Phân biệt da bị purging và breakout và cách chăm sóc phù hợp

Hai từ “purging” và “breakout” đều mô tả tình trạng da bị mụn, nhưng chúng có ý nghĩa và cách xử lý khác nhau. Khi sử dụng các sản phẩm trị mụn như AHA, BHA, tretinoin hay retinol, nhiều người gặp phải tình trạng da nổi mụn mới. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết da mình đang bị “purging” hay “breakout” và liệu có nên tiếp tục dùng sản phẩm hay không. Trong bài viết này, Doctor Acnes sẽ giúp người đọc phân biệt da bị purging và breakout, cũng như hướng dẫn cách chăm sóc da phù hợp.

Purging là gì?

Purging, hay còn gọi là “tình trạng đẩy mụn”, xảy ra khi da tăng cường tái tạo tế bào, giúp loại bỏ tế bào chết nhanh hơn bình thường. Kết quả là lớp da non nhanh chóng xuất hiện, nhưng trước đó, các chất cặn bã và mụn ẩn dưới da sẽ bị đẩy lên bề mặt, gây ra tình trạng mụn tạm thời. Hiện tượng này thường xảy ra khi sử dụng các sản phẩm chứa AHA, BHA, benzoyl peroxide, tretinoin hoặc retinol – những thành phần có tác dụng loại bỏ tế bào chết và làm mới da.

Purging không phải là sự hình thành mụn mới mà là quá trình đẩy mụn ẩn đã có sẵn dưới da. Tùy thuộc vào cơ địa mỗi người, các loại mụn như mụn đầu trắng, mụn đầu đen, mụn mủ, hoặc mụn nang có thể xuất hiện. Quá trình purging thường kéo dài từ 4 – 6 tuần, và mặc dù có thể gây khó chịu, nhưng sau khi kết thúc quá trình này, làn da sẽ được làm sạch sâu và sáng hơn.

Breakout là gì?

Breakout là hiện tượng “bùng phát mụn”, xảy ra khi da hình thành nhân mụn mới do sử dụng sản phẩm không phù hợp, gây bít tắc lỗ chân lông hoặc tổn thương hàng rào bảo vệ da. Khi bị breakout, da thường xuất hiện mụn viêm, mụn mủ, kèm theo da đỏ, bong vảy và nhạy cảm với ánh sáng. Mụn cũng có thể nổi ở những vùng da chưa từng có mụn, kèm theo ngứa và đỏ, không có dấu hiệu ngừng lại.

Một số nguyên nhân chính gây breakout bao gồm:

• Sản phẩm chăm sóc da không phù hợp: các thành phần như dầu, silicon, chất nhũ hóa, và hương liệu có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông hoặc làm hỏng hàng rào bảo vệ da.
• Mỹ phẩm chứa corticoid: corticoid trong mỹ phẩm có thể phá hủy làn da, gây bùng phát mụn, teo da, và đỏ da khó hồi phục.
• Nồng độ sản phẩm không phù hợp: sử dụng sản phẩm có nồng độ không phù hợp hoặc khi da quá yếu cũng có thể gây breakout.
• Yếu tố môi trường và nội tiết: thay đổi nội tiết tố, tác động từ môi trường hoặc chế độ ăn uống không đầy đủ dưỡng chất cũng có thể làm da dễ bị breakout.

Phân biệt làn da bị purging và breakout

Purging và breakout là hai hiện tượng thường gặp khi sử dụng các sản phẩm chứa thành phần hoạt tính chăm sóc da, nhưng chúng khác nhau hoàn toàn. Việc phân biệt giữa hai tình trạng này là rất quan trọng để đưa ra quyết định chăm sóc da phù hợp. Dưới đây là một số điểm khác biệt chính giữa “purging” và “breakout”:

	Purging	Breakout
Nguyên nhân	Do sản phẩm kích thích quá trình tái tạo tế bào da, giúp loại bỏ các tế bào chết và làm sạch lỗ chân lông, dẫn đến việc các mụn đầu trắng, mụn đầu đen và các mụn khác bị đẩy lên bề mặt da.	Do nhiều yếu tố, bao gồm sử dụng sản phẩm chăm sóc da không phù hợp, stress, chế độ ăn uống không lành mạnh, thay đổi hormone.
Thời gian	Từ 4 – 6 tuần, làn da sẽ dần được cải thiện.	Mụn sẽ lên liên tục trong một khoảng thời gian dài.
Vị trí	Những nơi da thường xuyên bị nổi mụn hay mụn ẩn đã chín muồi rồi trồi lên.	Mụn lên ồ ạt, mụn bị mọc ở những vị trí trước đây chưa từng bị.
Biểu hiện	Ngứa nhẹ ở các nơi mụn lên cồi.	Da bị đỏ, bong da, da nhạy cảm hơn.
Sản phẩm gây ra	Sử dụng các sản phẩm có tác dụng lột tẩy như AHA, BHA, tretinoin, retinol, benzoyl peroxide, isotretinoin đường uống hoặc sau quy trình peel da tại Phòng khám.	Sử dụng các sản phẩm mà thành phần không phù hợp hoặc gây tổn thương hàng rào bảo vệ.

Cách chăm sóc da khi bị purging

Purging là hiện tượng da đẩy mụn tạm thời có chủ ý, nên việc kiên trì sử dụng các sản phẩm có tính “đẩy mụn” là rất quan trọng để đạt hiệu quả mong muốn. Mục tiêu chăm sóc da trong giai đoạn này là hỗ trợ da vượt qua tình trạng mụn, tăng cường hàng rào bảo vệ và bảo vệ lớp da mới hình thành. Để chăm sóc da khi bị purging, cần lưu ý những điểm sau:

• Sử dụng sản phẩm dịu nhẹ: da lúc bị purging rất nhạy cảm và dễ kích ứng, nên ưu tiên các sản phẩm không chứa hóa chất gây khô da và có thành phần tự nhiên như nha đam, trà xanh, hoa cúc để làm dịu da.
• Dùng kem chống nắng: kem chống nắng là thiết yếu để bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, đặc biệt khi da đang trong quá trình purging.
• Giữ ẩm cho da: khi bị purging, da mặt có thể bị khô và mất nước, nên chọn sản phẩm chứa hyaluronic acid, B5, niacinamide để duy trì độ ẩm và uống đủ nước hằng ngày.
• Hạn chế dùng cùng lúc nhiều sản phẩm chăm sóc da và điều trị da: tránh sử dụng quá nhiều sản phẩm cùng lúc vì có thể gây kích ứng. Hãy tuân thủ theo chỉ dẫn của chuyên gia da liễu.
• Tạo thói quen chăm sóc da đúng cách: rửa mặt đúng cách, sử dụng sản phẩm phù hợp và đều đặn, tránh nặn mụn khi đang trong giai đoạn purging.

Nếu sau 4 – 6 tuần tình trạng da không cải thiện, nên tìm kiếm sự tư vấn từ Bác sĩ Da liễu để được điều trị phù hợp.

Cách chăm sóc da khi bị breakout

Khác với hiện tượng purging, breakout là hiện tượng bùng phát mụn gây tổn thương làn da và có thể tiến triển xấu làm tình trạng mụn ngày càng nghiêm trọng, gây sẹo thâm, sẹo mụn về sau. Do đó, cần giảm thiểu tình trạng mụn và giữ cho làn da khỏe mạnh. Dưới đây là một số lời khuyên về cách chăm sóc da khi bị breakout:

• Tạm ngừng sử dụng mỹ phẩm: breakout thường do sử dụng sản phẩm không phù hợp gây bít tắc lỗ chân lông hoặc tổn thương hàng rào bảo vệ da. Các sản phẩm gây breakout có thể là bất kỳ sản phẩm nào trong chu trình chăm sóc da bao gồm sản phẩm làm sạch da, serum, kem dưỡng và cả kem chống nắng. Do đó, cần rà soát lại thành phần các sản phẩm sử dụng, không dùng những sản phẩm gây bít tắc lỗ chân lông, các sản phẩm chứa cồn hoặc có độ pH cao vì chúng làm khô da gây nứt nẻ và tạo điều kiện cho vi khuẩn gây mụn phát triển. Ngưng sử dụng trong một thời gian hoặc tối giản hết mức có thể các bước chăm sóc da để tìm hiểu xem nguyên nhân gây breakout do đâu.
• Không chạm tay vào mụn: tránh chạm tay vào mụn để hạn chế sự lây lan của vi khuẩn và làm tình trạng mụn trở nên nặng hơn. Đồng thời, sử dụng sản phẩm chăm sóc da thích hợp để giảm thiểu tình trạng nổi mụn.
• Sử dụng sản phẩm chăm sóc da dành cho da mụn: chọn sản phẩm có chứa các thành phần giúp giảm mụn và lành tính, phù hợp với tình trạng da hiện tại, tránh những sản phẩm có thành phần gây kích ứng da.
• Ăn uống lành mạnh: uống đủ nước và ăn thực phẩm lành mạnh giúp kiểm soát sự bài tiết bã nhờn và giữ cho da khỏe mạnh. Cần uống đủ 2 lít nước/ngày, ăn nhiều rau xanh, trái cây và giảm thiểu tiêu thụ đường, chất béo để cải thiện tình trạng mụn.
• Điều trị với Bác sĩ Da liễu: nếu tình trạng mụn trở nên nặng hơn, hãy đến gặp Bác sĩ Da liễu để can thiệp kịp thời và nhanh chóng kiểm soát hiện tượng bùng phát mụn.

Tóm lại, purging là quá trình da đẩy mụn ẩn lên bề mặt, trong khi breakout là mụn bùng phát do sử dụng sản phẩm không phù hợp. Nhận biết đúng hai tình trạng này giúp điều trị kịp thời. Nếu không chắc chắn tình trạng mụn của mình, hãy đến Phòng khám Da liễu Doctor Acnes để được thăm khám và hỗ trợ điều trị, ngăn ngừa mụn trở nên nghiêm trọng hơn.

Tài liệu tham khảo

1. Torres A, Rego L, et al. “How to Promote Skin Repair? In-Depth Look at Pharmaceutical and Cosmetic Strategies“. Pharmaceuticals (Basel). 2023 Apr 11;16(4):573. doi: 10.3390/ph16040573
2. “What to know about skin purging“. MedicalNewsToday
3. “The Secrets to Deciphering – and Stopping – Skin Purging“. Healthline