Peptide là gì? Công dụng của peptide trong chăm sóc da

Peptide hiện là một thành phần phổ biến có trong các dòng mỹ phẩm và dược mỹ phẩm chống lão hóa vì hợp chất này vốn nổi bật với hiệu quả giúp kích thích sản sinh collagen, duy trì sự đàn hồi cho da. Tuy nhiên, hầu hết người dùng vẫn còn hoang mang vì chưa thật rõ peptide là gì, ngoài tác dụng chống lão hóa thì còn có công dụng gì khác nữa? Hãy cùng các Bác sĩ Da liễu tại Phòng khám Doctor Acnes giải đáp vấn đề này trong bài viết dưới đây.

Peptide là gì?

Peptide là chuỗi dài các acid amin chứa từ 2 đến 50 gốc α–aminoacid liên kết với nhau bởi liên kết peptide và giữ chức năng chính trong quá trình tổng hợp protein. Sau khi các acid amin kết hợp với nhau tạo nên peptide, các peptide này sẽ tập hợp lại theo một cơ chế nhất định và tạo ra các protein cụ thể.

Đối với da, protein là thành phần quan trọng và collagen là một trong những protein quan trọng nhất. 75% – 80% da trên cơ thể người được tạo thành từ collagen. Collagen là thành phần chính của lớp trung bì và nhận nhiệm vụ đảm bảo độ đàn hồi cho da, giúp da sáng mịn, tươi trẻ. Trong khi đó, peptide lại chính là nhân tố quan trọng để tạo nên collagen. Do đó việc bổ sung peptide là rất quan trọng cho cơ thể.

Các loại peptide phổ biến hiện nay và tác dụng

Các loại peptide sử dụng trong thẩm mỹ da liễu được chia thành 2 nhóm chính.

Nhóm peptide tác dụng tại chỗ

Peptide tín hiệu (signal peptide): loại peptide này có khả năng kích thích hoặc ức chế hoạt động của tế bào. Cụ thể, chúng thúc đẩy thoái hóa “collagen bất thường” của mô sẹo, đồng thời tăng cường tổng hợp collagen, elastin, proteoglycan có vai trò chống oxy hóa và giúp da trở nên săn chắc.

Một số peptide tín hiệu được dùng phổ biến bao gồm Palmitoyl KTTKS (Palmitoyl pentapeptide ‐ 4); Matrixyl và Matrixyl 3000 với cơ chế mô phỏng tiền thân của collagen nhằm kích thích tổng hợp collagen; Acetyl hexapeptide-37; Dermaxyl; Oligopeptide-24 tăng cường liên kết tế bào giúp trẻ hóa da, thúc đẩy tăng sinh collagen và ức chế sản sinh melanin.

Peptide vận chuyển (peptide carrier): giữ vai trò cung cấp các nguyên tố vi lượng như magie (Mg), đồng (Cu) cho làn da, đồng thời kích thích tăng sinh collagen, giúp da tăng đàn hồi và săn chắc. Một số peptide vận chuyển có thể kể đến bao gồm: Glycyl ‐ histidyl ‐ lysine (GHK); Tripeptide-1; Tripeptide-6.

Peptide ức chế dẫn truyền thần kinh (neurotransmitter inhibitor peptide): loại peptide này gắn kết vào nơi tiếp hợp thần kinh mang lại tác động giảm co cơ, từ đó làm mờ các nếp nhăn. Một số peptide loại này thường được sử dụng trên lâm sàng bao gồm: Argireline (Acetyl hexapeptide-3); Pentapeptide-18; Acetyl hexapeptide-30; Decapeptide-4; Acetyl decapeptide-3; Leuphasyl (Pentapeptid-3).

Peptide ức chế enzyme (enzyme inhibitor peptide): ức chế sự hình thành các proteinase là các enzyme phân hủy protein, từ đó hạn chế quá trình thoái hóa collagen và mang lại hiệu quả chống lão hóa. Loại peptide này thường có mặt trong các sản phẩm dưỡng da chống lão hóa.

Nhóm peptide dùng đường uống

Collagen-peptide có trọng lượng phân tử thấp thường được bổ sung bằng đường uống để giúp da cải thiện độ ẩm, độ đàn hồi và làm chậm quá trình lão hóa da. Một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung peptide đường uống giúp cải thiện độ đàn hồi của da và thu nhỏ lỗ chân lông sau 90 ngày sử dụng.

Công dụng của peptide trong chăm sóc da

Thông qua nhiều nghiên cứu khoa học và ứng dụng trên lâm sàng, các công dụng của peptide đã được ghi nhận như sau:

Cung cấp những kim loại cần thiết cho làn da

Phức hợp peptide-đồng là loại peptide vận chuyển có chứa những phân tử đồng (Cu) trong cấu trúc. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh phức hợp peptide-đồng mang lại hiệu quả cao trong việc hỗ trợ làm lành vết thương. Phức hợp peptide-đồng còn giúp thúc đẩy tăng sinh collagen và hoạt động như chất chống oxy hóa. Tất cả các tác động này giúp tái sinh làn da, loại bỏ các collagen hư tổn và phục hồi làn da hiệu quả.

Kích thích tăng sinh collagen và làm mờ nếp nhăn

Các nghiên cứu cho thấy từ 20 tuổi trở đi, mỗi năm cơ thể sẽ bị mất đi 1% lượng collagen, cùng với sự thiếu hụt elastin sẽ khiến các mô bị phá hủy, cấu trúc da bị tổn thương. Kết quả là làn da trở nên nhăn nheo và đây là một trong những dấu hiệu lão hóa da.

Khi collagen bị phân hủy, chúng tạo thành các chuỗi peptide. Những peptide này truyền tín hiệu ra xung quanh báo rằng da bị tổn thương và từ đó kích thích cơ thể tăng sinh collagen. Tuy nhiên, theo thời gian thì tín hiệu này giảm dần, từ đó cơ thể không tăng sinh được đủ lượng collagen để bù đắp cho lượng collagen mất đi. Kết quả là làn da mềm mại, mịn màng trở nên nhăn nheo theo thời gian.

Một biện pháp cải thiện nếp nhăn và giúp làn da trẻ hơn là bù đắp lượng collagen đã mất bằng cách kích thích quá trình tăng sinh collagen bên trong cơ thể. Vậy nên việc thoa peptide lên da là một cách đánh lừa da để nó nghĩ rằng collagen đã bị mất đi và cần phải tái tạo lại. Các nghiên cứu cho thấy Palmitoyl KTTKS (Palmitoyl pentapeptide‐4) đạt hiệu quả cao trong việc kích thích collagen và làm mờ nếp nhăn.

Ngoài ra peptide được dùng để xoa dịu làn da sau các trị liệu có xâm lấn như laser hay lăn kim vì nó kích thích làn da tự chữa lành.

Hiện nay peptide cũng là một thành phần không thế thiếu trong các phương pháp hỗ trợ trẻ hóa da và phục hồi da, đặc biệt là khi kết hợp với tế bào gốc. Cụ thể, peptide là thành phần thường xuyên có mặt trong các liệu trình tiêm vi điểm (mesotherapy) trẻ hóa và phục hồi da.

Tác dụng tương tự như Botox

Như đã nhắc đến ở phần phân loại thì peptide còn có khả năng ức chế tín hiệu thần kinh truyền từ dây thần kinh đến cơ mặt, từ đó giúp ngăn sự co cơ và làm mờ nếp nhăn, mang lại hiệu quả tương tự Botox.

Anca O.Dragomirescu và cộng sự đã nghiên cứu về hiệu quả của Leuphasyl (Pentapeptid-3) trong mỹ phẩm dưỡng da và cho thấy nếp nhăn mờ 34,7% tại vùng trán và 28,4% ở các vùng còn lại. Tuy hiệu quả này kém hơn so với tiêm Botox nhưng Leuphasyl không có tác dụng phụ và rất an toàn khi làm mờ nếp nhăn mà không ảnh hưởng đến biểu cảm trên gương mặt. Đồng thời nghiên cứu còn cho thấy để tăng hiệu quả làm mờ nếp nhăn thì có thể dùng Leuphasyl nồng độ 2% phối hợp với một loại peptide dẫn truyền thần kinh khác là Argireline (Acetyl hexapeptide-3).

Khi nào cần bổ sung peptide?

Nhiều người cho rằng lượng peptide là do cơ thể tự tổng hợp và không cần phải bổ sung thêm. Tuy nhiên, khi bước sang tuổi 20, các peptide trong cơ thể sẽ giảm dần hoạt tính chỉ còn khoảng 60%. Đến những năm 40, các peptide này chỉ còn 30% khả năng tổng hợp protein. Qua 60 tuổi, tỷ lệ này giảm xuống chỉ còn 10%.

Vì vậy, chúng ta nên bắt đầu bổ sung peptide khi bước qua tuổi 20. Có nhiều cách để bổ sung peptide, trong đó phổ biến và an toàn nhất là bổ sung bằng mỹ phẩm, dược mỹ phẩm hoặc các viên uống bổ sung collagen-peptide.

Cách bổ sung peptide

Bổ sung peptide bằng mỹ phẩm

Một trở ngại lớn khi sử dụng peptide dưới dạng bôi là khả năng thẩm thấu kém của chúng vào da. Đó cũng là lý do khiến peptide được sử dụng hạn chế thời gian trước đây. Nhằm cải thiện sự hấp thu qua da của các sản phẩm dưỡng da chứa peptide, các dẫn xuất acid béo của peptide đã được sử dụng để tăng tính thân dầu của peptide, từ đó tăng tính thấm qua da từ 5-6 lần so với peptide được dùng riêng lẻ.

Thị trường hiện có rất nhiều loại mỹ phẩm, kem dưỡng da, serum có chứa nhiều loại peptide khác nhau. Trong đó, Matrixyl và Argireline là hai loại peptide được sử dụng nhiều nhất trong ngành mỹ phẩm. Chúng có khả năng làm cơ mặt thư giãn và giảm các nếp nhăn hiệu quả mà không gây tác dụng phụ cho da.

Đồng thời khi chọn sản phẩm dưỡng da chứa peptide nên ưu tiên các dòng sản phẩm có độ thẩm thấu nhanh như serum hay kem dưỡng với công thức có thể kết hợp với vitamin C, vitamin E, niacinamide và các chất chống oxy hóa khác để tăng tính thấm qua da và đạt hiệu quả tối ưu.

Bổ sung peptide bằng đường uống

Các chế phẩm đường uống thường chứa collagen-peptide trọng lượng phân tử thấp. Các loại collagen-peptide này có chứa nhiều acid amin thiết yếu như glycine, proline, hydroxyproline và hàm lượng các acid amin cao gấp 10-20 lần so với các loại protein thông thường.

Bổ sung peptide bằng phương pháp tiêm vi điểm (mesotherapy)

So với tiêm Botox thì tiêm peptide để chống lão hóa và trẻ hóa da sẽ mang lại hiệu quả tương tự nhưng lại an toàn hơn rất nhiều, đồng thời giá thành của peptide cũng không quá cao như Botox.

Mesotherapy là phương pháp tiêm vi điểm, sử dụng một lượng vừa đủ peptide và đôi khi kết hợp với các sản phẩm từ công nghệ tế bào gốc tiêm trực tiếp vào da. Phương pháp trẻ hóa làn da bằng cách tiêm vi điểm peptide thường phù hợp cho hầu hết mọi đối tượng, đặc biệt là những người có da bị tổn thương do ánh nắng mặt trời, lão hóa, da tối màu, thâm sạm do mụn, da nhiễm corticoid, da dễ bị kích ứng cần phục hồi.

Các loại peptide thường được sử dụng trong phương pháp mesotherapy bao gồm:

• Acetyl decapeptide-3: làm mờ và ngăn ngừa các nếp nhăn bằng cách tích cực tạo ra các tế bào da mới
• Decapeptide-4: chống lão hóa và chữa lành vết thương
• Phức hợp Tripeptide-1-đồng (Cu): giúp lưu thông máu và phục hồi da
• Oligopeptide-24: ngăn ngừa hình thành và làm mờ sẹo rỗ trên da bằng cách hình thành tế bào da mới
• Tripeptide-6: dưỡng ẩm cho da khô và duy trì sự cân bằng độ ẩm tối ưu

Các lưu ý khi sử dụng sản phẩm chứa peptide

Trong quá trình bổ sung peptide, cần lưu ý những điều sau để tránh gây kích ứng da cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe làn da, bao gồm:

• Lựa chọn các sản phẩm dưỡng da có chứa peptide đã được kiểm chứng là an toàn.
• Peptide có bản chất là protein nên rất dễ bị phân hủy và oxy hóa, dẫn đến mất tác dụng của peptide. Nên bảo quản mỹ phẩm chứa peptide ở nơi khô mát, tránh ánh sáng trực tiếp.
• Một số loại peptide có thể gây ra những phản ứng kích ứng tại da, nhất là da nhạy cảm. Vì vậy, hãy thử sản phẩm lên tay và cổ trước khi sử dụng trên mặt.
• Ngừng sử dụng ngay khi xuất hiện tình trạng kích ứng da và hỏi ý kiến Bác sĩ trước khi tiếp tục sử dụng.

Bảng giá dịch vụ mesotherapy phục hồi da tại Phòng khám Doctor Acnes

Trên đây là những thông tin quan trọng về peptide, tác dụng của peptide, cũng như cách sử dụng và bổ sung peptide cho da. Trong trường hợp cần tư vấn thêm, đừng ngại ngần liên hệ với chúng tôi. Đội ngũ Bác sĩ Da liễu với kiến thức chuyên sâu về dược mỹ phẩm tại Phòng khám Doctor Acnes sẵn sàng trả lời các thắc mắc của bạn liên quan đến chăm sóc da theo đúng chuẩn y khoa. 

Tài liệu tham khảo

1. Gorouhi, F., & Maibach, H. I.. “Role of topical peptides in preventing or treating aged skin”. International Journal of Cosmetic Science, (2009) 31(5), 327–345
2.  Kim, D.-U., Chung, H.-C., Choi, J., Sakai, Y., & Lee, B.-Y.. “Oral Intake of Low-Molecular-Weight Collagen Peptide Improves Hydration, Elasticity, and Wrinkling in Human Skin: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study”. Nutrients, 10(7), 826
3. Dragomirescu, A. O., Andoni, M., Ionescu, D., & Andrei, F. “The efficiency and safety of Leuphasyl-a botox-like peptide”. Cosmetics, (2014) 1(2), 75-81
4. Xu-Dong Kong, Jun Moriya, Vanessa Carle, Florence Pojer, Luciano A. Abriata, Kaycie Deyle, Christian Heinis, “De novo development of proteolytically resistant therapeutic peptides for oral administration”. Nature Biomedical Engineering 2020
5. Jeong S., Yoon S., Kim S., Jung J., Kor M., “Anti-Wrinkle Benefits of Peptides Complex Stimulating Skin Basement Membrane Proteins Expression”. Int J Mol Sci. 2020 Jan; 21(1): 73