng bởi các vết sưng đỏ có chứa mủ – mụn mủ, u nang và nốt sần.
• Mụn bọc: mụn bọc được coi là dạng mụn nghiêm trọng nhất và cũng là loại mụn khó điều trị nhất. Vi khuẩn C. acnes là một trong những tác nhân gây ra mụn bọc, benzoyl peroxide có thể giúp điều trị kết hợp với thuốc theo toa.

Đối tượng phù hợp để sử dụng benzoyl peroxide

Đối tượng phù hợp

• Người bị mụn trứng cá: nghiên cứu đã chỉ ra rằng các công thức kết hợp có chứa benzoyl peroxide, adapalene và kháng sinh bôi tại chỗ hiệu quả hơn so với việc sử dụng riêng lẻ. Dùng kết hợp với erythromycin hoặc clindamycin bôi 2 lần/ngày, nếu kết hợp với adapalene thì bôi 1 lần/ngày.
• Người có tổn thương viêm do bệnh rosacea (mụn trứng cá đỏ): bệnh lý khiến da mặt đỏ, các mạch máu hiện rõ hơn và gây ra những đốm mụn sưng đỏ, có mủ trên da, cảm giác khó chịu châm chích. Kem bôi benzoyl peroxide ngoài da sử dụng mỗi ngày một lần lên vùng bị ảnh hưởng. Trẻ em cần có sự xác định liều lượng từ Bác sĩ.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú có thể cân nhắc sử dụng: FDA xếp benzoyl peroxide vào nhóm nguy cơ loại C. Hấp thụ toàn thân thấp nên thường an toàn khi mang thai và cho con bú, nhưng nên tham khảo ý kiến Bác sĩ Da liễu.
• Trẻ em từ 12 tuổi trở lên: do khả năng hấp thụ toàn thân thấp nên benzoyl peroxide dùng tại chỗ thường được coi là an toàn ở trẻ em từ 12 tuổi trở lên.

Đối tượng không phù hợp

• Những người có tiền sử dị ứng với benzoyl peroxide: sử dụng có thể gây phản ứng dị ứng nghiêm trọng, cần thận trọng nếu quá mẫn cảm với các dẫn xuất acid benzoic.
• Những người có làn da bị tổn thương hoặc bị nứt nẻ: benzoyl peroxide có thể gây kích ứng thêm cho vùng da bị tổn thương.
• Những người bị mụn trứng cá nặng: những loại mụn nặng như nốt sần hoặc u nang cần điều trị y tế để ngăn ngừa sẹo, không nên tự điều trị bằng benzoyl peroxide không kê đơn.
• Trẻ em dưới 12 tuổi: không sử dụng benzoyl peroxide cho trẻ em dưới 12 tuổi mà không có chỉ dẫn của Bác sĩ.

Hướng dẫn sử dụng benzoyl peroxide trị mụn

Nên sử dụng 1-2 ngày/lần cho đến khi da quen với thuốc. Rửa tay trước và sau khi dùng để tránh lây nhiễm vi khuẩn. Chỉ sử dụng trên da, tránh mắt, mũi, miệng và vết thương hở. Nếu thuốc tiếp xúc với mắt hãy rửa kỹ bằng nước tối thiểu 15 phút.

Benzoyl peroxide có nhiều dạng bào chế với nồng độ khác nhau. Sau đây là ví dụ về cách sử dụng sản phẩm chứa benzoyl peroxide 5%:

• Gel benzoyl peroxide 5%: rửa sạch da bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ và nước, sau đó để da khô tự nhiên. Thoa một lớp gel mỏng lên vùng da bị mụn.
• Nước rửa mặt benzoyl peroxide 5%: làm ướt vùng da bị mụn, thoa một lượng nhỏ sản phẩm lên da và giữ nước rửa trên da không quá 1-2 phút. Rửa sạch bằng nước và lau khô nhẹ nhàng. Lặp lại các bước này 1-2 lần/ngày. Các sản phẩm chứa 5% benzoyl peroxide có thể mất tới 4 tuần mới phát huy tác dụng đầy đủ.

Lưu ý: tránh ánh nắng trực tiếp và sử dụng benzoyl peroxide trước khi đi ngủ là tốt nhất. Ban ngày, sử dụng kem chống nắng SPF 30 trở lên để giảm nguy cơ nhạy cảm với ánh nắng và kích ứng da.

Tác dụng phụ của benzoyl peroxide

Benzoyl peroxide có thể làm phai màu quần áo và tóc. Ở nồng độ cao, nó có thể gây khô ráp, đỏ da và bong tróc da. Viêm da tiếp xúc cũng được ghi nhận ở một số bệnh nhân. Nếu gặp phản ứng này, nên ngừng sử dụng.

Cần cẩn trọng khi kết hợp benzoyl peroxide với các hoạt chất sau:

• Sulfone (ví dụ, dapsone): tránh dùng cùng benzoyl peroxide để tránh vàng da và lông mặt.
• Hydroquinone: khi sử dụng đồng thời với benzoyl peroxide có thể tăng kích ứng da và gây nhuộm màu tạm thời ở lớp biểu bì.
• Isotretinoin đường uống: dùng cùng benzoyl peroxide có thể tăng kích ứng và khô da.
• Tretinoin: bôi benzoyl peroxide đồng thời với tretinoin làm giảm hiệu quả của tretinoin.
• Adapalene: có thể chống oxy hóa và thường được kết hợp với benzoyl peroxide.
• Thuốc gây tê tại chỗ: benzoyl peroxide có thể giảm hiệu quả của thuốc gây tê. Nên rửa kỹ vùng điều trị trước khi bôi thuốc gây tê để đạt kết quả tốt nhất.

Một số tác dụng phụ hiếm gặp bao gồm tức ngực, ho, khó nuốt, chóng mặt, ngất xỉu, tim đập nhanh, nổi mề đay, ngứa, nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, sưng mặt, mí mắt, môi và cơ quan sinh dục, mệt mỏi bất thường. Các tác dụng phụ nhẹ có thể giảm theo thời gian, nhưng cần báo cho Bác sĩ để theo dõi.

Các sản phẩm chứa benzoyl peroxide phổ biến

Epiduo (adapalene + benzoyl peroxide)

Thành phần: benzoyl peroxide 25mg và adapalene 1mg.

Chỉ định: thuốc Epiduo được chỉ định dùng điều trị mụn trứng cá khi có các biểu hiện bít tắc, mụn sẩn, mụn mủ.

Công dụng: tác dụng đồng thời vào tất cả các tác nhân gây mụn, từ đó giúp điều trị mụn nhanh chóng.

Cách dùng: nên rửa tay trước khi dùng thuốc, nhẹ nhàng làm sạch da bị mụn và lau khô. Thoa một lớp mỏng chấm mụn Epiduo mỗi ngày một lần hoặc theo chỉ dẫn của Bác sĩ. Dùng ngón tay thoa một lượng nhỏ thuốc (khoảng kích cỡ hạt đậu) lên các vùng da bị ảnh hưởng.

Thương hiệu: Laboratories Galderma, L.P.

Clindabax B

Thành phần: clindamycin 1% và benzoyl peroxide 2.5%.

Chỉ định: điều trị mụn trứng cá, mụn viêm ở người lớn và trẻ em trên 12 tuổi.

Cách dùng:

• Rửa tay trước và sau khi dùng sản phẩm.
• Trước khi sử dụng cần rửa sạch vùng da cần thoa bằng nước và để khô.
• Thoa một lớp mỏng và nhẹ nhàng thoa lên vùng da bị mụn từ 1-2 lần theo hướng dẫn của Bác sĩ.

Chống chỉ định:

• Chống chỉ định Clidabax B cho người mẫn cảm hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Bệnh nhân có tiền sử viêm ruột từng vùng hoặc có tiền sử viêm loét dạ dày, viêm đại tràng mãn tính, viêm đại tràng giả mạc, viêm đại tràng không do kháng sinh.

Nhà sản xuất: Contiderma.

Xuất xứ: Ấn Độ.

Benzac

Thành phần: benzoyl peroxide 5%.

Công dụng:

• Điều tiết và kiểm soát dư lượng nhờn thừa trên bề mặt da.
• Hoạt chất giảm mụn trứng cá, mụn bọc hay mụn sưng, giúp cải thiện da mụn.
• Benzac AC có tính tiêu sừng, vì thế góp phần giảm mụn đầu trắng, mụn đầu đen, đồng thời giảm sưng, đỏ, hạn chế để lại thâm, sẹo.

Cách dùng:

Trừ khi Bác sĩ hoặc Dược sĩ khuyên dùng theo cách khác, hãy bôi Benzac theo 3 bước sau:

• Bước 1: sau đó rửa vùng bị ảnh hưởng bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ và vỗ nhẹ cho da khô. Cần rửa và lau tay khô trước khi bôi gel.
• Bước 2: thoa một lớp mỏng Benzac AC lên vùng bị mụn một lần mỗi ngày, để yên trên da trong 2 giờ sau đó rửa sạch bằng nước sau đó vỗ nhẹ cho da khô.
• Bước 3: thoa một loại kem dưỡng ẩm nhẹ không làm tắc nghẽn lỗ chân lông.

Chống chỉ định: quá mẫn với benzoyl peroxide hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc.

Thương hiệu: Laboratoires Galderma.

Xuất xứ: Ấn Độ.

Clear Cell Clarifying Acne Lotion

Thành phần:

• Benzoyl peroxide 5%.
• Granactive acne (oligopeptide-10, mật ong, chiết xuất Boswellia) giúp giảm vi khuẩn và tổn thương.
• Chiết xuất trà xanh có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, kiềm dầu rất tốt giúp làn da sáng mịn đều màu. Trà xanh còn giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa làm mờ vết thâm, nếp nhăn hiệu quả.
• Chiết xuất từ lá cây nha đam giúp kháng viêm, làm dịu.

Chỉ định:

• Sản phẩm chỉ định cho làn da mụn thể nặng như mụn viêm sưng, mụn mủ, mụn bọc.
• Dành cho những ai có làn da dầu, da mụn.

Công dụng:

• Làm dịu ngay tình trạng mụn viêm sưng, mẩn đỏ và xẹp mụn tức thì.
• Gom cồi mụn khô nhanh chóng và kiểm soát được lượng dầu nhờn tiết ra.
• Bổ sung dưỡng chất làm mờ vết thâm do mụn gây nên.
• Kháng viêm, diệt khuẩn giúp tiêu diệt các vi khuẩn gây mụn C. acnes ngăn ngừa mụn tái phát.
• Cung cấp độ ẩm cho làn da mụn luôn mịn màng tránh hiện tượng da khô, bong tróc.
• Nhanh chóng khôi phục vùng da mụn tổn thương trắng sáng đều màu trở lại.

Cách dùng:

• Làm sạch da mặt với sữa rửa mặt dành cho da mụn.
• Lấy một ít lotion rồi chấm lên nốt mụn.
• Sử dụng 1-2 lần/ngày vào buổi sáng và buổi tối.

Chú ý khi sử dụng:

• Không chấm mụn quá 2 lần/ngày.
• Không chấm lotion lên vùng da bị mụn cám, mụn đầu đen.

Thương hiệu: Image Skincare.

Xuất xứ: Hoa Kỳ.

Tóm lại, benzoyl peroxide là một lựa chọn hiệu quả để điều trị mụn trứng cá nhờ khả năng tiêu diệt vi khuẩn. Hãy tuân thủ hướng dẫn sử dụng và tham khảo ý kiến Bác sĩ về các tác dụng phụ có thể xảy ra. Phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ em trên 12 tuổi chỉ nên dùng theo chỉ định của Bác sĩ. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào, hãy liên hệ Doctor Acnes để được tư vấn và điều trị mụn an toàn từ các Bác sĩ Da liễu hàng đầu.

Tài liệu tham khảo

1. “Benzoyl Peroxide“. NIH
2. “Who can and cannot use benzoyl peroxide“. NHS
3. “Benzoyl peroxide for acne: Treatments, uses, and alternatives“. MedicalNewstoday