Thâm mụn là hiện tượng tăng sắc tố sau viêm thường gặp sau mụn. Có hai loại thâm mụn chính là thâm đen (PIH) và thâm đỏ (PIE). PIH thường gặp ở người có làn da sẫm còn PIE phổ biến ở những người có làn da trắng sáng. Là một thành phần khá lành tính và an toàn, niacinamide thường được lựa chọn trong điều trị thâm do mụn. Tuy nhiên để đạt được hiệu quả cao bạn cần sử dụng đúng cách. Nếu bạn đang muốn trị thâm mụn bằng niacinamide thì đừng bỏ qua bài viết sau đây nhé.
Niacinamide là gì?
Niacinamide (hay còn gọi là vitamin B3) được sử dụng nhiều trong lĩnh vực chăm sóc da kể cả đường uống và đường bôi thoa bên ngoài. Được dán nhãn “GRAS” nghĩa là an toàn khi sử dụng như thực phẩm bổ sung, hoạt chất này cũng được cấp phép sử dụng trong mỹ phẩm ở Nhật Bản và Liên minh châu Âu.
Một trong những ưu điểm vượt trội của hoạt chất này so với các hoạt chất làm trắng da khác như retinoid, AHA, BHA là khả năng dung nạp tốt, không làm tăng nhạy cảm với ánh nắng mặt trời và tính ổn định với độ ẩm, acid, kiềm hoặc chất chống oxy hóa.
Cơ chế hoạt động và hiệu quả với da bị thâm mụn
Vai trò then chốt của niacinamide là tiền chất của nicotinamide adenine dinucleotide phosphate (NAD) và NADP, là co-enzym cần thiết cho nhiều quá trình trao đổi chất. Các đồng enzyme này đóng vai trò trong quá trình chuyển hóa glucose, sản xuất năng lượng tế bào và tổng hợp lipid. Nồng độ NADH/NADPH (dạng khử của NAD và NADP) giảm theo tuổi tác và nicotinamide bổ sung giúp đảo ngược sự suy giảm này.
Trong nhiều nghiên cứu lâm sàng, nicotinamide bôi tại chỗ đã cho thấy sự cải thiện các rãnh nhăn và nếp nhăn, các đốm tăng sắc tố, vết đỏ và tình trạng da sạm màu (vàng) cũng như độ đàn hồi. Một nghiên cứu cho thấy nicotinamide giúp tăng sản xuất ceramide ở da, là chất làm mềm và bảo vệ da tự nhiên, do đó cải thiện quá trình hydrat hóa da.
Chống viêm
Niacinamide làm giảm viêm theo nhiều cách như ức chế các chemokine, cytokine và các chất trung gian gây viêm khác. Niacinamide là một chất chống viêm có tác dụng làm giảm sưng và đỏ do mụn trứng cá. Nó cũng có tác dụng điều chỉnh lượng dầu gây mụn được sản xuất bởi các tuyến trên da của bạn. Ngoài ra, nó còn điều chỉnh tông màu da và có thể giúp làm mờ các vết đỏ, tím và nâu mà mụn để lại trên da.
Trị mụn
Vai trò chống viêm và giảm sản xuất bã nhờn của niacinamide đóng một vai trò quan trọng trong việc sử dụng nó như một hoạt chất phối hợp bôi ngoài da trị mụn. Trong một thử nghiệm ở 160 bệnh nhân bị mụn viêm ở mức độ trung bình và được cho sử dụng gel niacinamide 4% hoặc gel erythromycin 4% hai lần mỗi ngày trong 8 tuần. Nhóm được điều trị bằng gel niacinamide 4% có sự cải thiện đáng kể về việc giảm sản xuất bã nhờn. Một thử nghiệm ngẫu nhiên, mù đôi với 130 bệnh nhân cho thấy kem dưỡng ẩm 2% niacinamide làm giảm đáng kể tốc độ bài tiết bã nhờn khi so sánh với kem dưỡng ẩm giả dược. Kết quả nghiên cứu của Shalita và cộng sự nhận thấy sự giảm sẩn viêm (82%) ở những người được điều trị bằng niacinamide 4% sau 8 tuần điều trị.
Làm sáng màu da
Các nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy niacinamide làm giảm đáng kể sự chuyển melanosome đến tế bào keratinocytes mà không ức chế hoạt động tyrosinase hoặc tăng sinh tế bào, và niacinamide cũng có thể cản trở con đường truyền tín hiệu tế bào giữa tế bào keratinocytes và tế bào hắc tố để giảm sự hình thành melanocyte (tế bào hắc tố). Một thử nghiệm có đối chứng với 202 bệnh nhân cho thấy công thức bôi ngoài da chứa 2% N-acetyl glucosamine và 4% niacinamide làm giảm đáng kể diện tích có thể phát hiện được của các đốm trên mặt và sự xuất hiện của sắc tố so với giả dược.
Tác dụng chống lão hóa
Hoạt động chống lão hóa của niacinamide chủ yếu xuất phát từ tác dụng chống viêm của nó, chẳng hạn như làm giảm các chất trung gian gây viêm và ức chế sự thoái hóa tế bào mast. Sự tích tụ các tổn thương DNA gây ra bởi stress oxy hóa cũng dẫn đến lão hóa tế bào, điều này có thể được đảo ngược bởi niacinamide. Một chức năng quan trọng nữa của niacinamide là đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích sản xuất collagen, elastin và ceramide.
Chống ung thư và bảo vệ da trước ánh sáng
Enzym PARP-1 có liên quan đến quá trình lão hóa và ung thư của tế bào. Việc kích hoạt quá mức PARP-1 bởi tia UV dẫn đến sự suy giảm NAD của tế bào. Ngược lại, enzym PARP-1 bị ức chế bởi niacinamide vì hoạt chất này giúp tăng NAD. Ngoài ra, nicotinamide còn bảo vệ chống lại sự ức chế miễn dịch do tia UVA và UVB gây ra.
Cách trị thâm mụn bằng niacinamide hiệu quả
Niacinamide bôi tại chỗ được hấp thu nhanh chóng. Nó rất nhẹ nhàng, phù hợp với cả loại da khô và nhạy cảm, có thể sử dụng 2 lần một ngày vào buổi sáng và buổi tối. Với những làn da nhạy cảm, nên bắt đầu với nồng độ thấp hơn hoặc tăng dần các sản phẩm mới chứa niacinamide thay vì dùng hai lần một ngày ngay từ đầu. Vì có tính linh hoạt nên niacinamide có thể được sử dụng trong hầu hết mọi bước chăm sóc da và thường được kết hợp với các thành phần chăm sóc da khác để giải quyết tình trạng cụ thể.
Chỉ cần sử dụng niacinamide hai lần một ngày (sáng và tối) là được, không nên sử dụng quá nhiều. Nếu làn da của bạn dung nạp tốt với hoạt chất này, bạn sẽ thấy tình trạng viêm giảm, lỗ chân lông được thu nhỏ và các đốm đen dần mờ. Nếu không cải thiện sau 12 tuần hoặc tình trạng tệ hơn thì bạn nên thăm khám với Bác sĩ Da liễu.
Nồng độ niacinamide hợp lý đối với da
Nồng độ niacinamide khác nhau sẽ mang lại kết quả khác nhau và phù hợp cho từng loại da khác nhau. Vì vậy, bạn nên tìm hiểu kỹ về nồng độ của hoạt chất này trước khi sử dụng.
| Nồng độ niacinamide | Hiệu quả |
| 2% | Giảm sản xuất bã nhờn. Có thể cần tăng lượng cao hơn với những người có da dầu hoặc da hỗn hợp |
| 4% | Mờ nếp nhăn và chống viêm |
| 5% | Giảm vùng da tăng sắc tố và cải thiện sự xuất hiện của nếp nhăn |
| Kết hợp của niacinamide (2% và 5%) và kem chống nắng | Giảm tình trạng tăng sắc tố da mặt |
Như vậy để đạt hiệu quả điều trị cho tình trạng thâm mụn, bạn nên sử dụng niacinamide nồng độ 5% như đã được chứng minh trên lâm sàng.
Kết hợp niacinamide với các thành phần khác
Sự kết hợp giữa benzoyl peroxide (BPO) và niacinamide bôi tại chỗ thể hiện tác dụng hiệp đồng tăng cao hiệu quả trị mụn và thâm do mụn. Kết quả của sự phối hợp này được chứng minh là giảm sản xuất bã nhờn trên mặt và cũng có tác dụng làm sáng da. Phương pháp điều trị kết hợp này có thể giúp cải thiện hiệu quả trong điều trị mụn trứng cá ở mặt đồng thời thúc đẩy quá trình giải quyết ban đỏ sau mụn và tăng sắc tố sau viêm.
Hơn nữa, niacinamide có thể làm giảm một số tác dụng phụ của BPO, chẳng hạn như kích ứng da và ban đỏ. Nghiên cứu của Mario Puviani và cộng sự mới được công bố trong năm 2024 đã chứng minh sự phối hợp chứa BPO 4% và niacinamide 4% sử dụng cho những đối tượng bị mụn trứng cá từ nhẹ đến trung bình là có hiệu quả trong việc giảm tổn thương do mụn (41%) và sản xuất bã nhờn (42%) mà không làm thay đổi chức năng hàng rào bảo vệ da, mang lại khả năng dung nạp tốt cho da. Ngoài ra, việc sử dụng sản phẩm này cũng liên quan đến tác dụng điều chỉnh tích cực hệ vi sinh vật trên da, giảm đáng kể nhóm Acinetobacer (thuộc nhóm C. acnes).
Để nâng cao tác dụng của niacinamide, acid hyaluronic là một lựa chọn phù để tăng cường khả năng giữ ẩm và tăng cường chức năng hàng rào độ ẩm – lý tưởng cho các loại da khô, da mất nước và da dầu.
Một bộ đôi hiệu quả khác là niacinamide và retinol. Retinol là một loại retinoid không kê đơn có nguồn gốc từ vitamin A, có thể giúp làm mờ các vết thâm, dấu hiệu lão hóa và tăng sắc tố. Việc kết hợp hai thành phần này có thể giúp retinol dễ sử dụng hơn. Niacinamide giúp cấp nước cho da và giảm tình trạng khô da liên quan đến retinol.
Niacinamide và vitamin C là hai thành phần phổ biến mang đến rất nhiều lợi ích, từ giúp giảm viên đến làm sáng da của bạn. Niacinamide kết hợp vitamin C có thể làm giảm sự sản xuất melanin và làm sáng da, giúp giảm thâm mụn và tăng cường sức khỏe da tổng thể.
Xem thêm các bài viết liên quan
Lưu ý khi sử dụng niacinamide trong trị thâm mụn
Niacinamide là một hợp chất an toàn và rẻ tiền với tác dụng phụ không đáng kể. Không có báo cáo về khả năng gây quái thai với chất này. Trong những chế phẩm bôi ngoài da với nồng độ từ 0,0001% đến 4%, niacinamide không gây kích ứng da và nhạy cảm ánh sáng.
Nhìn chung, tất cả các loại da (kể cả da nhạy cảm) đều dung nạp tốt niacinamide nhẹ nhàng và rất hiếm khi có tác dụng phụ. Nếu bạn định sử dụng một sản phẩm có nồng độ niacinamide cao hơn, chẳng hạn như 15%, bạn nên tăng dần mức đó bằng cách sử dụng nồng độ thấp hơn hoặc giảm tần suất sử dụng cho đến khi làn da của bạn không có những dấu hiệu của tác dụng phụ nào. Trước khi sử dụng, bạn nên kiểm tra dị ứng bằng cách thoa một lượng nhỏ lên da và theo dõi trong 24 giờ xem có phản ứng bất lợi nào không.
Ánh nắng mặt trời là một tác nhân đáng kể gây tăng sắc tố. Do đó, bạn cần bảo vệ da mụn khỏi các tia UV có hại ngăn ngừa tình trạng tăng sắc tố nặng hơn và giảm khả năng phát triển tăng sắc tố mới. Bạn nên thoa kem chống nắng phổ rộng có chỉ số SPF cao, tối thiểu là 30, bôi lại thường xuyên và mặc quần áo bảo hộ trước khi cần phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Niacinamide khá an toàn trong điều trị thâm mụn kể cả dùng đơn độc hoặc phối hợp với hoạt chất khác. Niacinamide có thể gây ra một số phản ứng phụ trên da tuy nhiên không nghiêm trọng và không đáng kể. Bạn nên bắt đầu với nồng độ thấp và tăng dần lên, cũng như phối hợp thêm một số hoạt chất khác để tăng hiệu quả điều trị thâm mụn. Cuối cùng, nếu tình trạng thâm mụn kéo dài và không cải thiện hoặc nặng hơn, bạn hãy thăm khám Bác sĩ Da liễu để được điều trị nhé.
Tài liệu tham khảo
- “Nicotinamide: Mechanism of action and indications in dermatology“. IJDVL
- “Can You Use Both Vitamin C and Niacinamide in Your Skin Care Routine?“. Healthline
- “Unlocking the potential of niacinamide: What percentage is effective for skin health?“. Curology
- Davis EC, Callender VD. “Postinflammatory hyperpigmentation: a review of the epidemiology, clinical features, and treatment options in skin of color“. J Clin Aesthet Dermatol. 2010 Jul;3(7):20-31. PMID: 20725554; PMCID: PMC2921758
- “Mechanistic Insights into the Multiple Functions of Niacinamide: Therapeutic Implications and Cosmeceutical Applications in Functional Skincare Products“. MDPI
Bài viết này có hữu ích không?
Chọn 1-5 sao cho chất lượng bài viết
