Mesotherapy huyết tương giàu tiểu cầu PRP trong điều trị sẹo rỗ

Sau quá trình viêm do mụn, nếu cơ thể không sản xuất đầy đủ collagen trong giai đoạn làm lành vết thương sẽ dẫn đến hình thành sẹo rỗ. Để điều trị sẹo rỗ hiệu quả, ngoài các biện pháp giải phóng đáy sẹo cần phối hợp với những phương pháp khác giúp tăng sinh collagen để quá trình điều trị đạt hiệu quả cao nhất.

Hiện nay phương pháp tiêm mesotherapy đang được sử dụng rất phổ biến nhờ khả năng giúp tăng sinh collagen lấp đầy sẹo và cải thiện làn da rất hiệu quả. Phương pháp mesotherapy, sử dụng một đầu kim nhỏ đưa trực tiếp các hoạt chất vào tận đáy sẹo – là mô đích của quá trình điều trị sẹo rỗ từ đó kích thích quá trình lành thương và tăng sinh collagen nhanh nhất.

Trong các phương pháp mesotherapy thì mesotherapy huyết tương giàu tiểu cầu (Platelet Rich Plasma – PRP) là một giải pháp siêu tái tạo và phục hồi da bằng chính tế bào tự thân của cơ thể, đặc biệt an toàn và đạt hiệu quả đầy sẹo lâu dài. Trong bài viết này, Doctor Acnes sẽ cùng các bạn tìm hiểu về phương pháp điều trị sẹo rỗ bằng huyết tương giàu tiểu cầu (PRP).

Huyết tương giàu tiểu cầu PRP là gì?

Huyết tương giàu tiểu cầu (Platelet – Rich Plasma – PRP) là khái niệm xuất hiện vào những năm 1970 để điều trị cho bệnh nhân bị giảm tiểu cầu trong lĩnh vực huyết học. Trong những năm1980 và1990, PRP đã bắt đầu được sử dụng trong các thủ thuật như phẫu thuật răng hàm mặt và phẫu thuật thẩm mỹ.

Đặc biệt, liệu pháp PRP được ứng dụng trong ngành thẩm mỹ để điều trị sẹo rỗ, xóa nhăn, chống rạn da, trẻ hóa làn da… Vậy PRP là gì? PRP là huyết tương từ máu tự thân (được ly trích từ máu toàn phần) với nồng độ tiểu cầu đậm đặc ≥ 1.000.000 TC/µl, cao hơn rất nhiều nồng độ sinh lý của tiểu cầu trong cơ thể. Tiểu cầu là một phần quan trọng của quá trình cầm máu cũng như quá trình chữa lành vết thương.

PRP chứa một lượng tiểu cầu lớn cùng với nhiều yếu tố tăng trưởng được giải phóng từ tiểu cầu khi được kích hoạt có tác dụng sửa chữa làm lành vết thương, tăng sinh mạch, điều hòa kích thích tăng trưởng tế bào, kích thích nguyên bào sợi… Chính nhờ những tác dụng tuyệt vời này mà PRP đã và đang được ứng dụng rộng rãi trong y khoa cũng như trong thẩm mỹ da liễu.

Huyết tương giàu tiểu cầu PRP hoạt động như thế nào?

Mỗi tiểu cầu chứa từ 50 – 80 hạt bài tiết, trong đó có chứa ba loại hạt chính: hạt α, hạt dense và lysosome. Trong đó hạt α và hạt dense đóng vai trò quan trọng trong thẩm mỹ da liễu:

Các hạt α chứa bảy yếu tố tăng trưởng cơ bản, bao gồm các yếu tố tăng trưởng có nguồn gốc tiểu cầu (PDGF), nhân tố sinh trưởng chuyển hóa beta (TGF), yếu tố tăng trưởng biểu bì (EGF) và yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (VEGF). Trong đó, yếu tố tăng trưởng có nguồn gốc tiểu cầu được phân làm ba loại là PDGF – AA, PDGF – BB và PDGF – AB; nhân tố sinh trưởng chuyển hóa beta được phân làm hai loại là TGFβ1 và TGFβ2.

• Yếu tố tăng trưởng có nguồn gốc tiểu cầu (Platelet Derived Growth Factor), hay còn gọi tắt là PDGF, là các nhân tố tăng trưởng có liên quan đến cơ chế kết tập tiểu cầu phát sinh từ những vị trí bị tổn thương. PDGF có bản chất là một loại glycoprotein, hoạt động trên các thụ thể trong màng tế bào của tế bào đích để tạo các liên kết phosphat năng lượng cao. Như vậy, PDGF giúp kích thích sự nhân bản của tế bào, hình thành mạch máu mới giúp cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho da. Ngoài ra, PDGF còn giúp kích thích tế bào sợi phát triển, tiết collagen làm tăng độ đàn hồi của da. Nhờ đó, PDGF làm lành vết sẹo rỗ, giúp da khỏe mạnh và tăng tính đàn hồi.
• Nhân tố sinh trưởng chuyển hóa beta (Transforming Growth Factor), hay còn gọi tắt là TGF, là nhân tố cân bằng sự phát triển của tế bào sợi với tế bào cơ. Từ đó TGF giúp đẩy nhanh quá trình lành sẹo, điều hoà sự săn chắc và đàn hồi của da.
• Nhân tố sinh trưởng biểu bì (Epidermal Growth Factor), hay còn gọi tắt là EGF, là nhân tố khuyến khích sự tăng sinh tế bào biểu bì và trung bì. Đồng thời EGF còn kích thích sự hình thành mạch và chữa lành vết thương. Nhờ vậy, EGF giúp làm lành sẹo rỗ, mờ vết thâm sẹo, tăng sự chắc khỏe của da.
• Nhân tố sinh trưởng nội mạc (Vascular Endothelial Growth Factor), hay còn gọi tắt là VEGF, là các protein tín hiệu khuyến khích sự biệt hóa của các tế bào tiền thân vào các tế bào nội mô trưởng thành, thúc đẩy sự tăng sinh và trưởng thành của các mạch máu mới để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và oxy cho da. Như vậy, VEGF giúp ích rất nhiều trong quá trình làm lành da sẹo, phục hồi da giúp da khỏe mạnh.

Các hạt dense chứa các hoạt chất sinh học bao gồm serotonin, histamin, dopamine, canxi và adenosine. Những hoạt chất này có thể làm tăng tính thấm của màng và điều hòa quá trình viêm, giúp điều hòa quá trình làm lành sẹo và làm lành các vết thương ở da.

Ứng dụng huyết tương giàu tiểu cầu PRP trong điều trị sẹo rỗ

Huyết tương giàu tiểu cầu sau khi ly trích từ máu của chính người bệnh sẽ được tiêm trở lại vào cơ thể. Khi đó, tiểu cầu sẽ được hoạt hóa và phóng thích các yếu tố tăng trưởng, chính các yếu tố này sẽ tạo ra các đáp ứng trên lâm sàng. Hiệu quả làm lành sẹo của phương pháp huyết tương giàu tiểu cầu sẽ được thể hiện thông qua các tác dụng:

Các yếu tố tăng trưởng có nguồn gốc tiểu cầu PDGF trong huyết tương sẽ giúp kích thích sự nhân bản của tế bào, hình thành mạch máu mới giúp cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho da. PDGF còn giúp kích thích tế bào sợi phát triển, tiết collagen làm tăng độ đàn hồi của da. Nhờ đó, PDGF làm lành vết sẹo rỗ, giúp da khỏe mạnh và tăng tính đàn hồi.

Các nhân tố sinh trưởng chuyển hóa beta giúp cân bằng sự phát triển của tế bào sợi với tế bào cơ. Từ đó TGF giúp đẩy nhanh quá trình lành sẹo, điều hoà sự săn chắc và đàn hồi của da.

• Nhân tố sinh trưởng biểu bì khuyến khích sự tăng sinh tế bào biểu bì và trung bì, giúp tăng sự chắc khỏe của da, đồng thời kích thích sự hình thành mạch và chữa lành vết thương. Nhờ vậy, EGF giúp làm lành sẹo rỗ, mờ vết thâm sẹo, tăng sự chắc khỏe của da.
• Nhân tố sinh trưởng nội mạc thúc đẩy sự tăng sinh và trưởng thành của các mạch máu mới để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và oxy cho da. VEGF giúp ích rất nhiều trong quá trình làm lành da sẹo, phục hồi da giúp da khỏe mạnh.

Như vậy, trong các liệu trình điều trị sẹo rỗ và các vấn đề da liễu, phương pháp tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) sẽ được áp dụng với các mục đích:

• Điều trị làm lành các vết sẹo rỗ, làm đầy các tổ chức.
• Làm mờ các vết sẹo mụn, sẹo thâm.
• Làm mờ các nếp nhăn.
• Phòng và chống quá trình lão hóa da.
• Giúp da căng mịn và đàn hồi.

Quy trình trị sẹo rỗ áp dụng huyết tương giàu tiểu cầu PRP

Giai đoạn chiết tách PRP

Để có được huyết tương giàu tiểu cầu PRP thì máu sau khi lấy ra khỏi cơ thể cần phải được chiết tách để thu được huyết tương có nồng độ tiểu cầu cao hơn nhiều lần so với trong máu sinh lý của cơ thể. Đồng thời loại bỏ được các thành phần trong máu không cần thiết cho phương pháp điều trị này như các tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu… Giai đoạn chiết tách được tiến hành theo các bước:

• Đầu tiên là bước lấy máu. Thông thường, lượng máu cần sử dụng để tách chiết PRP vào khoảng 30ml tuỳ thuộc vào bộ kit của mỗi nhà sản xuất. Máu cần lấy trực tiếp từ bệnh nhân, tuy vậy lượng máu này ở mức độ vừa phải và sẽ không làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.
• Tiếp theo máu được cho vào bộ kit có chứa chất chống đông, thường là citrate. Chất chống đông sẽ liên kết với các ion canxi, do đó phá vỡ phản ứng đông máu và máu được giữ ổn định trong tối đa là 8 giờ.
• Sau đó, mẫu máu cần được quay ly tâm với tốc độ, thời gian tùy thuộc từng bộ kit để loại bỏ các thành phần không cần thiết (tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu và huyết tương nghèo tiểu cầu).

• Mẫu máu sau khi được quay ly tâm sẽ tiếp tục được loại bỏ các thành phần không cần thiết để chiết tách PRP, chính giai đoạn này sẽ thu được huyết tương với nồng độ tiểu cầu đậm đặc, là tài nguyên chính dùng trong quá trình trị liệu này.
• Cuối cùng, mẫu còn lại là PRP sẽ được kích hoạt để giải phóng các yếu tố tăng trưởng cần thiết cho quá trình làm lành sẹo, mờ sẹo và hỗ trợ làn da.

Giai đoạn điều trị

Giai đoạn điều trị được đánh giá là phần quan trọng nhất trong quá trình trị liệu vì lúc này huyết tương giàu tiểu cầu PRP sẽ được đưa vào trong từng vị trí sẹo cần được làm lành đòi hỏi khâu chuẩn bị và đội ngũ Bác sĩ Da liễu phải hết sức tỉ mỉ và chính xác:

• Bước đầu tiên cho người tham gia trị liệu chính là tẩy trang, rửa sạch vùng da đang cần dùng phương pháp tiêm PRP để lấy đi bụi bẩn, bã nhờn trên da.
• Xông hơi bề mặt da để tăng cường độ ẩm cho làn da.
• Bước tiếp theo bôi kem tê và ủ tê trong thời gian khoảng 60 phút (trong thời gian này sẽ tiến hành song song với giai đoạn chiết tách với các quá trình quay ly tâm mẫu máu và kích hoạt PRP).
• Sau khoảng thời gian ủ, kem tê sẽ được lau sạch và vùng da cần điều trị sẽ được sát trùng với cồn 70⁰.
• Thời điểm PRP đã được kích hoạt, Bác sĩ sẽ tiến hành các thủ thuật chuyên biệt cho phù hợp với từng vùng da, từng loại sẹo (có thể phối hợp với bóc tách đáy sẹo, laser hay lăn kim tùy hình thái sẹo).
• Sau khi tiêm xong sẽ rửa lại với nước muối sinh lý và chiếu đèn LED trong khoảng 8 – 10 phút để giúp tăng sinh collagen và tái tạo da.
• Đắp mặt nạ để cho da được thư giãn, nghỉ ngơi và bôi kem dưỡng để các dưỡng chất thấm sâu vào bên trong da giúp cấp ẩm, làm dịu, kháng viêm.
• Dặn dò chi tiết và đầy đủ về các bước chăm sóc da tại nhà về các loại kem dưỡng da có thể sử dụng, các biện pháp chống nắng an toàn và thời điểm có thể dùng các loại mỹ phẩm thông thường hằng ngày trước khi bệnh ra về.

Liệu trình điều trị

Thông thường, khoảng cách giữa 2 lần điều trị cách nhau khoảng 4 – 6 tuần. Tuỳ thuộc vào từng làn da, bệnh nhân có thể được điều trị từ 3 đến 6 liệu trình.

Lưu ý gì sau khi trị liệu bằng PRP?

Sau khi điều trị, bệnh nhân cần phải tuân theo hướng dẫn chăm sóc da của Bác sĩ. Việc tuân thủ hướng dẫn điều trị sẽ giúp cho vùng da nhanh chóng hồi phục sau các liệu trình xâm lấn và tránh được các tác động gây thương tổn da. Bệnh nhân không nên tự ý sử dụng các sản phẩm trên da mà không được các Bác sĩ khuyến cáo vì dễ dẫn đến tình trạng da bị viêm, sưng tấy, gây ảnh hưởng đến hiệu quả của trị liệu.

Ngoài ra, bệnh nhân cần phải được theo dõi và phân tích da so sánh giữa trước và sau khi trị liệu nhằm giúp đánh giá hiệu quả của việc điều trị và can thiệp kịp thời khi gặp bất kỳ tình huống không mong muốn nào.

Ưu điểm của trị liệu bằng PRP

• Ưu điểm nổi bật của tiêm PRP là tính an toàn, không gây ra các phản ứng kích thích, dị ứng hay đào thải vì PRP được ly trích từ máu của chính bệnh nhân, tác dụng từ chính những thành phần tự nhiên trong cơ thể bệnh nhân đó.
• Các yếu tố tăng trưởng được giải phóng ra nhiều từ nồng độ tiểu cầu lớn sẽ thúc đẩy tăng sinh tế bào da liên tục, đem lại hiệu quả tối ưu trong điều trị sẹo rỗ, trẻ hóa làn da và các vấn đề về da liễu khác.
• Hiệu quả đầy sẹo được duy trì lâu dài và bền vững, đặc biệt khi phối hợp với các biện pháp can thiệp xâm lấn khác như bóc tách đáy sẹo, laser hay lăn kim tùy hình thái sẹo.

Nhược điểm của trị liệu bằng PRP

• Mesotherapy PRP là phương pháp tiêm vào trong da nên có thể xảy ra hiện tượng sưng tấy, bầm… nhưng những tình trạng này sẽ biến mất sau 3 – 7 ngày và không để lại di chứng hay ảnh hưởng đến sức khỏe người điều trị.
• PRP là sản phẩm có chất lượng mang tính biến thiên vì chất lượng của PRP phụ thuộc vào số lượng tiểu cầu có sẵn trong máu, nồng độ các yếu tố tăng trưởng được sinh sản ra từ tiểu cầu sau khi được kích hoạt cũng như kỹ thuật ly trích tiểu cầu từ máu toàn phần.
• Quy trình ly trích/chiết tách PRP phải thực hiện theo đúng quy trình chuẩn để tránh lẫn lộn giữa các mẫu, gây ra lây nhiễm chéo giữa các bệnh nhân.
• Quy trình ly trích/chiết tách PRP cần sử dụng bộ kit chuyên biệt và đạt chuẩn để PRP thành phẩm đạt chất lượng cao và vô trùng. Điều này gây tốn kém nên các nơi có thể sử dụng các bộ kit không đạt chuẩn, từ đó gây nhiều tai biến cho người bệnh.
• Đối với những bệnh nhân có bệnh liên quan đến hệ tạo máu hoặc các bệnh truyền nhiễm thì không thể thực hiện phương pháp PRP vì chất lượng PRP sẽ bị ảnh hưởng và có thể gây ra nhiễm chéo.

Đối tượng nào nên sử dụng trị liệu bằng PRP?

PRP là một giải pháp hiệu quả và hiện đại, có thể dùng cho nhiều vấn đề về làn da. Đặc biệt được dùng cho những bệnh nhân đang gặp các vấn đề về sẹo, đặc biệt là sẹo rỗ, sẹo thâm… hoặc những bệnh nhân mong muốn được trẻ hóa làn da, mong muốn làn da căng mịn, xóa bỏ nếp nhăn, ngăn ngừa lão hóa, chảy xệ…

Những ai bị chống chỉ định trị liệu bằng phương pháp PRP

Vì sản phẩm được dùng trong liệu pháp PRP chính là sản phẩm từ máu của chính bệnh nhân nên đối với những người đang mắc một trong các bệnh sau đây sẽ cho ra huyết tương không đạt chất lượng hoặc mang mầm bệnh, dễ gây lây nhiễm chéo cho các bệnh nhân khác. Do vậy, liệu pháp PRP bị chống chỉ định với những bệnh nhân đang gặp phải một trong những tình trạng như:

• Người đang điều trị ung thư.
• Người bị viêm gan C, viêm gan B.
• Người bị nhiễm HIV.
• Người bị bệnh tim mạch đang dùng thuốc chống đông máu.
• Người bị ung thư da trong vùng được điều trị.
• Người bị bệnh lý viêm nhiễm đang được điều trị.

Tóm lại, mesotherapy huyết tương giàu tiểu cầu PRP là phương pháp điều trị đầy triển vọng trong tương lai, đặc biệt hiệu quả trong trị sẹo rỗ nhờ hiệu quả thúc đẩy quá trình sản sinh collagen, tăng sinh tế bào, hình thành mạch máu mới,… giúp nhanh chóng làm lành các vết sẹo rỗ do mụn. Liệu pháp này đảm bảo về mặt an toàn bởi vì sử dụng chính huyết tương của bệnh nhân nên đạt được sự tương thích và không gây ra phản ứng dị ứng hay đào thải cho người được điều trị.

Quá trình điều trị sẹo bằng liệu pháp PRP thường khá phức tạp, cần sự vô trùng và đòi hỏi các thao tác cần tỉ mỉ và độ chính xác cao nên cần Bác sĩ Da liễu trực tiếp thực hiện tại các cơ sở điều trị được cấp phép. Một điều quan trọng cần lưu ý là liệu pháp này có sử dụng huyết tương của người bệnh, do đó một số bệnh nhân mắc các bệnh lây nhiễm sẽ không thể thực hiện liệu pháp này.

Khi cần điều trị sẹo rỗ, người bệnh cần tìm đến các Phòng khám chuyên khoa Da liễu như Doctor Acnes để được đội ngũ các Bác sĩ có trình độ chuyên môn tư vấn điều trị và thực hiện liệu trình một cách hiệu quả và an toàn.

Tài liệu tham khảo

1. Grace Lee Peng. “Platelet-Rich Plasma for Skin Rejuvenation: Facts, Fiction, and Pearls for Practice”. Facial Plast Surg Clin North Am. 2019 Aug;27(3):405-411
2. Rubina Alves, Ramon Grimalt. “A Review of Platelet-Rich Plasma: History, Biology, Mechanism of Action, and Classification”. Skin Appendage Disord. 2018 Jan;4(1):18-24
3. Shyla Gupta, Anna Paliczak, Diego Delgado. “Evidence-based indications of platelet-rich plasma therapy”. Expert Rev Hematol. 2021 Jan;14(1):97-108
4. Michael S Leo, Alur S Kumar, Raj Kirit, Rajyalaxmi Konathan, Raja K Sivamani. “Systematic review of the use of platelet-rich plasma in aesthetic dermatology”. J Cosmet Dermatol. 2015 Dec;14(4):315-23