Phương pháp điều trị thâm mụn bằng laser đang ngày càng được nhiều người biết đến với những ưu điểm đáng chú ý như hiệu quả nhanh chóng, an toàn, không gây khó chịu, không cần nghỉ dưỡng nên phù hợp với người bận rộn. Dựa vào những ưu điểm này, một số cơ sở điều trị đã có những quảng cáo cho rằng laser thần kỳ đến mức chỉ cần chiếu qua là sạch thâm, làm da trắng sáng lại ngay lập tức.
Những clip quảng cáo này góp phần gây ra sự bối rối về hiệu quả thực sự của laser đối với thâm mụn nói riêng và sắc tố da nói chung, bao gồm cả nám da. Vậy liệu laser có phải là phương pháp thần kỳ, chiếu đến đâu thì hết thâm mụn đến đó? Câu hỏi này sẽ được Doctor Acnes giải đáp qua bài viết sau đây.
Vì sao laser có thể làm giảm thâm mụn?
Điều trị thâm mụn bằng laser dựa trên cơ sở của hiện tượng “quang nhiệt phân chọn lọc” (selective photothermolysis) để phá hủy melanin trong da, nguyên nhân gây nên thâm mụn. Ba trụ cột của hiện tượng này là:
- Tia laser có bước sóng thích hợp để phân tử melanin hấp thu tốt nhất, từ đó melanin sẽ bị năng lượng của tia laser phá hủy.
- Tia laser được chiếu ngắt quãng thành từng chùm tia, thời gian chiếu được kiểm soát chính xác để hạn chế thấp nhất ảnh hưởng xấu của tia đến các tế bào lành của da.
- Năng lượng chùm tia đạt mức độ đủ ngưỡng để phá hủy phân tử melanin, và không quá cao để làn da vẫn cảm thấy dễ chịu.
Bước sóng phù hợp nhất để phân tử melanin hấp thụ là trong khoảng 400 – 1100 nm. Tuy nhiên, vì có hiện tượng cạnh tranh hấp thụ năng lượng tia laser của phân tử hemoglobin (sắc tố đỏ của máu) tại bước sóng 400 – 600 nm làm giảm khả năng xuyên sâu của tia laser ở bước sóng này nên bước sóng của laser có hiệu quả cao nhất trên phân tử melanin là từ 600 – 1100 nm. Bước sóng này cũng cho khả năng xuyên sâu cao nhất, tác động được đến các phân tử melanin ở lớp trung bì.
Bằng cách nào mà năng lượng laser có thể phá hủy phân tử melanin? Khi phân tử melanin hấp thụ nhiều năng lượng laser, một phần năng lượng này sẽ chuyển thành nhiệt năng. Phân tử melanin càng lúc càng tăng nhiệt độ đến mức các liên kết nội phân tử không còn bền vững, khiến cho phân tử melanin bị vỡ ra thành các mảnh nhỏ (melanin granule).
Các tế bào bạch cầu của cơ thể, đặc biệt là các đại thực bào trong da sẽ thu gom các mảnh này để tiêu hủy và đào thải ra khỏi cơ thể. Như vậy, laser tạo điều kiện thuận lợi cho sự dọn dẹp các mảnh nhỏ melanin ra khỏi da, cùng với hoạt động của hệ miễn dịch.
Có thật là bắn laser tới đâu, thâm mụn mờ liền tới đó hay không?
Hiện nay, có những video quảng cáo về hiệu quả điều trị thâm mụn của laser thu hút sự chú ý của rất nhiều người bởi vì hiệu quả đến mức thần kỳ của phương pháp laser được thể hiện trong video.
Cụ thể, trong những video quảng cáo này, khi laser chiếu qua làn da có thâm mụn, nám, ngay lập tức những thương tổn này mờ đi hay biến mất ngay lập tức. Trong khi đó, trải nghiệm thực tế của nhiều người khi thực hiện liệu trình điều trị thâm mụn bằng laser lại không giống như vậy, gây ra tâm lý lo lắng, buồn rầu về tình trạng thâm mụn của bản thân, thậm chí nghi ngờ về phương pháp điều trị.
Trên thực tế, laser không thể làm mờ hoàn toàn thâm mụn chỉ qua một lần chiếu tia, càng không thể “chiếu đến đâu sạch thâm đến đó” như trong những video quảng cáo nêu trên. Điều này là do cơ chế của laser đối với phân tử melanin, cần trải qua các giai đoạn từ phân hủy đến đào thải mới có thể loại bỏ melanin ra khỏi da, từ đó làm mờ thâm mụn. Do vậy, những video quảng cáo kể trên chắc chắn đã sử dụng kĩ xảo ví dụ như dùng màu, trang điểm hoặc than tre bôi lên da để giả thương tổn thâm mụn, khi chiếu tia laser thì những lớp bôi này dễ dàng bong ra.
Khi thực hiện điều trị bằng laser tại các cơ sở điều trị da uy tín như bệnh viện hay phòng khám, quá trình giảm thâm mụn vẫn cần một khoảng thời gian nhất định tùy vào tình trạng thâm da và đáp ứng với điều trị của từng cá nhân, cụ thể như sau:
- Melanin tích tụ không chỉ ở một vị trí mà ở nhiều nơi, nhiều lớp da trong vùng da bị thâm, do đó cần phải trải qua một số buổi điều trị và theo dõi đáp ứng để chiếu tia laser vào tất cả các vị trí mà melanin tích tụ.
- Năng lượng laser cần phải được kiểm soát chặt chẽ để không gây hại cho da, vì điều này có thể dẫn đến nhiều tác dụng không mong muốn. Trong mỗi buổi điều trị, tổng mức năng lượng laser cần được giữ trong giới hạn an toàn, do đó để vẫn duy trì hiệu quả giảm thâm mụn, thời gian điều trị có thể cần dài hơn thay vì tăng mức năng lượng lên cao.
- Sau khi melanin bị phá hủy bởi năng lượng tia laser, các mảnh vỡ của melanin (melanin granule) cần phải được dọn dẹp bởi bạch cầu, quá trình này cần có thời gian để có thể nhận thấy vết thâm mờ đi trên da.
Mỗi buổi điều trị bằng laser thường kéo dài 10 – 15 phút. Số buổi điều trị tùy thuộc vào đáp ứng của từng cá nhân, mức độ tổn thương thâm mụn, thông thường cần khoảng 3 – 4 buổi điều trị để nhận thấy sự cải thiện rõ rệt mức độ thâm. Khoảng thời gian giữa hai buổi điều trị sẽ từ 2 đến 4 tuần, Bác sĩ sẽ thông báo thời gian hẹn chính xác trong quá trình điều trị.
Lưu ý khi điều trị thâm mụn bằng phương pháp laser
Để liệu trình điều trị thâm mụn bằng laser đạt hiệu quả cao và duy trì sức khỏe của làn da, cần phải chú ý thực hiện những điều sau đây.
Cẩn trọng khi chọn lựa cơ sở điều trị: laser vừa là một công cụ hữu hiệu, vừa có thể là tác nhân làm da bị tổn thương nhiều hơn. Chỉ có ở những trung tâm chăm sóc da uy tín, nơi có đội ngũ chuyên gia và hệ thống trang thiết bị tốt, kiểm soát chặt chẽ từ nguồn phát, mức năng lượng, thời gian chiếu, lịch trình điều trị và các biện pháp hỗ trợ, phương pháp laser mới đảm bảo hiệu quả và tính an toàn cao nhất.
Tránh ánh nắng mặt trời: tình trạng thâm có thể nặng nề hơn nếu làn da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời. Vì vậy, cần sử dụng các loại quần áo, mũ, ô, váy chống nắng và kem chống nắng SPF 50+ khi ra đường, và hạn chế ra đường lúc nắng to.
Cấp đủ ẩm cho da: trong giai đoạn thực hiện liệu trình điều trị thâm mụn bằng laser, bên cạnh uống đủ nước, nên bôi kem dưỡng ẩm, giúp giữ độ ẩm cho da, thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da.
Cẩn trọng với vùng da nơi chiếu tia: nơi tia laser xuyên qua da, ít nhiều cũng có những vi tổn thương rất nhỏ xuất hiện trong thời gian ngắn. Do vậy, cần tránh đụng chạm mạnh, chà xát hay chèn ép vùng da này.
Chú ý khi dùng sản phẩm chăm sóc da: để tạo điều kiện cho quá trình phục hồi da, cần tránh những sản phẩm chăm sóc da chứa thành phần có tính chất làm bong sừng bạc sừng như BHA, glycolic acid, lactic acid, retinoid hay dễ gây kích ứng da như cồn trong vòng 3 ngày sau khi chiếu laser. Bác sĩ Da liễu sẽ hướng dẫn về các loại mỹ phẩm phù hợp cho làn da trước, trong và sau quá trình điều trị.
Không tắm hồ bơi, sauna, phòng tắm hơi: chất clo khử trùng nước hồ bơi và nhiệt độ quá cao trong phòng tắm hơi đều là những tác nhân có thể gây kích ứng làn da.
Lối sống lành mạnh: vận động vừa sức, không hút thuốc và tránh các thức uống có cồn.
Không như lời quảng cáo “chiếu laser đến đâu hết sạch thâm mụn đến đó”, laser dù là loại hiện đại nhất vẫn cần có thời gian để làm mờ thâm mụn, theo cơ chế loại bỏ các mảnh nhỏ melanin ra khỏi da cùng với hoạt động của hệ miễn dịch. Dù vậy, laser vẫn được xem là một công nghệ mới và mang lại hiệu quả cao trong điều trị thâm mụn. Doctor Acnes hy vọng bài viết này đã giải đáp về hiệu quả thực sự của laser trong điều trị thâm mụn và những điều cần chú ý khi điều trị bằng laser.
Tài liệu tham khảo
- Robert A Schwartz, MD, MPH “Postinflammatory Hyperpigmentation Treatment & Management” Medscape
- “Pigmentation Reduction and Removal | Laser Clinics United Kingdom” Laser Clinics United Kingdom
- “Sensitive Skin? Avoid These 8 Common Irritants in Products You Use Daily” Epiphany Dermatology
- “Q Switched NdYAG Laser Treatment Procedure, Before After Care” ClearSkin