Cách lựa chọn sữa rửa mặt cho da mụn từ Bác sĩ Da liễu

Rửa mặt là bước không thể thiếu trong quy trình chăm sóc da hằng ngày. Đối với những người bị mụn trứng cá, việc rửa mặt đúng cách và chọn lựa sữa rửa mặt cho da mụn phù hợp với tình trạng làn da càng quan trọng hơn. Bởi việc này không chỉ giúp đảm bảo trạng thái cân bằng cho da, làm sạch, giúp da khỏe, làm sáng da, lấy đi các tế bào chết mà còn giúp hỗ trợ việc điều trị và ngăn ngừa sự phát triển của mụn trứng cá. Cùng Bác sĩ Da liễu tại Phòng khám Doctor Acnes tìm hiểu làm thế nào để rửa mặt đúng cách cho da mụn nhé.

Sai lầm thường gặp trong làm sạch da mụn

Làm sạch da là thao tác cần thiết để loại bỏ bụi bẩn, các tế bào chết, mỹ phẩm còn lưu lại trên da cũng như mồ hôi. Chất làm sạch da có thể ở nhiều dạng khác nhau như xà phòng, sữa rửa mặt tạo bọt, dạng gel, tẩy tế bào chết… Trong đó, sữa rửa mặt thường có chứa surfactant, giúp loại bỏ bụi bẩn, chất nhờn, vi sinh vật và các tế bào sừng của da bong ra.

Tuy nhiên, surfactant cũng có khả năng gắn với lớp thượng bì và làm phá vỡ hàng rào bảo vệ da, giảm khả năng giữ nước. Surfactant cũng có thể làm phá vỡ các thành phần bảo vệ tự nhiên của da, làm tăng độ pH trên bề mặt da và gây kích ứng da.

Hầu hết những người bị mụn đều than phiền rằng họ luôn cảm thấy da mặt nhờn và bẩn, vệ sinh da không sạch nên sinh nhân mụn. Từ đó dẫn đến có xu hướng làm sạch da quá mức và sử dụng quá nhiều các hoạt chất điều trị như benzoyl peroxide, retinoids, sulfur, acid salicylic, toner, kháng sinh tại chỗ, tẩy tế bào chết/peel/mặt nạ và isotretinoin. Tất cả những yếu tố trên làm cho da mụn trở nên khô và dễ kích ứng.

Việc làm sạch da quá mức có thể dẫn đến tổn thương hàng rào bảo vệ da, tăng hiện tượng mất nước qua da, làm da khô ráp, dễ kích ứng, tăng khả năng nhiễm khuẩn, sinh nhân mụn, viêm da tiếp xúc kích ứng thứ phát cũng như bỏng và châm chích da. Những hệ quả xấu này đồng thời cũng làm cho bệnh nhân kém dung nạp với các thuốc thoa tại chỗ, gây thất vọng và kém tuân thủ liệu trình điều trị của Bác sĩ.

Thế nào là sữa rửa mặt lý tưởng cho da mụn?

Một loại sữa rửa mặt lý tưởng có thể loại bỏ chất bã nhờn dư thừa trên bề mặt da nhưng không làm mất đi lớp lipid giữ ẩm cho da như cerebroside và ceramide, ngăn hiện tượng mất nước qua da. Nguyên tắc chọn sữa rửa mặt phù hợp cho da là lựa chọn loại có độ pH phù hợp với pH sinh lý bình thường của da (pH khoảng 5), không sinh nhân mụn và không gây kích ứng.

Nếu sử dụng sản phẩm có pH quá cao và chứa nhiều chất tẩy rửa sẽ làm phá hủy lớp lipid kép của lớp sừng, gây khô da. Vì thế, các loại sữa rửa mặt phù hợp cho da mụn nên là những loại không chứa xà phòng (soap-free), có tính acid (acidic) hoặc cân bằng pH (pH-balanced), không chứa alcohol hoặc các hạt, có tính làm sạch cao.

Lựa chọn sữa rửa mặt cho da nhờn bị mụn

• Lựa chọn sản phẩm kiểm soát nhờn, dịu nhẹ, không chứa cồn: trên nhãn có ghi “kiểm soát nhờn” (oil-control), “dành cho da nhờn” (for oily skin) hoặc tạo bọt (foaming).
• Ưu tiên chọn những loại có công thức dạng gel, trong suốt hoặc nhũ tương nền nước (water emultion). Các sản phẩm đặc hơn thường gây bít tắc nhiều hơn.
• Chọn sản phẩm có tinh dầu tràm hoặc các thành phần có hoạt tính khác như acid salicylic, benzoyl peroxide, AHA…
• Những sản phẩm chứa thành phần có hoạt tính kháng khuẩn như chlorhexidine, kháng sinh, benzoyl peroxide… có thể phù hợp trong giai đoạn điều trị tấn công (mụn mức độ nặng) nhưng không cần thiết với tình trạng mụn nhẹ hoặc không liên quan đến mất cân bằng hệ khuẩn chí trên da.

>>> Xem thêm: Sữa rửa mặt chứa salicylic acid cho da nhờn mụn

Lựa chọn sữa rửa mặt cho da khô, nhạy cảm bị mụn

• Chọn sản phẩm có gắn nhãn “dành cho da nhạy cảm”, “dịu nhẹ” hoặc “không gây kích ứng”. 
• Có thể sử dụng các sản phẩm trên nền zinc coceth sulfate hoặc dung dịch micellar bởi chúng có thêm tính năng diệt khuẩn và loại bỏ nhờn hiệu quả mà không cần surfactant.
• Dùng nước muối sinh lý trong một số tình trạng như mụn viêm mủ, kích ứng da hoặc sau các thủ thuật peel, lăn kim, laser… giúp làm dịu da. Tuy nhiên không nên dùng lâu dài vì nó không đủ khả năng làm sạch bã nhờn trên da.
• Tránh sử dụng các sản phẩm có surfactant, tinh dầu tràm, thành phần tạo bọt như SLS… vì chúng có thể gây kích ứng với da khô và nhạy cảm.
• Đối với mụn trứng cá mức độ vừa đến nặng thì việc dùng các loại sữa rửa mặt có chứa các thành phần có hoạt tính kháng khuẩn như benzoyl peroxide, kháng sinh, lưu huỳnh… có thể khiến da dễ nhạy cảm và kích ứng hơn.

Một số lưu ý khi rửa mặt

• Tránh các động tác thô bạo như chà xát, kỳ cọ mạnh hay dùng khăn bằng vải thô cứng lau mặt bởi thói quen này có thể làm cho mụn nặng và khó kiểm soát hơn.
• Tránh sử dụng sữa rửa mặt có chứa những chất hòa tan như acetone, alcohol vì chúng có thể làm khô da, kích ứng.
• Chỉ nên rửa mặt bằng sữa rửa mặt tối đa 2 lần/ngày, mỗi lần không quá 3 phút. Thời gian còn lại trong ngày nếu có nhu cầu rửa mặt thì chỉ cần rửa bằng nước.

Chúng tôi hy vọng những chia sẻ trên có thể giúp các bạn có thêm kiến thức về bước rửa mặt trong quy trình chăm sóc da cũng như lựa chọn được sữa rửa mặt phù hợp với tình trạng mụn của mình. Trong trường hợp cần tư vấn thêm, đừng ngại ngần liên hệ với chúng tôi. Đội ngũ Bác sĩ Da liễu với kiến thức chuyên sâu về dược mỹ phẩm tại Phòng khám Doctor Acnes sẵn sàng trả lời các thắc mắc của bạn liên quan đến chăm sóc da mụn.

Tài liệu tham khảo

1. Goodman G. “Cleansing and Moisturizing in Acne Patients”. American Journal of Clinical Dermatology. 10, 1–6(2009)
2. Zaenglein AL, Pathy AL, Schlosser B et al. “Guidelines of care for the management of acne vulgaris”. American Academy of Dermatology. 2016 May;74(5):945-73.e33