Dấu hiệu nhận biết da nhiễm corticoid theo từng mức độ

Da nhiễm corticoid thường bắt nguồn từ việc sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng, gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho làn da. Nhận biết sớm tình trạng này là bước quan trọng để ngăn ngừa biến chứng và phục hồi da kịp thời. Trong bài viết này, Doctor Acnes sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và cách nhận biết các cấp độ da nhiễm corticoid.

Corticoid là gì và tác động của nó lên da?

Corticoid (còn gọi là corticosteroid hoặc glucocorticosteroid) là thuốc kháng viêm phổ biến, bao gồm hai dạng là tác dụng toàn thân và tác dụng tại chỗ. Corticoid dạng bôi thoa thường được sử dụng trong điều trị các bệnh lý da liễu.

Một số loại corticoid như betamethasone, fluocinonide và hydrocortisone đã được FDA Hoa Kỳ phê duyệt để điều trị các bệnh viêm da, ngứa và tình trạng da như vẩy nến, bạch biến, chàm, viêm da dị ứng, lupus ban đỏ và tăng tiết bã nhờn. Corticoid giúp kiểm soát các triệu chứng viêm, tăng sinh tế bào và các phản ứng miễn dịch.

Dù mang lại hiệu quả nhanh chóng, việc sử dụng corticoid lâu dài có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm mỏng da, tăng sinh mao mạch gây đỏ da, teo da và cảm giác đau rát. Đặc biệt, khi ngừng sử dụng đột ngột, da dễ gặp tình trạng mụn bùng phát hoặc nám tái phát. Thông thường, các tác dụng phụ này xuất hiện khi dùng corticoid quá 2 tháng.

Lạm dụng corticoid bôi ngoài da rất phổ biến, dẫn đến tình trạng da nhiễm corticoid, còn gọi là da nghiện steroid hoặc hội chứng mặt đỏ.

Nhận biết các cấp độ da nhiễm corticoid

Da nhiễm corticoid thường khó phát hiện ở mức độ nhẹ do triệu chứng không rõ ràng, chỉ xuất hiện nổi mụn, đỏ da và ngứa. Các dấu hiệu này thường trở nên nghiêm trọng hơn sau khi ngưng sử dụng sản phẩm chứa corticoid. Dưới đây là các cấp độ nhiễm corticoid theo thời gian và mức độ ảnh hưởng:

Cấp độ 1 – Giai đoạn đầu nhiễm corticoid

Ban đầu, làn da thường trông bình thường hoặc được kiểm soát tốt nhờ corticoid tại chỗ. Tuy nhiên, các dấu hiệu bất thường bắt đầu xuất hiện như ngứa nhiều hơn, gây khó chịu hoặc cảm giác rằng corticoid không còn hiệu quả như trước.

Ở một số người, việc sử dụng corticoid có thể dẫn đến tình trạng sẩn ngứa, hình thành các nốt sần khó chữa kèm theo cảm giác ngứa dữ dội, cho thấy da đã bắt đầu bị nhiễm corticoid.

Cấp độ 2 – Giai đoạn da lệ thuộc vào corticoid

Khi da đã lệ thuộc vào corticoid, tình trạng đỏ da bắt đầu xuất hiện, thường từ vùng da có vết chàm cũ và lan dần ra những vùng khác. Lúc này, vùng da bị chàm vốn dày và kèm theo sẩn ngứa sẽ trở nên mỏng hơn và sự tổn thương có thể lan đến cả những vùng da chưa từng sử dụng corticoid.

Trong các trường hợp nhẹ, ban đỏ có thể biểu hiện đơn giản với tình trạng đỏ bừng hoặc ban đỏ kèm phù nề tiết dịch. Nhưng ở những trường hợp nặng, da có thể xuất hiện sẩn ngứa, mụn mủ và thậm chí kèm theo sốt cao. Tình trạng này có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng tùy vào cơ địa từng người.

Qua thời gian, các đợt bùng phát này dần giảm nhẹ, nhưng có thể tiếp tục lan sang các vùng da khác. Sốt cao nếu có thường thuyên giảm sau vài ngày.

Cấp độ 3 – Giai đoạn da tổn thương lâu dài

Sau giai đoạn đỏ da cấp tính, da bắt đầu trở nên khô, ngứa, dày hơn và bong tróc. Đây là giai đoạn dễ khiến người bệnh cảm thấy lo lắng và bi quan vì các triệu chứng kéo dài, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hằng ngày.

Dù da có dấu hiệu cải thiện, nhưng lúc này da vẫn rất nhạy cảm, dễ bị kích ứng bởi những yếu tố nhỏ như thay đổi thời tiết hay các tác động từ môi trường. Điều này làm tình trạng da dễ tái phát và khó hồi phục hoàn toàn nếu không có phương pháp điều trị phù hợp.

>>> Xem ngay: Cách phục hồi da nhiễm corticoid từ việc dùng kem trộn.

Nguyên nhân gây ra tình trạng da nhiễm corticoid

Tình trạng da nhiễm corticoid thường xuất phát từ việc lạm dụng các sản phẩm chứa corticoid trong thời gian dài. Corticoid được biết đến với khả năng giảm nhanh các triệu chứng viêm da nhưng nếu dùng không đúng cách, sẽ gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo thống kê, gần 15% bệnh nhân da liễu ngoại trú từng sử dụng corticoid trước khi gặp Bác sĩ, trong đó hơn 93% trường hợp dùng sai mục đích, sử dụng không cần thiết hoặc kéo dài quá lâu. Thực trạng này càng phức tạp hơn do corticoid dễ dàng mua tại nhà thuốc mà không cần đơn từ Bác sĩ.

Bên cạnh đó, nhiều cơ sở sản xuất mỹ phẩm đã lén thêm corticoid vào kem trị mụn và nám để tăng hiệu quả tức thì. Ban đầu các sản phẩm này có thể cải thiện rõ rệt tình trạng da nhưng lâu dài sẽ gây ra tác dụng phụ như teo da, giãn tĩnh mạch, đỏ mặt, viêm da tiếp xúc. Những tổn thương này thường kéo dài ngay cả sau khi ngừng sử dụng, do da đã nhiễm lượng lớn corticoid.

Ở mức độ nhẹ, da nhiễm corticoid có thể phục hồi nếu được chăm sóc đúng cách và kịp thời. Để bảo vệ làn da, hãy chọn sản phẩm từ thương hiệu uy tín, tránh xa mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Nếu xuất hiện dấu hiệu nhiễm corticoid, ngừng sử dụng sản phẩm nghi ngờ và nhanh chóng đến gặp Bác sĩ Da liễu.

Liên hệ ngay Phòng khám Da liễu Doctor Acnes qua hotline 07 0838 0878 để được tư vấn và điều trị kịp thời, giúp làn da nhanh chóng phục hồi nhé!

Tài liệu tham khảo

1. Gabros, Sarah, et al. “Topical corticosteroids“. (2018)
2. Saraswat, Abir, et al. “Topical corticosteroid abuse on the face: A prospective, multicenter study of dermatology outpatients“. Indian journal of dermatology, venereology and leprology. 77 (2011): 160
3. Fukaya M, Sato K, et al. “Topical steroid addiction in atopic dermatitis“. Drug Healthc Patient Saf. 2014 Oct 14;6:131-8. doi: 10.2147/dhps.s6920