Trong thai kỳ, làn da của phụ nữ thường trải qua nhiều biến đổi do tác động của nội tiết tố và thay đổi chuyển hóa, bao gồm tình trạng tăng tiết bã nhờn, nổi mụn trứng cá, tăng sắc tố da hoặc da trở nên nhạy cảm hơn. Điều này khiến nhu cầu chăm sóc da và sử dụng các sản phẩm điều trị da liễu, đặc biệt là các hoạt chất như beta hydroxy acid (BHA), ngày càng được quan tâm. Câu hỏi đặt ra là liệu BHA có an toàn cho phụ nữ mang thai hay không. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn khách quan và khoa học về tính an toàn của việc sử dụng BHA trong thai kỳ.
BHA là gì và tác dụng đối với làn da?
Trong lĩnh vực chăm sóc da, beta hydroxy acid hay còn gọi là BHA ngày càng được ưa chuộng nhờ khả năng trị mụn, cải thiện kết cấu da và làm giảm sự xuất hiện của các nếp nhăn. Các dạng BHA thường gặp bao gồm acid salicylic, acid beta – hydroxybutanoic, acid tropic và acid trethcanic. Trong số đó, acid salicylic là hoạt chất cổ điển nhất và được sử dụng rộng rãi nhất trong các chế phẩm chăm sóc da bao gồm sữa rửa mặt, toner, dung dịch tẩy tế bào chết, serum, gel/kem trị mụn, sản phẩm peel da tại nhà hay tại Phòng khám. Vì tính phổ biến này, các thông tin về BHA trong bài viết sẽ chủ yếu đề cập đến acid salicylic, đại diện điển hình nhất của nhóm BHA.
Dưới đây là những lợi ích mà BHA mang lại đối với làn da:
- Loại bỏ tế bào chết: BHA giúp phá vỡ liên kết giữa các tế bào sừng, thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da, từ đó loại bỏ lớp da xỉn màu và mang lại làn da tươi sáng hơn.
- Làm sạch sâu: nhờ đặc tính thân dầu mà BHA có khả năng thẩm thấu sâu vào lỗ chân lông, hòa tan bã nhờn và hiệu quả loại bỏ tắc nghẽn như mụn đầu đen, mụn đầu trắng. Từ đó, hỗ trợ ngăn ngừa và cải thiện tình trạng mụn mới.
- Điều hòa hoạt động tuyến bã nhờn: sử dụng BHA đều đặn giúp kiểm soát lượng dầu tiết ra, giảm bóng nhờn và hạn chế sự xuất hiện của mụn do bít tắc lỗ chân lông
- Kháng viêm: acid salicylic là đại diện phổ biến nhất của nhóm BHA có đặc tính kháng viêm tự nhiên, giúp làm dịu tình trạng đỏ, kích ứng do mụn hoặc các bệnh lý da nhạy cảm như rosacea.
- Cải thiện cấu trúc da: nhiều nghiên cứu cho rằng BHA có hiệu quả trong việc giảm sự xuất hiện của nếp nhăn, rãnh nhăn và cải thiện kết cấu tổng thể của làn da
BHA có dùng được cho mẹ bầu không?
Trong thời kỳ mang thai, nhiều phụ nữ có thể bị mụn hoặc tình trạng mụn trở nên nặng hơn dẫn đến nhu cầu sử dụng các chế phẩm trị mụn, trong số đó có acid salicylic. Theo khuyến cáo, phụ nữ mang thai có thể sử dụng sản phẩm chứa thành phần này với nồng độ tối đa 2% với cách dùng và tần suất phù hợp.
Việc bôi tại chỗ trên vùng da nhỏ được xem là an toàn vì mức độ hấp thu toàn thân rất thấp. Tuy nhiên, cần thận trọng với các sản phẩm peel hoặc chế phẩm đặc trị chứa acid salicylic nồng độ cao vì chúng dễ dàng thẩm thấu sâu hơn vào da và tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi. Acid salicylic, dù ở dạng peel hay các sản phẩm bôi ngoài da nồng độ cao vẫn có thể được hấp thu qua da ở mức độ nhất định và có thể dẫn đến ngộ độc toàn thân. Đã từng có trường hợp ngộ độc toàn thân (salicylism) được ghi nhận khi sử dụng acid salicylic hoặc methylsalicylate trên diện rộng với nồng độ cao. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng lâm sàng nào ghi nhận ngộ độc khi sử dụng acid salicylic trong các sản phẩm điều trị mụn thông thường trong hoặc sau thai kỳ.
Một y văn đánh giá về độ an toàn của các phương pháp điều trị da liễu trong thai kỳ được đăng trên Tạp chí Da liễu Hoa Kỳ (JAAD) cho thấy việc sử dụng ngắt quãng acid salicylic được chấp nhận trong thai kỳ. Ngoài ra, khi sử dụng các sản phẩm chứa BHA, nên thoa kem chống nắng đều đặn do chúng có thể làm da nhạy cảm hơn trước ánh sáng mặt trời.
Các biện pháp chăm sóc da an toàn cho bà bầu
Phụ nữ trong thai kỳ có thể gặp phải nhiều thay đổi trên da do ảnh hưởng của hormone, hệ miễn dịch và thay đổi chuyển hóa. Việc lựa chọn sản phẩm chăm sóc da cho phụ nữ trong giai đoạn đặc biệt này không những đòi hỏi sự cải thiện tình trạng da mà còn phải đảm bảo an toàn cho thai nhi. Phụ nữ mang thai nên ưu tiên các thành phần chăm sóc da đã được chứng minh an toàn như acid azelaic (chống viêm, trị mụn và nám), acid glycolic (làm sáng da), vitamin C, E, resveratrol, trà xanh (chống oxy hóa), acid hyaluronic (dưỡng ẩm), cùng các loại kem chống nắng vật lý chứa zinc oxide hoặc titanium dioxide.
Sau đây là bảng phân loại mức độ an toàn của một số hoạt chất chăm sóc da phổ biến trong thai kỳ.
Bảng 1: phân loại mức độ an toàn của các hoạt chất da liễu trong thai kỳ
| Hoạt chất | Phân loại trong thai kỳ | Khuyến cáo trong thai kỳ |
| Acid salicylic | C | Rủi ro thấp nếu dùng giới hạn trên vùng da nhỏ, thời gian ngắn. Tránh sử dụng diện rộng hoặc nồng độ cao. |
| Acid azelaic | B | Được ưu tiên sử dụng tuy nhiên chỉ nên dùng với chỉ định rõ ràng trên vùng da nhỏ, tránh tam cá nguyệt đầu tiên. |
| Acid glycolic | – | Được xem là an toàn nhờ khả năng hấp thu toàn thân rất thấp. |
| Vitamin C | A | Dùng ngoài da với liều lượng hợp lý an toàn cho thai phụ. |
| Vitamin E | – | An toàn khi bôi ngoài da, không có lưu ý đặc biệt. |
| Resveratrol | – | An toàn khi dùng ngoài da; thận trọng với dạng uống. |
| Trà xanh | – | An toàn trong các sản phẩm bôi ngoài da. |
| Kem chống nắng vật lý | – | Được coi là an toàn trong thai kỳ. |
Dưới đây là gợi ý quy trình chăm sóc da cơ bản cho phụ nữ mang thai:
- Tẩy trang và rửa mặt với sữa rửa dịu nhẹ.
- Thoa serum chứa thành phần an toàn (nếu cần).
- Dưỡng ẩm phù hợp loại da.
- Sử dụng kem chống nắng vật lý vào ban ngày.
Lưu ý: luôn ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, không chứa hương liệu tổng hợp và thử phản ứng trên vùng da nhỏ trước khi sử dụng toàn mặt. Trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào nên xem kỹ thành phần, hướng dẫn sử dụng có dùng được trong thời kỳ mang thai không? Tốt nhất, nên tham khảo ý kiến Bác sĩ Da liễu khi cần sử dụng các sản phẩm có hoạt tính điều trị, bao gồm cả dạng dùng ngoài da và dạng uống.
Khi nào có thể sử dụng BHA trở lại sau sinh?
Sau khi sinh, việc sử dụng BHA cần được xem xét dựa trên việc bạn có đang cho con bú hay không.
- Nếu không cho con bú: bạn có thể sử dụng lại các sản phẩm chứa BHA như trước khi mang thai. Tuy nhiên, nên bắt đầu với nồng độ thấp để quan sát phản ứng của da, do cơ thể có thể trải qua những thay đổi sau sinh.
- Nếu đang cho con bú: theo nhiều nguồn tin cậy, việc sử dụng BHA tại chỗ với nồng độ thấp (≤2%) được xem là an toàn. Acid salicylic bôi ngoài da hấp thu kém và khó có khả năng đi qua sữa mẹ. Việc thoa sản phẩm chứa BHA lên các vùng da không tiếp xúc trực tiếp với da hoặc miệng của trẻ được coi là an toàn. Cần tránh thoa sản phẩm lên vùng ngực hoặc các vị trí tiếp xúc trực tiếp với trẻ nhỏ.
Việc sử dụng BHA, cụ thể là acid salicylic trong chăm sóc da cho phụ nữ mang thai và sau sinh cần được cân nhắc cẩn trọng dựa trên bằng chứng khoa. Dữ liệu hiện có cho thấy bôi ngoài da acid salicylic với nồng độ thấp (≤2%) có mức hấp thu toàn thân rất hạn chế, do đó được xem là chấp nhận được trong thai kỳ nếu sử dụng gián đoạn và không lạm dụng. Tuy nhiên, cần tránh các sản phẩm peel da chuyên sâu hoặc có nồng độ cao do nguy cơ hấp thu toàn thân tăng lên, từ đó có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Mặc dù phần lớn bằng chứng cho thấy nguy cơ thấp, nhưng do hạn chế về dữ liệu lâm sàng, phụ nữ mang thai và cho con bú vẫn nên thận trọng và cần tham khảo ý kiến của Bác sĩ Da liễu trước khi dùng bất kỳ sản phẩm chứa BHA nào trong giai đoạn đặc biệt này.
Tài liệu tham khảo
- “POTENTIAL TOXICITY OF ALPHA AND BETA HYDROXY ACIDS IN COSMETIC PRODUCTS: A REVIEW“. Researchgate
- “Beta Hydroxy Acids“. Fda
- “Is salicylic acid safe to use during pregnancy?“. Medicalnewstoday
- “Safety of dermatologic medications in pregnancy and lactation“. Jaad
- “Skin changes during pregnancy“. Healthline
- Ly S, Kamal K, Manjaly P, Barbieri JS, Mostaghimi A.”Treatment of Acne Vulgaris During Pregnancy and Lactation: A Narrative Review“. Dermatol Ther (Heidelb). 2023 Jan;13(1):115-130. doi: 10.1007/s13555-022-00854-3. Epub 2022 Nov 29. PMID: 36447117; PMCID: PMC9823189.
Bài viết này có hữu ích không?
Chọn 1-5 sao cho chất lượng bài viết
