Mụn và nốt ruồi là hai tình trạng da thường gặp nhưng lại dễ bị nhầm lẫn. Nhiều người lo lắng rằng nếu để mụn lâu mà không nặn, nó có thể biến thành nốt ruồi. Tuy nhiên, thực tế ra sao? Bài viết này sẽ giúp phân biệt mụn và nốt ruồi, giải đáp thắc mắc về việc mụn có thể trở thành nốt ruồi hay không khi không được nặn và cung cấp các cách xử lý mụn đầu đen một cách hiệu quả.
Phân biệt mụn và nốt ruồi
Trước khi xác định liệu mụn để lâu không nặn có thể biến thành nốt ruồi hay không, cần hiểu rõ sự khác biệt giữa mụn và nốt ruồi, vì đây là hai tình trạng da hoàn toàn riêng biệt.
Mụn là một vấn đề phổ biến, đặc biệt ở tuổi dậy thì. Mụn hình thành khi các tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, tiết dầu thừa kết hợp với bụi bẩn và tế bào chết gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Khi đó, vi khuẩn C. acnes phát triển mạnh, gây viêm và hình thành mụn.
Có nhiều loại mụn như mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn viêm và mụn nang, thường xuất hiện ở các vùng da nhiều dầu như mặt, lưng, cổ và vai. Nguyên nhân chính gây mụn là do thay đổi nội tiết, chế độ ăn uống, căng thẳng và thói quen chăm sóc da không đúng cách.
Nốt ruồi, ngược lại, là những đốm sắc tố được tạo thành bởi sự tích tụ của các tế bào sắc tố da (melanocyte). Chúng có thể có màu nâu, đen hoặc hồng và xuất hiện ở bất kỳ đâu trên cơ thể. Nốt ruồi thường có hình tròn hoặc bầu dục và không gây đau hay sưng. Khác với mụn, nốt ruồi thường xuất hiện từ nhỏ và thay đổi theo thời gian về hình dạng, màu sắc và số lượng.
Khi để lâu không nặn mụn có thành nốt ruồi không?
Dựa trên sự khác biệt về bản chất và cơ chế hình thành, mụn để lâu không nặn không thể biến thành nốt ruồi. Vậy tại sao nhiều người lại nghĩ như vậy? Có thể là do sự nhầm lẫn giữa mụn đầu đen và nốt ruồi nhỏ.
Mụn đầu đen hình thành khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi dầu thừa, bụi bẩn và tế bào chết. Khi phần nhân mụn lộ ra ngoài và tiếp xúc với không khí, chúng bị oxy hóa và chuyển sang màu đen. Chính sự tương đồng về màu sắc và kích thước giữa mụn đầu đen và một số nốt ruồi nhỏ khiến nhiều người nhầm lẫn.
Tuy nhiên, mụn đầu đen và nốt ruồi có cơ chế hoàn toàn khác nhau. Nốt ruồi hình thành từ sự tập trung của các tế bào sắc tố dưới da, không liên quan đến tắc nghẽn lỗ chân lông hay viêm nhiễm như mụn.
Khi bị mụn đầu đen nên xử lý thế nào?
Mụn đầu đen có thể xuất hiện ở bất kỳ ai và thường gây mất thẩm mỹ, khiến da trông xỉn màu và kém mịn màng. Việc xử lý mụn đầu đen không chỉ đòi hỏi sự kiên nhẫn mà còn cần áp dụng đúng phương pháp chăm sóc da và điều trị phù hợp.
Điều trị mụn đầu đen bằng các sản phẩm không kê đơn (OTC)
Đối với mụn đầu đen ở mức độ nhẹ, các sản phẩm không kê đơn như acid salicylic, retinoid, benzoyl peroxide hoặc acid azelaic có thể mang lại hiệu quả cao.
Những sản phẩm này chứa thành phần giúp tẩy tế bào chết, kiểm soát dầu thừa và làm sạch sâu lỗ chân lông. Để đạt được kết quả rõ rệt, cần kiên trì sử dụng trong khoảng 6 – 8 tuần:
- Thuốc chứa retinoid bôi ngoài da: retinoid dạng bôi, bao gồm tretinoin, adapalene, tazarotene và trifarotene, là nền tảng trong điều trị mụn nói chung. Trong đó, adapalene 0.1% dạng gel là thuốc không cần kê đơn. Các retinoid có thể gây kích ứng và tăng nhạy cảm với ánh sáng, vì vậy nên dùng vào buổi tối, kết hợp với kem dưỡng ẩm và kem chống nắng hằng ngày.
- Sản phẩm chứa acid salicylic (BHA): sử dụng sữa rửa mặt hoặc toner chứa acid salicylic có thể giúp giảm mụn đầu đen bằng cách làm sạch sâu các lỗ chân lông. Tuy nhiên, acid salicylic có thể gây khô da, do đó nên sử dụng 2 lần mỗi ngày và theo dõi phản ứng của da. Nếu da bị kích ứng, có thể giảm tần suất sử dụng.
- Sữa rửa mặt chứa benzoyl peroxide: benzoyl peroxide giúp diệt khuẩn gây mụn trên da và giảm sản xuất dầu, góp phần làm thông thoáng lỗ chân lông. Sử dụng sữa rửa mặt chứa benzoyl peroxide kết hợp với thuốc bôi retinoid có thể mang lại hiệu quả làm sạch mụn đầu đen tối đa, nhưng cần chú ý đến phản ứng của da để tránh tình trạng khô hoặc kích ứng.
- Sản phẩm chứa acid azelaic: acid azelaic thường có trong các sản phẩm như kem dưỡng da, serum, gel trị mụn. Acid azelaic không chỉ có khả năng làm thông thoáng lỗ chân lông, kháng khuẩn, chống viêm mà còn giúp làm sáng các vùng da bị tăng sắc tố. Chính vì vậy, nó là lựa chọn lý tưởng cho những người có làn da nhạy cảm hoặc da tối màu.
Thiết lập quy trình chăm sóc da khoa học
Thiết lập quy trình chăm sóc da khoa học là yếu tố then chốt trong việc kiểm soát mụn đầu đen. Quy trình này giúp làm sạch sâu lỗ chân lông, điều tiết bã nhờn, từ đó ngăn chặn sự hình thành của mụn đầu đen và hạn chế nguy cơ tái phát:
- Rửa mặt 2 lần mỗi ngày: nên rửa mặt vào buổi sáng và buổi tối để làm sạch da, loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa. Việc rửa mặt quá thường xuyên có thể gây kích ứng và làm viêm da, làm tăng nguy cơ hình thành mụn mới.
- Sử dụng sản phẩm không gây bít tắc lỗ chân lông: chọn các sản phẩm dưỡng da, làm sạch và mỹ phẩm có công thức không chứa dầu và không gây mụn (non-comedogenic hoặc anti-acnegenic). Những sản phẩm này giúp giảm nguy cơ lỗ chân lông bị bít tắc.
- Tẩy trang khi có trang điểm hoặc sử dụng kem chống nắng: luôn làm sạch lớp trang điểm hằng ngày để ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông. Sử dụng tẩy trang không chứa hương liệu và cồn để giảm kích ứng, đồng thời giúp duy trì độ ẩm cho da.
- Rửa mặt sau khi ra nhiều mồ hôi: sau khi tập thể dục hoặc tham gia các hoạt động gây đổ mồ hôi, nên tắm rửa và sử dụng kem dưỡng ẩm nhẹ, không chứa dầu để tránh mồ hôi và dầu thừa gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
Những điều cần lưu ý để tránh hình thành mụn đầu đen
Để tránh hình thành mụn đầu đen, cần lưu ý những điều sau đây:
- Hạn chế ăn các thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) cao: các thực phẩm như khoai tây chiên, bánh ngọt, nước uống có đường… có thể làm tăng đường huyết trong máu và dẫn đến tăng sản xuất các chất nhờn trên da, làm tăng nguy cơ hình thành mụn mới.
- Tránh nặn mụn đầu đen, sử dụng miếng dán lột mụn và các dụng cụ hút mụn: những sản phẩm này chỉ mang lại hiệu quả tạm thời và không ngăn ngừa được tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông trong tương lai. Ngược lại chúng còn có rủi ro gây tổn thương da và gây nên tình trạng viêm.
- Không lạm dụng các phương pháp tẩy tế bào chết vật lý: các loại cọ hoặc sản phẩm tẩy tế bào chết có hạt dễ gây kích ứng và không thể làm sạch sâu các lỗ chân lông. Việc chà xát mạnh có thể gây tổn thương da và làm mụn trở nên nặng hơn.
Tóm lại, mụn và nốt ruồi là hai vấn đề da liễu hoàn toàn khác biệt. Mụn hình thành do tắc nghẽn lỗ chân lông, còn nốt ruồi là kết quả của sự tập trung các tế bào sắc tố. Việc không nặn mụn sẽ không biến chúng thành nốt ruồi. Nếu tình trạng mụn đầu đen vẫn không cải thiện sau khi áp dụng các biện pháp trên, hãy liên hệ ngay Doctor Acnes để được Bác sĩ Da liễu tư vấn và điều trị đúng cách nhé!
Tài liệu tham khảo
- “Can the right diet get rid of acne?“. AAD
- “What Is a Comedo? Understanding Blackheads and Whiteheads“. Health
- “How Do You Remove Blackheads?“. Health
- “An Overview of Comedonal Acne“. Verywellhealth
- “Guidelines of care for the management of acne vulgaris“. JAAD
- “Salicylic acid acne (OTC)”. Medscape