Phân loại sẹo rỗ và cách điều trị sẹo chuẩn y khoa

Theo một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí y khoa “Lâm sàng và Thẩm mỹ Da liễu” vào năm 2015, sẹo rỗ gặp phải ở 95% những người bị mụn. Một tính chất quan trọng của sẹo rỗ là đa hình, tức có nhiều hình thái khác nhau và các loại sẹo rỗ khác nhau có thể xảy ra ở cùng một bệnh nhân. Trong bài viết này, hãy cùng khám phá các loại sẹo rỗ phổ biến và những phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho từng loại sẹo nhé.

Phân biệt các loại sẹo rỗ

Sẹo là kết quả của quá trình lành thương tự nhiên dẫn đến sự hình thành mô sợi thay thế mô bình thường. Sự hình thành sẹo có thể tạo thành sẹo lồi do tăng sinh quá mức mô sợi hoặc sẹo rỗ do quá trình giảm hay mất mô tại chỗ tổn thương.

Các thống kê cho thấy 80 – 90% sẹo hình thành sau mụn là sẹo rỗ, chỉ một phần nhỏ có biểu hiện sẹo lồi. Do đó, bài viết sau đây chỉ đề cập đến phân loại sẹo rỗ cũng như các phương pháp điều trị loại sẹo này.

Sẹo rỗ được phân thành 3 loại chính gồm:

• Sẹo đáy nhọn (ice pick scar), chiếm tỉ lệ cao nhất là 60 – 70%.
• Sẹo đáy vuông (box scar), chiếm tỉ lệ 20 – 30%.
• Sẹo đáy tròn (rolling scar), chiếm tỉ lệ 15 – 25%.

Phân loại sẹo	Đặc điểm các loại sẹo
Sẹo đáy nhọn	Sẹo hẹp < 2mm. Chân sẹo sâu tận lớp trung bì sâu hoặc lớp mô dưới da. Đường kính sẹo thu nhỏ dần từ bề mặt đến đỉnh sâu nhất của sẹo.
Sẹo đáy vuông	Đáy sẹo rộng hơn so với sẹo đáy nhọn. Bờ sẹo sắc nét, vách sẹo thẳng đứng, không thuôn như sẹo hình lượn sóng. Bao gồm sẹo chân đáy vuông nông với độ sâu < 0.5 mm và sẹo đáy vuông sâu có độ sâu > 0.5mm, thường có đường kính 1.5 – 4 mm.
Sẹo đáy tròn	Sẹo đáy tròn có bờ sẹo nông và dốc, nền sẹo giống màu da bình thường, đường kính rộng khoảng 4 – 5mm, đáy nông hơn so với sẹo chân đáy nhọn, bề mặt đáy sẹo nhấp nhô. Dưới đáy những loại sẹo này thường có những dải xơ gắn chặt lớp bì với lớp dưới da.

 

Quy trình điều trị sẹo rỗ

Theo các nghiên cứu y văn, rất nhiều trường hợp sẹo rỗ bao gồm nhiều hình thái sẹo hiện diện cùng lúc. Vì vậy, phác đồ điều trị sẹo rỗ cần được cá thể hóa để điều trị hiệu quả tất cả các loại sẹo mà bệnh nhân đang mắc phải.

Việc xác định đúng loại sẹo rỗ là yếu tố quyết định giúp Bác sĩ Da liễu đưa ra phác đồ điều trị phối hợp tối ưu cho từng bệnh nhân. Bất kể hình thái sẹo là gì, quy trình điều trị sẹo rỗ lý tưởng nên bao gồm ba bước sau:

• Bước 1: điều trị sẹo đỏ hiện hữu và những vết sẹo riêng lẻ.
• Bước 2: tái tạo bề mặt da và kích thích tăng sinh collagen nội sinh từ chính cơ thể.
• Bước 3: các phương pháp bổ sung để điều trị các vết sẹo chưa đáp ứng.

Từng bước trong quy trình điều trị sẹo rỗ sẽ được phân tích chi tiết trong các phần tiếp theo của bài viết này.

Bước 1: điều trị sẹo đỏ hiện hữu và những vết sẹo riêng lẻ

Sẹo đỏ là loại sẹo mới nên dễ điều trị và đáp ứng tốt hơn. Việc điều trị sẹo đỏ có thể cải thiện vẻ ngoài của sẹo mà không cần thay đổi cấu trúc của sẹo rỗ. Phương pháp hiệu quả nhất hiện nay là sử dụng laser xung dài như laser PDL 585 nm (laser nhuộm xung) hoặc laser 1064nm, thường cần từ 3 – 4 lần điều trị để đạt được kết quả tối ưu.

Ngoài ra, IPL (xung ánh sáng cực mạnh) cũng đã được chứng minh là giúp giảm sẹo đỏ hiệu quả với chi phí tiết kiệm hơn.

Trong bước đầu tiên của quy trình điều trị sẹo rỗ, ngoài sẹo đỏ, các Bác sĩ Da liễu cũng tập trung điều trị các vết sẹo riêng lẻ khó đáp ứng với liệu pháp tái tạo bề mặt da toàn diện, như sẹo đáy nhọn và sẹo đáy tròn có đáy bị xơ gây co kéo. Đối với những loại sẹo này, cần sử dụng các liệu pháp can thiệp trực tiếp tại vị trí sẹo, bao gồm CROSS TCA và bóc tách đáy sẹo.

• CROSS TCA: sử dụng cho sẹo đáy nhọn và sẹo đáy vuông hẹp, bằng cách dùng một dụng cụ chuyên biệt để đưa TCA nồng độ cao vào đáy sẹo nhằm phá hủy biểu mô sẹo, thúc đẩy sự hình thành lớp da mới.
• Bóc tách đáy sẹo: sử dụng cho sẹo đáy tròn, thực hiện bằng cách đưa kim nhọn hoặc cannula vào chân đáy sẹo, cắt đứt các sợi xơ gây co kéo, giải phóng bề mặt da khỏi chân đáy sẹo. Thủ thuật này có thể thực hiện nhiều lần để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu.

Bước 2: tái tạo bề mặt da bằng cách kích thích tăng sinh collagen nội sinh

Sẹo rỗ hình thành do quá trình lành thương bị gián đoạn, dẫn đến thiếu hụt collagen tại lớp trung bì. Do đó, điều trị sẹo rỗ cần tập trung vào các kỹ thuật tái tạo bề mặt da để kích thích sản sinh collagen tự nhiên, giúp làn da tự phục hồi từ bên trong. Các phương pháp hiệu quả bao gồm laser xâm lấn phân đoạn như laser fractional CO2, laser fractional Er:YAG, laser không xâm lấn phân đoạn như laser fractional Nd:YAG, RF microneedle, lăn kim, peel da.

Laser

Laser là liệu pháp hiệu quả cho cả sẹo đáy vuông, sẹo đáy nhọn và sẹo đáy tròn. Có hai loại laser chính tùy theo mức độ xâm lấn: laser xâm lấn (ablative laser) và laser không xâm lấn (non-ablative laser). Cả hai đều kích thích tăng sinh collagen nội sinh và làm săn chắc da.

Laser xâm lấn truyền thống (gồm laser CO2 và laser Er:YAG) rất hiệu quả trong điều trị sẹo rỗ nhưng đòi hỏi thời gian phục hồi dài và không phải ai cũng dung nạp được, nên ít được lựa chọn là phương pháp đầu tay.

Gần đây, laser phân đoạn (fractional) đã được ứng dụng rộng rãi để điều trị sẹo rỗ. Kỹ thuật này tạo tổn thương theo chiều dọc trên một phần nhỏ của da, để lại các vùng da không bị tổn thương xen kẽ, giúp giảm thời gian phục hồi so với laser xâm lấn truyền thống.

Trong các laser phân đoạn, laser fractional CO2 hiện đang là lựa chọn phổ biến và hiệu quả nhất để điều trị sẹo rỗ. Phương pháp này không chỉ kích thích tăng sinh collagen mạnh mẽ mà còn thúc đẩy quá trình lành thương, giúp da phục hồi nhanh chóng và cải thiện rõ rệt kết cấu da.

Hiệu quả điều trị có thể thấy sau 1 lần sử dụng, nhưng liệu trình từ 3 – 8 lần sẽ mang lại kết quả tốt hơn. Tuy nhiên, laser fractional CO2 có thể gây tăng sắc tố da, đặc biệt ở người có làn da sậm màu, nên cần được thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu có kinh nghiệm.

Thêm vào đó, việc lựa chọn máy laser fractional CO2 cũng rất quan trọng. Thiết bị cần đạt chuẩn FDA, là hàng chính hãng, và phải có đầy đủ giấy tờ hợp pháp theo quy định của Bộ Y tế Việt Nam để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị tối ưu.

Laser không xâm lấn (nonablative resurfacing laser) như laser fractional Nd:YAG có ít nguy cơ gây tăng sắc tố da và thời gian hồi phục ngắn hơn so với laser xâm lấn, nhưng hiệu quả tăng sinh collagen kém hơn và cần nhiều lần điều trị hơn để đạt được kết quả mong muốn.

Peel da

Tương tự như phương pháp tái tạo da bằng laser, peel da bằng acid hữu cơ gây tổn thương có chủ đích để kích thích quá trình lành thương và tăng sinh collagen. Peel da có ba mức độ tùy thuộc vào độ sâu của tổn thương:

• Peel nông: sử dụng acid salicylic, glycolic, lactic, dung dịch Jessner và acid trichloroacetic (TCA) nồng độ thấp từ 10 – 25%. Phương pháp này chỉ tác động đến lớp thượng bì nên thích hợp cho các vết sẹo rất nông, do đó ít khi được sử dụng riêng lẻ mà thường kết hợp với các phương pháp khác như lăn kim. Peel nông chủ yếu được dùng để điều trị vết thâm sau mụn.
• Peel trung bình: sử dụng phối hợp dung dịch Jessner với acid trichloroacetic 20 – 35%. Peel trung bình tạo ra các thương tổn đến lớp trung bì nông, với thời gian hồi phục khoảng 7 – 10 ngày. Phương pháp này thích hợp cho sẹo đáy tròn và sẹo đáy vuông nông.
• Peel sâu: sử dụng các chất như phenol (88%) hoặc TCA (trichloroacetic acid) nồng độ cao hơn 50% để tác động vào lớp trung bì sâu của da. Tuy nhiên, phương pháp này không phù hợp với khí hậu nóng ẩm và loại da của người châu Á nên không được sử dụng. Thay vào đó, kỹ thuật TCA CROSS đang được ưa chuộng hơn, với việc bôi trực tiếp TCA lên sẹo rỗ để kích thích sản xuất collagen, giúp làm đầy và cải thiện kết cấu da hiệu quả.

Lăn kim

Tương tự như laser fractional, lăn kim tạo nên các tổn thương nhỏ hình cột nằm cạnh những vùng da không bị tổn thương. Các tổn thương này có độ xâm lấn đến lớp trung bì nông hoặc sâu tùy vào độ dài kim được sử dụng. Quá trình lành thương tự nhiên của cơ thể sau đó sẽ kích thích sản xuất collagen mới, giúp làm đầy vết sẹo.

Các nghiên cứu cho thấy liệu pháp lăn kim hiệu quả với sẹo đáy tròn và sẹo đáy vuông nông, trong khi đó, sẹo đáy nhọn ít có sự cải thiện. Ưu điểm của lăn kim là chi phí thấp, ít nguy cơ gây tăng sắc tố và thời gian hồi phục ngắn (2-3 ngày).

Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây chảy máu, phù nề và nguy cơ nhiễm khuẩn da mặt. Do đó, việc điều trị sẹo bằng lăn kim cần được thực hiện tại các Phòng khám Da liễu da liễu với quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn chặt chẽ để hạn chế rủi ro.

RF siêu vi điểm

RF siêu vi điểm là một phương pháp tiên tiến kết hợp giữa công nghệ lăn kim siêu vi điểm và sóng RF, giúp điều trị sẹo rỗ một cách hiệu quả. Khác với lăn kim thông thường, các mũi kim trong RF siêu vi điểm không chỉ tạo ra các tổn thương vi điểm trong da, mà còn đưa sóng RF vào sâu trong lớp trung bì. Sóng RF này giúp kích thích sản sinh collagen mạnh mẽ hơn, tái cấu trúc mô da, se nhỏ miệng sẹo và nâng đáy sẹo, đặc biệt là các sẹo đáy nhọn.

Phương pháp này được đánh giá cao hơn laser trong việc điều trị sẹo rỗ sâu, nhờ khả năng tác động đồng thời lên cả bề mặt và sâu bên trong da. Kết quả là làn da trở nên săn chắc, đều màu và mịn màng hơn, với các vùng sẹo được nâng lên rõ rệt, giảm độ sâu và diện tích của sẹo.

Xem thêm các bài viết liên quan

Bước 3: các phương pháp bổ sung để điều trị các vết sẹo chưa đáp ứng

Sau khi thực hiện liệu trình tái tạo bề mặt kích thích tăng sinh collagen, bệnh nhân cần tái khám để theo dõi và lựa chọn các phương pháp bổ sung nếu cần.

Điều quan trọng là phải hoàn thành phác đồ đã chọn, không nên ngưng đột ngột rồi chuyển sang phác đồ khác, vì quá trình tăng sinh collagen thường chậm và có thể tiếp diễn sau khi ngưng các liệu pháp can thiệp. Cần vài tháng để đánh giá hoàn toàn kết quả trước khi chuyển sang phác đồ mới.

Trong trường hợp sử dụng laser xâm lấn mà tình trạng sẹo đáp ứng kém, có thể cân nhắc điều trị với laser 2 bước sóng. Trong đó, loại laser kết hợp hai bước sóng 10.600nm và 1540nm trong cùng một lần chiếu tia mang lại kết quả rõ rệt và toàn diện hơn so với các phương pháp đơn lẻ, giúp tăng cường sản sinh collagen và elastin, cải thiện cấu trúc da từ bên trong.

Đối với các loại sẹo chưa đáp ứng hoàn toàn với các phương pháp tái tạo bề mặt trên, những phương pháp điều trị bổ sung như mesotherapy các yếu tố tăng trưởng gồm PRP (huyết tương giàu tiểu cầu), exosome hay tế bào gốc nên được xem xét phối hợp điều trị. Các hoạt chất này giúp quá trình lành thương và tăng sinh sau đó tốt hơn, hiệu quả hơn.

Song song đó, nên kết hợp thêm bôi thoa tại nhà bằng kem dưỡng phục hồi chứa yếu tố tăng trưởng, nhằm kích thích tái tạo da và tăng cường hàng rào bảo vệ da.

Doctor Acnes – Địa chỉ điều trị sẹo rỗ chuẩn y khoa tại TP. HCM

Doctor Acnes hiểu rõ mong muốn thoát khỏi sự tự ti do sẹo rỗ của mỗi khách hàng. Với cam kết mang lại kết quả vượt trội, Phòng khám không ngừng nghiên cứu ứng dụng các công nghệ, máy móc hiện đại, chính hãng và đạt chuẩn FDA trong điều trị sẹo rỗ bao gồm hệ thống laser và RF siêu vi điểm như Discovery Pico, Deka DUOGlide, eCO2 Lutronic và Sylfirm X.

Không chỉ sở hữu công nghệ tiên tiến, Doctor Acnes còn có những điểm mạnh vượt trội trong điều trị sẹo rỗ so với các địa chỉ khác như:

• Cam kết hiệu quả điều trị bằng văn bản cho từng trường hợp.
• Phác đồ điều trị phối hợp đa phương pháp, cá thể hóa, giúp đầy sẹo từ 60 – 80% sau 4 – 8 lần điều trị.
• Bác sĩ da liễu nhiều năm kinh nghiệm trực tiếp thăm khám và điều trị.
• Sử dụng thuốc, dược mỹ phẩm, và trang thiết bị y tế đạt chuẩn y khoa.
• Quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn theo tiêu chuẩn Bộ Y tế, phòng tránh lây nhiễm chéo giữa các khách hàng

Bảng giá dịch vụ điều trị sẹo rỗ tại Phòng khám Doctor Acnes

✅ Phương pháp	✅ Giá	✅ Giá HSSV
⭐Cross TCA (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	500.000	450.000
⭐RF microneedle Sylfirm X chuẩn FDA	2.500.000	2.400.000
⭐Bóc tách đáy sẹo nặng (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.500.000	1.400.000
⭐Bóc tách đáy sẹo trung bình (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.200.000	1.100.000
⭐Bóc tách đáy sẹo nhẹ (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.000.000	900.000
⭐Lăn kim trị sẹo mụn (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.100.000	1.000.000
⭐Laser fractional Nd:YAG chuẩn FDA (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.500.000	1.400.000
⭐Laser fractional eCO2 Lutronic chuẩn FDA (thực hiện bởi Bác sĩ Da liễu)	1.500.000	1.400.000
⭐Peel trị sẹo rỗ – trẻ hóa – sáng da TCA	1.100.000	1.000.000

Sẹo rỗ, nếu không được điều trị đúng cách, có thể làm tình trạng da xấu đi và gây ảnh hưởng lớn đến sự tự tin cá nhân. Doctor Acnes, một Phòng khám Da liễu uy tín tại TP. HCM, chuyên sâu trong điều trị mụn và sẹo rỗ, cam kết mang lại hiệu quả điều trị tối ưu. Với đội ngũ Bác sĩ giàu kinh nghiệm, chúng tôi cung cấp phác đồ điều trị sẹo rỗ cá nhân hóa, giúp phục hồi làn da mịn màng và khôi phục sự tự tin của bạn.

Hãy đến với Doctor Acnes để được thăm khám và bắt đầu quá trình điều trị chuyên nghiệp ngay hôm nay.

Tài liệu tham khảo

1. El-Domyati M., Barakat M., Awad S., Medhat W., El-Fakahany H., Farag H. “Microneedling Therapy for Atrophic Acne Scars: An Objective Evaluation”. J Clin Aesthet Dermatol. 2015;8(7):36-42
2. Handog EB., Datuin MS., Singzon IA. “Chemical peels for acne and acne scars in asians: evidence based review”. J Cutan Aesthet Surg. 2012;5(4):239-246
3. Fabbrocini G., Annunziata MC., D’Arco V., et al. “Acne scars: pathogenesis, classification and treatment”. Dermatol Res Pract. 2010;2010:893080
4. Management of acne scars – Uptodate 2021