Da dầu là một trong những vấn đề da liễu thường gặp, trong đó dầu (hay còn gọi là bã nhờn) khi được tiết ra quá nhiều sẽ làm da thường xuyên ở trong tình trạng bóng nhờn, tắc lỗ chân lông và sinh ra mụn. Trên những người có làn da dầu, để giảm thiểu mụn, cần kiểm soát lượng dầu thừa trên da mặt bằng các bước chăm sóc da hợp lý. Bài viết dưới đây, Doctor Acnes sẽ cung cấp kiến thức về cách trị mụn cho da dầu.
Những điều cần biết về da dầu
Da dầu (hay da nhờn) là da có sự hoạt động quá mức của các tuyến bã nhờn. Các tuyến bã nhờn dưới lỗ chân lông có nhiệm vụ tiết dầu để giữ ẩm cho da và giúp da khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu da tiết quá nhiều dầu sẽ là nguyên nhân chính gây ra mụn trứng cá.
Da dầu có thể gặp ở rất nhiều người, nhiều độ tuổi và giới tính khác nhau. Nguyên nhân một người có làn da dầu gồm nhiều yếu tố khách quan và chủ quan.
- Yếu tố di truyền: nếu trong gia đình có ba hoặc mẹ sở hữu làn da dầu, con cái rất có thể sẽ có làn da giống ba hoặc mẹ.
- Hormone: sự tiết dầu nhiều hơn bình thường cũng có thể là kết quả của nồng độ hormone testosterone tăng cao, chẳng hạn như ở tuổi dậy thì, cũng như trong một số giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt, khi mang thai các tuyến bã nhờn thường hoạt động mạnh hơn.
- Lỗ chân lông to: lỗ chân lông có thể giãn ra do tuổi tác, thay đổi cân nặng và những lần nổi mụn trước đó. Lỗ chân lông lớn hơn cũng có xu hướng tiết nhiều dầu hơn.
- Nơi sinh sống và thời điểm trong năm: nơi sống và thời điểm trong năm cũng có thể tạo ra sự khác biệt với làn da. Da có xu hướng tiết nhiều dầu hơn ở vùng khí hậu nóng ẩm, trong mùa hè so với mùa thu hoặc đông.
- Độ tuổi: một lợi ích của người có làn da dầu là sẽ chậm lão hóa da hơn da khô. Khi lớn tuổi hơn, da bắt đầu tiết ít dầu hơn, lão hóa mất dần collagen, tuyến bã nhờn nhỏ dần và hoạt động chậm lại. Đây là lý do tại sao nhiều người có làn da lão hóa cũng đối mặt với tình trạng khô da thiếu ẩm, cùng với sự thiếu hụt collagen gây nên các nếp nhăn dễ nhận thấy hơn trên gương mặt. Vì vậy, mặc dù có những tác động tiêu cực, da dầu cũng có lợi ích trong việc duy trì độ tươi trẻ của làn da.
Nguyên nhân gây mụn ở da dầu
Da tiết nhiều dầu dễ gây ra hiện tượng bít tắc lỗ chân lông do bã nhờn và tế bào chết, từ đó dễ sinh ra các loại mụn đầu đen, mụn đầu trắng và có thể là mụn viêm. Ngoài ra, còn một số những nguyên nhân khác gây nên mụn cho da dầu như.
- Chế độ ăn không hợp lý: một nghiên cứu cho thấy rằng việc thường xuyên tiêu thụ thực phẩm nhiều đường hoặc chất béo có liên quan đến tỷ lệ nổi mụn cao hơn 54%, trong khi đồ uống có đường có tỷ lệ cao hơn 18%. Việc này có thể được giải thích là do ảnh hưởng của carbohydrate tinh chế đối với lượng đường trong máu và nồng độ insulin. Ngoài ra, việc thiếu bổ sung các loại rau quả trong bữa ăn hàng ngày, lạm dụng thức ăn nhanh, thức ăn cay nóng hay sử dụng rượu bia, thuốc lá… là nguyên nhân gây mụn ở da.
- Chăm sóc da không đúng cách: chăm sóc da và sử dụng mỹ phẩm không hợp lý có thể gây kích ứng và nổi mụn.
- Căng thẳng (stress): theo những nghiên cứu cho thấy, căng thẳng không gây ra mụn trứng cá, nhưng nó có thể kích hoạt hoặc làm gia tăng tình trạng mụn thông qua sự thay đổi cân bằng nội tiết tố của một người và chức năng miễn dịch của da. Khi một người bị căng thẳng, cơ thể tiết ra cortisol, kích thích hoạt động của tuyến bã nhờn, làm tăng sản xuất dầu. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn.
Xem thêm các bài viết liên quan
Cách điều trị mụn cho da dầu
Để điều trị mụn cho da dầu hiệu quả, đầu tiên cần kiểm soát tình trạng tiết dầu của da.
Dưỡng ẩm
Nên sử dụng sản phẩm có tác dụng dưỡng ẩm hàng ngày. Khi có làn da dầu, điều quan trọng là phải giữ cho làn da luôn được cung cấp đủ nước. Một trong những nguyên nhân khiến cho da bóng dầu là tình trạng mất cân bằng trên da, thiếu nước, thiếu ẩm. Vì thế, việc lựa chọn loại sản phẩm dưỡng ẩm phù hợp là điều rất quan trọng. Bên cạnh đó cần uống đủ nước để cung cấp đủ độ ẩm cho da. Có thể sử dụng sản phẩm dưỡng ẩm có khả năng chống nắng với chỉ số SPF từ 30 trở lên.
Các phương pháp kiềm dầu
Sử dụng giấy thấm dầu
Giấy thấm dầu có thể giúp kiểm soát một phần lượng dầu tiết ra. Tuy nhiên đây chỉ là biện pháp tạm thời và không có khả năng giảm tiết dầu triệt để.
Sử dụng mặt nạ đất sét
Mặt nạ đất sét chứa các thành phần như kaolin và bentonite được sử dụng để hấp thụ dầu và loại bỏ bã nhờn. Mặt nạ đất sét hoạt động tương tự giấy thấm dầu. Nếu có làn da nhờn tự nhiên, thường xuyên đắp mặt nạ đất sét một hoặc hai lần một tuần có thể giúp kiểm soát lượng dầu thừa.
Sử dụng các sản phẩm trị mụn bôi ngoài da
Retinoid: retinoid có thể làm thông thoáng lỗ chân lông bít tắc bằng cách làm sạch tế bào chết và giảm sản xuất bã nhờn. Trong nghiên cứu in vitro, retinoid đã được chứng minh làm giảm đáng kể sự tăng sinh, biệt hóa và tổng hợp bã nhờn của các tế bào bã nhờn. Retinoid thường được sử dụng trong điều trị mụn là tretinoin, adapalene và tazarotene.
Niacinamide: đây là một dẫn xuất của vitamin B3, có thể giúp giảm bài tiết bã nhờn trên da. Sử dụng sản phẩm chứa niacinamide sẽ có tác dụng tăng cường hàng rào biểu bì, củng cố sức đề kháng của da khỏi những ảnh hưởng xấu từ môi trường bên ngoài và giảm thiểu nguy cơ mụn. Ngoài ra với cơ chế hoạt động tăng cường giữ nước và độ ẩm, giảm tiết bã nhờn trên da và thu nhỏ lỗ chân lông, niacinamide giúp giảm nguy cơ bụi bẩn bám lâu vào da, đồng thời, những nguy cơ gây mụn được hạn chế đáng kể.
Áp dụng phương pháp vật lý và hóa học
Một số phương pháp sử dụng công nghệ trong điều trị mụn hiện đang được áp dụng như liệu pháp ánh sáng xanh, liệu pháp laser, peel da bằng acid salicylic… Sử dụng công nghệ cao có thể mang lại hiệu quả nhanh hơn các phương pháp khác, tuy nhiên lại có chi phí khá cao và cần chọn đúng cơ sở uy tín để tránh xảy ra các tai biến trong quá trình điều trị. Dưới đây là thông tin về các phương pháp điều trị mụn tiên tiến hiện được dùng phổ biến tại các bệnh viện và phòng khám da liễu.
- Liệu pháp ánh sáng xanh (blue light therapy): có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn P . acnes, điều tiết tuyến bã nhờn, gom cồi mụn và giảm viêm. Phù hợp điều trị mụn từ nhẹ đến trung bình.
- Liệu pháp điều trị ánh sáng xung mạnh IPL: điều trị mụn không xâm lấn; có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn P. acnes, giảm sản xuất bã nhờn từ tuyến bã nhờn, giảm viêm và thu nhỏ lỗ chân lông. Được sử dụng trong điều trị mụn nhẹ đến trung bình, ít sử dụng với tình trạng mụn trứng cá nặng.
- Liệu pháp laser: có thể làm giảm tổn thương viêm và giảm tiết bã nhờn, hạn chế sừng hóa nang lông. Hiệu quả cho mụn từ trung bình đến nặng. Trong các công nghệ laser đang được ứng dụng để điều trị mụn, laser Nd:YAG 1064 nm có tính an toàn cao và thời gian điều trị nhanh chóng, đồng thời kích thích tăng sinh collagen giúp phục hồi và trẻ hóa làn da.
- Peel da trị mụn: có tác dụng tẩy tế bào chết, giúp bề mặt da thông thoáng, tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, thúc đẩy quá trình gom cồi mụn, thu nhỏ lỗ chân lông và làm đều màu da. Các acid thường sử dụng trong peel da là các acid lành tính như acid salicylic, acid glycolic. Acid glycolic tốt cho các loại da trong khi đó acid salicylic rất phù hợp cho da dầu mụn để làm sạch bụi bẩn sâu trong lỗ chân lông.
Thay đổi lối sống và các phương pháp điều trị khác
Thay đổi chế độ ăn uống
Thực phẩm và đồ uống có chỉ số đường cao (GI – glycemic index) có thể kích thích viêm và sản xuất bã nhờn vì chúng làm tăng lượng đường trong máu một cách nhanh chóng. Do đó, những người có làn da dầu nên cố gắng tập trung vào việc ăn các loại thực phẩm có chỉ số GI thấp, chẳng hạn như các loại rau tươi, một số loại trái cây tươi, các loại đậu, yến mạch và hầu hết các loại ngũ cốc nguyên hạt.
Giảm thiểu căng thẳng
Căng thẳng có thể kích hoạt giải phóng hormone, bao gồm cả cortisol, làm tăng sản xuất bã nhờn gây mụn. Do đó, giảm căng thẳng có thể làm giảm sản xuất dầu trên da. Có nhiều phương pháp có thể giúp giảm căng thẳng, chẳng hạn như tập yoga, tập thiền, tránh nicotin hoặc rượu, ngủ đủ giấc và ngủ sớm, tập thể dục thường xuyên, uống nhiều nước.
Sử dụng liệu pháp hormone
Thuốc nội tiết tố như thuốc kháng androgen có thể hiệu quả trong việc giảm sản xuất bã nhờn. Hai liệu pháp hormone có thể trị mụn hiệu quả ở phụ nữ là thuốc tránh thai đường uống và spironolactone. Thuốc tránh thai đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc điều trị mụn nội tiết. Trên thực tế, thuốc tránh thai đã được chứng minh hiệu quả giảm tiết dầu và được FDA phê duyệt.
Cũng cần lưu ý thêm, chỉ sử dụng liệu pháp hormone khi các phương pháp kiểm soát dầu khác không còn hiệu quả, khi có kháng trị với các phương pháp khác hoặc khi được chẩn đoán mụn nội tiết.
Da dầu và mụn thường đi đôi với nhau. Khi cơ thể tiết ra quá nhiều dầu, da có thể sẽ trong tình trạng bóng nhờn, bít tắc lỗ chân lông và sinh ra mụn. Nếu có làn da dầu, cần chăm sóc da hàng ngày đúng cách để giảm mụn và kiểm soát dầu trên da. Trong trường hợp tình trạng mụn không cải thiện, nên tham khảo ý kiến của Bác sĩ Da liễu để được điều trị với các phương pháp như peel da, liệu pháp ánh sáng xanh hay laser tại các cơ sở điều trị da liễu uy tín.
Tài liệu tham khảo
- “7 Causes of Oily Skin“. Healthline
- “Top 6 Foods That Can Cause Acne“. Healthline
- “Is there a link between stress and acne?“. MedicalNewsToday
- “Top six home treatments for oily skin“. MedicalNewsToday
- “19 ways to get rid of oily skin“. MedicalNewsToday
Bài viết này có hữu ích không?
Chọn 1-5 sao cho chất lượng bài viết
