Phân loại sẹo rỗ và cách điều trị sẹo chuẩn y khoa

Theo một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí y khoa “Lâm sàng và Thẩm mỹ Da liễu” vào năm 2015, sẹo rỗ gặp phải ở 95% những người bị mụn. Một tính chất quan trọng của sẹo rỗ là đa hình, tức có nhiều hình thái khác nhau và các loại sẹo rỗ khác nhau có thể xảy ra ở cùng một bệnh nhân. Trong bài viết này, hãy cùng khám phá các loại sẹo rỗ phổ biến và những phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho từng loại sẹo nhé.

Phân biệt các loại sẹo rỗ

Sẹo là kết quả của quá trình lành thương tự nhiên dẫn đến sự hình thành mô sợi thay thế mô bình thường. Sự hình thành sẹo có thể tạo thành sẹo lồi do tăng sinh quá mức mô sợi hoặc sẹo rỗ do quá trình giảm hay mất mô tại chỗ tổn thương.

Các thống kê cho thấy 80 – 90% sẹo hình thành sau mụn là sẹo rỗ, chỉ một phần nhỏ có biểu hiện sẹo lồi. Do đó, bài viết sau đây chỉ đề cập đến phân loại sẹo rỗ cũng như các phương pháp điều trị loại sẹo này.

Sẹo rỗ được phân thành 3 loại chính gồm:

• Sẹo đáy nhọn (ice pick scar), chiếm tỉ lệ cao nhất là 60 – 70%.
• Sẹo đáy vuông (box scar), chiếm tỉ lệ 20 – 30%.
• Sẹo đáy tròn (rolling scar), chiếm tỉ lệ 15 – 25%.

Phân loại sẹo rỗ	Đặc điểm các loại sẹo rỗ
Sẹo đáy nhọn	Sẹo hẹp < 2mm. Chân sẹo sâu tận lớp trung bì sâu hoặc lớp mô dưới da. Đường kính sẹo thu nhỏ dần từ bề mặt đến đỉnh sâu nhất của sẹo.
Sẹo đáy vuông	Đáy sẹo rộng hơn so với sẹo đáy nhọn. Bờ sẹo sắc nét, vách sẹo thẳng đứng, không thuôn như sẹo hình lượn sóng. Bao gồm sẹo chân đáy vuông nông với độ sâu < 0.5mm và sẹo đáy vuông sâu có độ sâu > 0.5mm, thường có đường kính 1.5 – 4mm.
Sẹo đáy tròn	Sẹo đáy tròn có bờ sẹo nông và dốc, nền sẹo giống màu da bình thường, đường kính rộng khoảng 4 – 5mm, đáy nông hơn so với sẹo chân đáy nhọn, bề mặt đáy sẹo nhấp nhô. Dưới đáy những loại sẹo này thường có những dải xơ gắn chặt lớp bì với lớp dưới da.

 

Quy trình điều trị sẹo rỗ

Theo các nghiên cứu y văn, rất nhiều trường hợp sẹo rỗ bao gồm nhiều hình thái sẹo hiện diện cùng lúc. Vì vậy, phác đồ điều trị sẹo rỗ cần được cá thể hóa để điều trị hiệu quả tất cả các loại sẹo mà bệnh nhân đang mắc phải.

Việc xác định đúng loại sẹo rỗ là yếu tố quyết định giúp Bác sĩ Da liễu đưa ra phác đồ điều trị phối hợp tối ưu cho từng bệnh nhân. Bất kể hình thái sẹo là gì, quy trình điều trị sẹo rỗ lý tưởng nên bao gồm ba bước sau:

• Bước 1: điều trị sẹo đỏ hiện hữu và những vết sẹo riêng lẻ.
• Bước 2: tái tạo bề mặt da và kích thích tăng sinh collagen nội sinh từ chính cơ thể.
• Bước 3: các phương pháp bổ sung để điều trị các vết sẹo chưa đáp ứng.

Từng bước trong quy trình điều trị sẹo rỗ sẽ được phân tích chi tiết trong các phần tiếp theo của bài viết này.

Bước 1: điều trị sẹo đỏ hiện hữu và những vết sẹo riêng lẻ

Sẹo đỏ là loại sẹo mới, dễ điều trị và có khả năng đáp ứng tốt. Việc điều trị sẹo đỏ giúp cải thiện thẩm mỹ mà không cần can thiệp sâu vào cấu trúc da. Phương pháp phổ biến nhất là laser xung dài, bao gồm laser PDL 585nm (laser nhuộm xung) hoặc laser 1064nm, thường cần 3 – 4 buổi để đạt kết quả tối ưu.

Ngoài ra, IPL (xung ánh sáng cường độ cao) cũng là một lựa chọn hiệu quả với chi phí tiết kiệm hơn.

Bên cạnh sẹo đỏ, bước đầu tiên của quy trình điều trị còn tập trung xử lý các vết sẹo riêng lẻ khó cải thiện bằng phương pháp tái tạo bề mặt da, điển hình như sẹo đáy nhọn và sẹo đáy tròn có chân sẹo bị xơ co kéo. Để xử lý những sẹo này, các phương pháp can thiệp trực tiếp như CROSS TCA và bóc tách đáy sẹo được áp dụng:

• CROSS TCA: áp dụng cho sẹo đáy nhọn và sẹo đáy vuông hẹp. Bác sĩ sử dụng TCA nồng độ cao để phá hủy biểu mô sẹo, kích thích tái tạo da mới.
• Bóc tách đáy sẹo: dành cho sẹo đáy tròn, thực hiện bằng cách đưa kim nhọn hoặc cannula vào chân sẹo để cắt đứt các sợi xơ co kéo, giúp bề mặt da được giải phóng. Phương pháp này có thể thực hiện nhiều lần để tối ưu hiệu quả.

Bước 2: tái tạo bề mặt da bằng cách kích thích tăng sinh collagen nội sinh

Sẹo rỗ hình thành do quá trình lành thương bị gián đoạn, dẫn đến thiếu hụt collagen tại lớp trung bì. Vì vậy, điều trị sẹo rỗ cần tập trung vào các phương pháp kích thích sản sinh collagen tự nhiên, giúp da tự phục hồi từ bên trong. Các phương pháp hiệu quả bao gồm laser fractional CO2, vi kim RF, lăn kim và peel da.

• Laser

Laser là phương pháp hiệu quả giúp cải thiện sẹo đáy vuông, sẹo đáy nhọn và sẹo đáy tròn nhờ khả năng kích thích tăng sinh collagen và làm săn chắc da. Có hai loại chính là laser xâm lấn (ablative laser) và laser không xâm lấn (non-ablative laser), mỗi loại có mức độ tác động và thời gian phục hồi khác nhau.

Laser xâm lấn truyền thống (laser CO2 và laser Er:YAG) mang lại hiệu quả cao trong điều trị sẹo rỗ nhưng cần thời gian hồi phục dài, nên ít được lựa chọn là phương pháp đầu tay. Ngược lại, laser phân đoạn (fractional), đặc biệt là laser fractional CO2, hiện đang được ứng dụng rộng rãi nhờ khả năng tạo tổn thương vi điểm trên da, giúp kích thích collagen mạnh mẽ, thúc đẩy quá trình lành thương và cải thiện kết cấu da nhanh chóng. Phương pháp này có thể thấy hiệu quả ngay từ lần đầu tiên, nhưng liệu trình 3 – 8 buổi sẽ mang lại kết quả tối ưu.

Tuy nhiên, laser fractional CO2 có nguy cơ gây tăng sắc tố, đặc biệt ở người có làn da sậm màu, nên cần được thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu có kinh nghiệm. Bên cạnh đó, việc lựa chọn thiết bị đạt chuẩn FDA, chính hãng và có đầy đủ giấy tờ theo quy định Bộ Y tế Việt Nam cũng rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.

Laser không xâm lấn (fractional Nd:YAG) có thời gian hồi phục nhanh hơn và ít nguy cơ gây tăng sắc tố nhưng hiệu quả tăng sinh collagen thấp hơn, do đó cần nhiều buổi điều trị hơn để đạt kết quả mong muốn.

• Peel da

Peel da hoạt động tương tự laser bằng cách tạo tổn thương có kiểm soát để kích thích sản sinh collagen. Có 3 loại peel da gồm:

• Peel nông (salicylic acid, glycolic acid, lactic acid, TCA 10 – 25%) chỉ tác động đến lớp thượng bì, chủ yếu được dùng để điều trị vết thâm sau mụn.
• Peel trung bình (TCA 20 – 35%) tác động đến trung bì nông, phù hợp với sẹo đáy tròn và sẹo đáy vuông nông.
• Peel sâu (TCA trên 50%, phenol 88%) có hiệu quả mạnh nhưng không phù hợp với khí hậu nóng ẩm và làn da châu Á. Thay vào đó, CROSS TCA được ưa chuộng hơn nhờ khả năng kích thích sản sinh collagen tại vị trí sẹo rỗ, giúp làm đầy sẹo hiệu quả.

• Lăn kim

Lăn kim tạo ra các vi tổn thương hình cột trong da, kích thích quá trình tự lành thương và tăng sinh collagen. Liệu pháp này hiệu quả với sẹo đáy tròn và sẹo đáy vuông nông nhưng ít tác dụng với sẹo đáy nhọn. Ưu điểm của lăn kim là chi phí thấp, ít nguy cơ tăng sắc tố và thời gian hồi phục ngắn (2 – 3 ngày).

Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây chảy máu, phù nề và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, vì vậy cần được thực hiện tại các Phòng khám Da liễu uy tín để đảm bảo vô khuẩn.

• Vi kim RF

Vi kim RF là công nghệ kết hợp giữa lăn kim siêu vi điểm và sóng RF, giúp kích thích sản sinh collagen mạnh mẽ hơn so với lăn kim thông thường. Sóng RF tác động sâu vào trung bì, tái cấu trúc mô da, giúp nâng đáy sẹo và se nhỏ miệng sẹo, đặc biệt hiệu quả với sẹo đáy nhọn.

Phương pháp này được đánh giá cao hơn laser trong điều trị sẹo rỗ sâu, nhờ khả năng tác động đồng thời lên cả bề mặt và sâu bên trong da, giúp da trở nên săn chắc, đều màu và mịn màng hơn, với các vùng sẹo được nâng lên rõ rệt, giảm độ sâu và diện tích của sẹo.

Bước 3: các phương pháp bổ sung để điều trị các vết sẹo chưa đáp ứng

Sau khi hoàn tất liệu trình kích thích tăng sinh collagen, bệnh nhân cần tái khám để đánh giá hiệu quả và xem xét các phương pháp bổ sung nếu cần. Điều quan trọng là phải tuân thủ phác đồ điều trị đã chọn, tránh ngừng giữa chừng hoặc chuyển sang phương pháp khác quá sớm, vì quá trình tăng sinh collagen diễn ra chậm và vẫn tiếp tục ngay cả sau khi kết thúc liệu trình. Cần ít nhất vài tháng để đánh giá đầy đủ kết quả trước khi quyết định thay đổi phương pháp.

Trong trường hợp sẹo đáp ứng kém với laser fractional CO2, laser hai bước sóng (10.600nm và 1540nm) có thể được áp dụng để tăng cường sản sinh collagen, cải thiện cấu trúc da từ bên trong.

Đối với các sẹo chưa cải thiện hoàn toàn sau các phương pháp tái tạo bề mặt, có thể kết hợp mesotherapy PRP, exosome hoặc tế bào gốc để thúc đẩy quá trình lành thương và tăng sinh collagen hiệu quả hơn.

Song song đó, nên kết hợp thêm bôi thoa tại nhà bằng kem dưỡng phục hồi chứa yếu tố tăng trưởng, nhằm kích thích tái tạo da và tăng cường hàng rào bảo vệ da.

Xem thêm các bài viết liên quan

Doctor Acnes – địa chỉ điều trị sẹo rỗ chuẩn y khoa tại TP. HCM

Doctor Acnes hiểu rõ mong muốn thoát khỏi sự tự ti do sẹo rỗ của mỗi khách hàng. Với cam kết mang lại kết quả vượt trội, Phòng khám không ngừng nghiên cứu ứng dụng các công nghệ, máy móc hiện đại, chính hãng và đạt chuẩn FDA trong điều trị sẹo rỗ bao gồm hệ thống laser và RF siêu vi điểm như Discovery Pico, Deka DUOGlide, eCO2 Lutronic và Sylfirm X.

Không chỉ sở hữu công nghệ tiên tiến, Doctor Acnes còn có những điểm mạnh vượt trội trong điều trị sẹo rỗ so với các địa chỉ khác như:

• Cam kết hiệu quả điều trị bằng văn bản cho từng trường hợp.
• Phác đồ điều trị phối hợp đa phương pháp, cá thể hóa, giúp đầy sẹo từ 60 – 80% sau 4 – 8 lần điều trị.
• Bác sĩ Da liễu nhiều năm kinh nghiệm trực tiếp thăm khám và điều trị.
• Sử dụng thuốc, dược mỹ phẩm, và trang thiết bị y tế đạt chuẩn y khoa.
• Quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn theo tiêu chuẩn Bộ Y tế, phòng tránh lây nhiễm chéo giữa các khách hàng.

Bảng giá dịch vụ điều trị sẹo rỗ tại Phòng khám Doctor Acnes

✅ Phương pháp	✅ Giá	✅ Giá HSSV
⭐CROSS TCA (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	500.000	450.000
⭐RF microneedle Sylfirm X trị sẹo (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.500.000 -1.900.000	1.400.000 -1.800.000
⭐Bóc tách đáy sẹo nặng (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.500.000	1.400.000
⭐Bóc tách đáy sẹo trung bình (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.200.000	1.100.000
⭐Bóc tách đáy sẹo nhẹ (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.000.000	900.000
⭐Lăn kim trị sẹo mụn (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.100.000	1.000.000
⭐Laser fractional Picosecond 1064nm (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	2.000.000	1.900.000
⭐Laser fractional eCO2 Lutronic chuẩn FDA (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.500.000	1.400.000
⭐Laser fractional CO2 Deka (bao gồm cool peel) (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	2.000.000	1.900.000
⭐Laser fractional Duoglide Deka 2 bước sóng 10600nm & 1540nm (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	3.500.000	3.300.000
⭐Peel sáng da trẻ hóa trị sẹo rỗ TCA	1.100.000	1.000.000

Sẹo rỗ, nếu không được điều trị đúng cách, có thể làm tình trạng da xấu đi và gây ảnh hưởng lớn đến sự tự tin cá nhân. Doctor Acnes, một Phòng khám Da liễu uy tín tại TP. HCM, chuyên sâu trong điều trị mụn và sẹo rỗ, cam kết mang lại hiệu quả điều trị tối ưu. Với đội ngũ Bác sĩ giàu kinh nghiệm, chúng tôi cung cấp phác đồ điều trị sẹo rỗ cá nhân hóa, giúp phục hồi làn da mịn màng và khôi phục sự tự tin của bạn.

Hãy đến với Doctor Acnes để được thăm khám và bắt đầu quá trình điều trị chuyên nghiệp ngay hôm nay.

Tài liệu tham khảo

1. El-Domyati M., Barakat M., Awad S., Medhat W., El-Fakahany H., Farag H. “Microneedling Therapy for Atrophic Acne Scars: An Objective Evaluation”. J Clin Aesthet Dermatol. 2015;8(7):36-42
2. Handog EB., Datuin MS., Singzon IA. “Chemical peels for acne and acne scars in asians: evidence based review”. J Cutan Aesthet Surg. 2012;5(4):239-246
3. Fabbrocini G., Annunziata MC., D’Arco V., et al. “Acne scars: pathogenesis, classification and treatment”. Dermatol Res Pract. 2010;2010:893080
4. “Management of acne scars”. Uptodate 2021