Mụn là một vấn đề da liễu phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều người ở mọi lứa tuổi. Các phương pháp điều trị tự nhiên ngày càng được ưa chuộng do tính an toàn và chi phí thấp. Trong đó, xông mặt bằng lá tía tô được xem là một phương pháp dân gian hiệu quả để cải thiện tình trạng mụn. Trong bài viết này, Doctor Acnes sẽ trình bày các lợi ích của việc xông mặt bằng lá tía tô, hướng dẫn chi tiết cách thực hiện, các lưu ý quan trọng cũng như cách kết hợp các phương pháp chăm sóc da để tối ưu hóa hiệu quả trị mụn.
Lợi ích của xông mặt bằng lá tía tô đối với da
Xông mặt bằng lá tía tô (Perilla frutescens) là một phương pháp chăm sóc da tự nhiên nhằm tận dụng các hợp chất sinh học trong lá tía tô để cải thiện sức khỏe làn da. Lá tía tô chứa nhiều thành phần có lợi như flavonoid, acid rosmarinic và tinh dầu perilla, các thành phần này được chứng minh có đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn và chống oxy hóa. Chính những đặc tính này giúp lá tía tô trở thành một lựa chọn tiềm năng trong việc điều trị mụn, đặc biệt là mụn viêm và mụn trứng cá.
Tác dụng kháng khuẩn
Tinh dầu trong lá tía tô có khả năng ức chế sự phát triển của Propionibacterium acnes, một loại vi khuẩn chính gây ra mụn trứng cá. Khi xông mặt, hơi nước nóng mang theo các tinh dầu từ lá, giúp làm sạch lỗ chân lông và giảm nguy cơ viêm nhiễm.
Giảm viêm và kích ứng
Acid rosmarinic trong lá tía tô có đặc tính chống viêm mạnh, giúp giảm sưng đỏ ở các nốt mụn viêm. Hơi nước từ quá trình xông còn hỗ trợ làm dịu da, giảm kích ứng và cải thiện tình trạng da nhạy cảm.
Làm sạch sâu và tăng cường tuần hoàn
Xông hơi mặt giúp mở lỗ chân lông, loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn và tế bào chết tích tụ tạo điều kiện thuận lợi cho các hợp chất trong lá tía tô thẩm thấu sâu hơn. Ngoài ra, hơi nước nóng kích thích quá trình tuần hoàn máu, cải thiện cung cấp oxy và chất dinh dưỡng đến da, từ đó hỗ trợ quá trình phục hồi da bị tổn thương do mụn.
Chống oxy hóa
Các flavonoid trong lá tía tô giúp trung hòa gốc tự do, bảo vệ da khỏi tổn thương do stress oxy hóa. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc duy trì làn da khỏe mạnh lâu dài.

Cách xông mặt bằng lá tía tô trị mụn
Nguyên liệu cần chuẩn bị
- Một nắm lá tía tô tươi (khoảng 50 – 100g), rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất.
- Một lít nước sạch.
- Nồi nhỏ hoặc bát chịu nhiệt.
- Khăn sạch để trùm đầu.
Các bước thực hiện
- Rửa sạch lá tía tô: ngâm lá trong nước muối loãng khoảng 5 – 10 phút để loại bỏ vi khuẩn và thuốc trừ sâu sau đó rửa lại bằng nước sạch.
- Đun nước và lá: đun sôi 1 lít nước cho lá tía tô vào tiếp tục đun nhỏ lửa trong 5 phút để các tinh dầu và hợp chất hoạt tính được giải phóng.
- Chuẩn bị xông mặt: đổ nước và lá vào bát chịu nhiệt, đặt trên bề mặt phẳng. Đợi 1 – 2 phút để hơi nước bớt nóng, tránh gây bỏng da.
- Thực hiện xông hơi: đưa mặt cách bát nước khoảng 30 – 40cm, trùm khăn lên đầu để giữ hơi nước. Xông trong 10 – 15 phút, hít thở đều để thư giãn.
- Hoàn thiện: sau khi xông, dùng khăn sạch lau nhẹ nhàng để loại bỏ mồ hôi và bụi bẩn. Rửa mặt bằng nước mát để se khít lỗ chân lông, sau đó dưỡng ẩm.
Tần suất thực hiện
- Nên xông mặt 1 – 2 lần/tuần, tùy thuộc vào loại da và tình trạng mụn. Không được lạm dụng vì xông quá thường xuyên có thể gây khô da hoặc kích ứng.

Lưu ý khi xông mặt bằng lá tía tô
Mặc dù xông mặt bằng lá tía tô là phương pháp an toàn nhưng cần lưu ý một số điểm để đảm bảo hiệu quả và tránh các tác dụng phụ.
- Kiểm tra độ nhạy cảm của da: trước khi xông, thử nghiệm trên một vùng da nhỏ (như cổ tay) để đảm bảo không bị dị ứng với lá tía tô.
- Nhiệt độ và thời gian: hơi nước quá nóng có thể gây bỏng hoặc làm tổn thương da. Hơi nước nên ở mức ấm vừa phải và không được xông quá 15 phút mỗi lần.
- Vệ sinh trước và sau khi xông: rửa mặt sạch trước khi xông để loại bỏ bụi bẩn và mỹ phẩm điều này giúp hơi nước thẩm thấu tốt hơn. Sau khi xông phải rửa mặt bằng nước mát và sử dụng kem dưỡng ẩm để tránh khô da.
- Không lạm dụng: xông mặt quá thường xuyên có thể làm mất độ ẩm tự nhiên của da, dẫn đến khô da hoặc tăng tiết dầu, làm tình trạng mụn trầm trọng hơn. Người có da nhạy cảm hoặc bệnh lý da liễu như chàm, vảy nến nên tham khảo ý kiến Bác sĩ trước khi thực hiện.
- Chọn lá tươi và sạch: sử dụng lá tía tô tươi, không bị héo hoặc nhiễm hóa chất để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Lá tía tô hữu cơ là lựa chọn tốt nhất.

Kết hợp với các phương pháp chăm sóc da khác
Để tối ưu hóa hiệu quả trị mụn, việc xông mặt bằng lá tía tô nên được kết hợp với các phương pháp chăm sóc da và lối sống lành mạnh.
Kết hợp với các sản phẩm chăm sóc da
Sau khi xông mặt, sử dụng toner không chứa cồn để cân bằng độ pH của da tiếp theo là serum chứa các thành phần như niacinamide để kiểm soát dầu. Ngoài ra có thể sử dụng mặt nạ từ mật ong hoặc nha đam sau khi xông để tăng cường dưỡng ẩm và kháng viêm. Mật ong có đặc tính kháng khuẩn, giúp hỗ trợ điều trị mụn.
Sử dụng kem chống nắng hàng ngày để bảo vệ da khỏi tia UV, do có thể làm nặng thêm tình trạng mụn và thâm.

Chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mụn. Nên bổ sung thực phẩm giàu kẽm và omega-3 như cá hồi, hạt óc chó và hạt lanh giúp giảm viêm và cải thiện sức khỏe da. Trái cây và các loại rau củ giàu vitamin A, C, E hỗ trợ tái tạo da và chống oxy hóa. Hạn chế thực phẩm gây mụn như sữa, đường và thực phẩm chiên rán vì chúng gây kích thích tiết bã nhờn và gây viêm.

Lối sống lành mạnh
Thiếu ngủ có nguy cơ làm tăng hormone cortisol gây kích ứng da và mụn, do đó nên ngủ đủ 7 – 8 giờ mỗi đêm. Đồng thời tập luyện thể dục thường xuyên nhằm cải thiện tuần hoàn máu, giảm stress và hỗ trợ quá trình tái tạo da. Uống 2 – 3 lít nước mỗi ngày để duy trì độ ẩm da và thải độc tố.

Tóm lại, xông mặt bằng lá tía tô có thể hỗ trợ cải thiện mụn nếu thực hiện đúng cách và kết hợp cùng chế độ chăm sóc da, dinh dưỡng, lối sống lành mạnh. Nếu sau một thời gian áp dụng mà mụn vẫn không cải thiện, nên đến Phòng khám Da liễu để được Bác sĩ thăm khám, xác định nguyên nhân và hướng điều trị phù hợp. Khi tình trạng mụn kéo dài gây ảnh hưởng đến cuộc sống, hãy liên hệ Doctor Acnes để được tư vấn và điều trị đúng chuyên môn, giúp làn da sớm trở lại trạng thái khỏe mạnh, mịn màng.
Tài liệu tham khảo
- Andrea L Zaenglein, Arun L Pathy, Bethanee J Schlosser, et al. “Guidelines of care for the management of acne vulgaris“. J Am Acad Dermatol . 2016 May;74(5):945-73.e33. doi: 10.1016/j.jaad.2015.12.037
- Pauline McLoone, Afolabi Oluwadun, Mary Warnock, et al. “Honey: A Therapeutic Agent for Disorders of the Skin“. Cent Asian J Glob Health . 2016 Aug 4;5(1):241. doi: 10.5195/cajgh.2016.241
- Whitney P Bowe, Nayan Patel, Alan C Logan. “Acne vulgaris: the role of oxidative stress and the potential therapeutic value of local and systemic antioxidants“. J Drugs Dermatol . 2012 Jun;11(6):742-6


