Có thể nói trong điều trị mụn nói chung và mụn ẩn nói riêng, chế độ dinh dưỡng là một yếu tố rất quan trọng bên cạnh việc chăm sóc da đúng cách. Câu hỏi “ăn gì để giảm mụn ẩn?” là một vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Bài viết sau đây, Doctor Acnes sẽ giới thiệu một số loại thực phẩm nên và không nên ăn khi da có mụn ẩn, từ đó giúp mỗi người có thể tự xây dựng chế độ dinh dưỡng có lợi và phù hợp nhất cho làn da của mình.
Mụn ẩn là gì?
Mụn ẩn là những nốt mụn nhỏ li ti nằm sâu trong nang lông, thường mọc thành cụm và lan rộng dần ra các vùng da xung quanh. Dù không sưng viêm hay có đầu mụn rõ ràng, mụn ẩn khiến bề mặt da trở nên sần sùi, kém mịn màng và gây cảm giác lợn cợn dưới da khi sờ vào.
Do nằm sâu dưới da nên mụn ẩn khó quan sát bằng mắt thường. Cách nhận biết đơn giản nhất là dùng tay chạm nhẹ lên vùng da nghi ngờ, nếu cảm thấy những nốt nhỏ li ti xếp thành cụm, đó có thể là mụn ẩn.
Nguyên nhân hình thành mụn ẩn
- Bít tắc lỗ chân lông do dầu thừa: dầu thừa là nguyên nhân hàng đầu gây mụn ẩn. Tình trạng tiết dầu quá mức có thể do cơ địa, rối loạn nội tiết, chế độ ăn uống, căng thẳng hoặc môi trường. Khi da tiết ra quá nhiều bã nhờn, các lỗ chân lông có thể bị bít tắc do bã nhờn tích tụ, ngăn cản đào thải các chất cặn bã qua da và gây ra mụn ẩn.
- Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: khói bụi, ô nhiễm không khí và các vật dụng không được vệ sinh thường xuyên như điện thoại, khẩu trang, vỏ gối, chăn màn… có thể mang theo vi khuẩn và bụi bẩn, khiến mụn ẩn dễ xuất hiện.
- Dùng mỹ phẩm không phù hợp: mỹ phẩm hoặc sản phẩm chăm sóc da nếu chứa thành phần gây bít tắc lỗ chân lông hoặc không được làm sạch đúng cách sau sử dụng có thể tích tụ trong nang lông và gây mụn ẩn. Trang điểm thường xuyên nhưng tẩy trang không kỹ cũng là một nguyên nhân phổ biến.
- Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh: thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, đường tinh luyện, tinh bột nhanh hoặc đồ cay nóng có thể làm tăng tiết bã nhờn, góp phần gây mụn ẩn và khiến tình trạng này khó điều trị dứt điểm nếu không điều chỉnh sớm.
- Thói quen sinh hoạt không khoa học: thức khuya, căng thẳng kéo dài làm rối loạn nội tiết và tăng tiết cortisol, hormone kích thích hoạt động tuyến bã nhờn. Điều này khiến da tiết nhiều dầu và dễ bị mụn ẩn hơn.
Chế độ dinh dưỡng có vai trò như thế nào trong việc giảm mụn ẩn?
Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe làn da. Chế độ ăn thiếu vitamin và dưỡng chất cần thiết có thể khiến da suy yếu, dễ tổn thương và tạo điều kiện cho mụn ẩn hình thành. Nhiều nghiên cứu cho thấy, thực phẩm chiếm khoảng 25% vai trò trong việc hình thành và kiểm soát mụn.
Các loại thực phẩm như đường tinh luyện, tinh bột nhanh, thức ăn nhanh, đồ cay nóng và chất kích thích (rượu, bia, cà phê…) có thể làm tăng đường huyết và kích thích cơ thể tiết IGF-1, một loại hormone làm tăng tiết bã nhờn, từ đó gây bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn ẩn.
Ngược lại, nhóm thực phẩm như rau củ quả, trái cây tươi giàu chất chống viêm và kháng oxy hóa tự nhiên (rau diếp cá, bắp cải, cà rốt, húng quế…) giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ hệ miễn dịch và hạn chế viêm da.
Vì vậy, để kiểm soát mụn ẩn hiệu quả, bên cạnh việc điều trị da đúng cách, cần duy trì một chế độ ăn uống khoa học, ít đường, nhiều rau xanh để cải thiện da từ bên trong và hạn chế nguy cơ tái phát.
Vậy cụ thể nên ăn gì để hỗ trợ giảm mụn ẩn? Câu trả lời sẽ nằm trong phần tiếp theo.
Ăn gì để hết mụn ẩn? Những thực phẩm nên ăn để giảm mụn ẩn
Sữa chua, men tiêu hoá giàu probiotic
Probiotic là lợi khuẩn có khả năng cải thiện hệ vi sinh đường ruột và giảm phản ứng viêm trong cơ thể, nền tảng giúp hỗ trợ làn da khoẻ mạnh và ít mụn.
Theo một báo cáo đăng trên Tạp chí Da liễu Phụ nữ Quốc tế, probiotic còn có khả năng ức chế vi khuẩn gây mụn C. acnes bằng cơ chế tương tự như kháng sinh hoặc các chế phẩm sinh học dùng trong điều trị mụn. Ngoài ra, probiotic còn giúp tăng cường hàng rào bảo vệ da, duy trì độ ẩm và ngăn ngừa sự xâm nhập của tác nhân gây mụn từ môi trường bên ngoài.
Các thực phẩm chứa probiotic như sữa chua không đường, men tiêu hóa, kim chi, dưa cải lên men…
Thực phẩm giàu omega-3
Omega-3 là acid béo thiết yếu có tác dụng kháng viêm, điều hòa miễn dịch và hỗ trợ phục hồi mô tổn thương do mụn. Nhiều nghiên cứu cho thấy bổ sung omega-3 giúp làm giảm rõ rệt mức độ nghiêm trọng của mụn viêm và mụn không viêm, bao gồm cả mụn ẩn.
Các thực phẩm chứa omega-3 như cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá trích, hạt hướng dương, hạt chia, quả óc chó, các loại đậu…
Thực phẩm giàu chất chống oxy hoá
Chất chống oxy hóa giúp trung hòa các gốc tự do, tác nhân gây tổn thương tế bào da, kích hoạt phản ứng viêm và làm chậm quá trình phục hồi da. Bổ sung nhóm chất này giúp thanh lọc da, tăng cường tái tạo mô và hỗ trợ ngăn ngừa mụn. Trong đó, hạt macca được đánh giá là thực phẩm giàu dưỡng chất và chất chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ chống viêm và cải thiện da rõ rệt.
Các thực phẩm chứa chất chống oxy hóa như ngũ cốc nguyên hạt, trà xanh, chocolate đen, dâu tây, việt quất, nho, bông cải xanh, cà chua, hạt macca…
Thực phẩm giàu kẽm
Kẽm là khoáng chất thiết yếu tham gia vào cơ chế miễn dịch, chống oxy hóa và bảo vệ da khỏi tác hại từ môi trường. Kẽm giúp điều hòa bã nhờn, giảm viêm và hỗ trợ phục hồi các tổn thương da do mụn ẩn. Khi thiếu hụt, da dễ bị kích ứng, tăng tiết dầu và mất nhiều thời gian để phục hồi sau mụn.
Các thực phẩm chứa nhiều kẽm như cá, hàu, tôm, thịt bò, hạnh nhân, đậu nành, mè (vừng)…
Trái cây và rau củ tươi
Rau củ quả chứa dồi dào vitamin A, B, C và các nguyên tố vi lượng như sắt, canxi, đều có vai trò quan trọng trong việc tăng cường miễn dịch, làm sáng da, chống oxy hóa và giảm mụn. Đặc biệt, beta-caroten trong cà rốt, bí đỏ có tác dụng điều hòa tuyến dầu và giảm viêm rất tốt với da mụn ẩn.
Các thực phẩm chứa vitamin và khoáng chất có lợi cho da như cam, bơ, đu đủ, kiwi, xoài, mơ, cà rốt, khoai lang, bí đỏ, cà chua, ớt chuông, súp lơ, hạt hướng dương, cải thảo, rau má, dứa…
Uống nước đầy đủ
Nước chiếm trên 75% trọng lượng cơ thể, giúp duy trì mọi hoạt động sống của cơ thể. Nước thúc đẩy quá trình trao đổi chất và thải độc ra khỏi cơ thể. Vì thế, bổ sung nước đầy đủ mỗi ngày cũng là một biện pháp hiệu quả chăm sóc làn da và ngăn ngừa mụn ẩn. Nếu cơ thể bị thiếu nước, da sẽ bị khô và tuyến bã nhờn tăng cường tiết dầu dẫn đến mụn.
Trung bình mỗi người nên uống từ 1.5 – 2 lít nước mỗi ngày tùy thuộc vào cân nặng và hoạt động thực tế để giúp da dẻ mịn màng và sạch mụn.
Xem thêm các bài viết liên quan
Những thực phẩm không nên ăn khi bị mụn ẩn
Chế độ ăn không hợp lý có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, làm rối loạn nội tiết và kéo dài quá trình viêm – những yếu tố góp phần hình thành và làm trầm trọng thêm tình trạng mụn ẩn. Dưới đây là các nhóm thực phẩm nên hạn chế.
Sữa và các chế phẩm từ sữa
Sữa bò có thể làm tăng nồng độ insulin và IGF-1 trong cơ thể, hai yếu tố làm tăng tiết bã nhờn và dễ gây mụn ẩn. Ngoài ra, sữa còn chứa hormone progesterone, khi chuyển hóa thành dihydroxy testosterone sẽ kích thích tuyến dầu hoạt động mạnh hơn. Một loại protein khác trong sữa là casein cũng có khả năng liên kết với IGF-1 và làm tăng nồng độ hormone này.
Ngoài ra, bò sữa công nghiệp thường được nuôi bằng hormone tăng trưởng, góp phần làm da dễ bít tắc lỗ chân lông và sinh mụn.
Các thực phẩm nên hạn chế như sữa bò, phô mai, bơ, sữa đặc, sữa chua có đường…
Thức ăn nhanh
Thức ăn nhanh chứa nhiều dầu mỡ đã qua chế biến hoặc tái sử dụng, có thể gây rối loạn nội tiết và kích thích sản sinh IGF-1, yếu tố làm tăng tiết bã nhờn và gây mụn.
Một nghiên cứu tại Trung Quốc trên hơn 5.000 người trẻ vị thành niên cho thấy chế độ ăn giàu dầu mỡ làm tăng nguy cơ nổi mụn đến 43%. Nghiên cứu khác tại Thổ Nhĩ Kỳ trên 2.300 nam giới ghi nhận việc thường xuyên ăn xúc xích, hamburger làm tăng nguy cơ mụn đến 24%.
Các thực phẩm nên hạn chế như hamburger, pizza, khoai tây chiên, gà rán, xúc xích, thực phẩm chiên nhiều dầu.
Các loại thức ăn cay nóng
Đồ ăn cay có thể làm tăng nhiệt cơ thể, gây nóng trong người và kích thích tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, từ đó bít tắc lỗ chân lông. Ngoài ra, thức ăn cay nóng còn làm tăng phản ứng viêm và tích tụ độc tố trong cơ thể, những yếu tố bất lợi cho làn da bị mụn ẩn.
Các thực phẩm nên hạn chế như ớt, tiêu, sa tế, mít, vải, nhãn…
Thực phẩm giàu tinh bột
Tinh bột khi được tiêu hóa sẽ chuyển hóa thành đường glucose, làm tăng đường huyết và kích thích sản xuất insulin. Nồng độ insulin cao dẫn đến tăng IGF-1, tác nhân thúc đẩy tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, góp phần gây mụn ẩn.
Các thực phẩm nên hạn chế như cơm trắng, bánh mì, bún, phở, mì gói, bánh ngọt nhiều bột mì…
Thực phẩm chứa nhiều đường
Đường đơn nhanh chóng được hấp thu vào máu, kích thích tiết insulin và làm tăng IGF-1, tương tự cơ chế của tinh bột nhưng mức độ kích thích cao hơn. Điều này khiến tuyến dầu tiết ra nhiều hơn và làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
Tuy nhiên, cơ thể cũng cần đường để duy trì năng lượng cho các hoạt động sống nên cần cân đối lượng đường tiêu thụ, sử dụng quá nhiều đường hay kiêng hoàn toàn đường đều không tốt cho sức khỏe.
Các thực phẩm nên hạn chế như bánh kẹo, chocolate ngọt, nước ngọt có ga, nước trái cây đóng chai, đồ uống pha sẵn nhiều đường…
Thức uống có chứa chất kích thích, caffein
Caffein và cồn có thể làm mất nước, khiến da khô và kích thích tuyến bã nhờn tiết dầu để bù ẩm. Ngoài ra, các chất này cũng làm rối loạn nội tiết tố và ảnh hưởng đến giấc ngủ, yếu tố khiến da dễ viêm và phục hồi kém.
Các thức uống nên hạn chế như cà phê, trà đặc, bia, rượu, nước tăng lực, thuốc lá…
Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng nhưng thường bị bỏ quên trong quá trình điều trị mụn ẩn. Bên cạnh việc chăm sóc da đúng cách, lựa chọn thực phẩm phù hợp sẽ giúp làn da phục hồi nhanh hơn và giảm nguy cơ tái phát mụn. Nếu đang gặp khó khăn trong việc kiểm soát mụn ẩn, hãy đến Phòng khám Da liễu Doctor Acnes để được thăm khám và tư vấn phác đồ điều trị từ các Bác sĩ Da liễu giàu kinh nghiệm nhé.
Tài liệu tham khảo
- “What to Know About Blind Pimples“. Webmd.com
- Dai R., Hua W., Chen W., Xiong L. “The effect of milk consumption on acne: a meta-analysis of observational studies“. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2018 Dec;32(12):2244-2253
- Erin Jahns. “Here’s Everything You Need to Know About Taking Probiotics for Acne“. Byrdie.com
- Mary-MargaretKober. “The effect of probiotics on immune regulation, acne, and photoaging“.International Journal of Women’s Dermatology. June 2015, Pages 85-89
- Tavaria, Freni Kekhasharú. “Topical use of probiotics: The natural balance”. Porto Biomedical Journal: May 2017 – Volume 2 – Issue 3 – p69-70
Bài viết này có hữu ích không?
Chọn 1-5 sao cho chất lượng bài viết
