Sẹo mụn có thể xuất hiện với nhiều hình thái khác nhau, có thể là sẹo lõm (atrophic scar) hoặc sẹo lồi (gồm 2 loại chính là sẹo phì đại – hypertrophic scar và sẹo lồi – keloide scar). Sẹo lõm theo cách phân loại phổ biến nhất thường được chia thành 3 loại khác nhau dựa theo hình thái học như ice pick scar (sẹo đáy nhọn), rolling scar (sẹo đáy tròn), boxcar scar (sẹo đáy vuông). Việc xác định chính xác loại sẹo là vô cùng quan trọng quyết định đến phương pháp và hiệu quả điều trị.

Bên cạnh những loại sẹo mụn được kể phía trên, một loại sẹo có thể được kể đến là sẹo dạng sẩn hay sẹo đá cuội (papular scar). Đây là loại sẹo mụn cũng rất thường gặp ở những bệnh nhân mụn trứng cá. Papular scar lần đầu tiên được đề cập bởi Wilson vào năm 1990, tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có nhiều tài liệu, bài viết báo cáo về loại sẹo này. Sau đây, chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu sâu hơn về loại sẹo dạng sẩn hay sẹo đá cuội này.

Đặc điểm lâm sàng

Sẹo dạng sẩn hay sẹo đá cuội (papular scar) có những đặc điểm sau:

Những sẩn giống như đá cuội, có màu da, mềm, nhô cao trên bề mặt da.
Kích thước từ 3-4mm, chúng trở nên mờ hơn, nhỏ hơn khi căng da hoặc khi gương mặt biểu cảm, chuyển động chẳng hạn như mỉm cười, đây là đặc điểm phân biệt với sẹo phì đại hay sẹo lồi.
Có thể phân bố ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, tuy nhiên hay gặp ở cằm, mũi và lưng.

Đôi khi sẹo dạng sẩn bị chẩn đoán nhầm lẫn với mụn trứng cá và không đáp ứng với các biện pháp điều trị mụn trứng cá thông thường.

Mụn sẩn - Doctor Acnes — Sẹo dạng sẩn hay sẹo đá cuội (papular scar)

Một nghiên cứu ở Vương Quốc Anh cho thấy trong số 149 bệnh nhân điều trị sẹo có 4% bệnh nhân có sẹo dạng sẩn ở mũi và cằm. Nghiên cứu này cũng cho thấy loại sẹo này gặp ở nam giới nhiều hơn.

Đặc điểm mô học

Khảo sát mô học cho thấy sẹo xơ hóa, dãn mạch máu và quá trình viêm mãn tính nhẹ. Sẹo dạng sẩn là kết quả của sự phá hủy sợi collagen và elastin sau khi bị mụn viêm.

Mô học sẹo dạng sẩn - Doctor Acnes — Mô học sẹo dạng sẩn: thâm nhiễm tế bào lympho quanh mạch máu nông, dãn mạch, xơ hóa quanh phần phụ của da phù hợp với tổn thương sẹo

Phương pháp điều trị

Nhìn chung, sẹo dạng sẩn là dạng sẹo khó điều trị, các phương pháp điều trị sẹo rỗ thông thường có hiệu quả không cao đối với sẹo dạng sẩn. Tuy nhiên có một vài phương pháp đã được chứng minh có hiệu quả đáng kể trong điều trị loại sẹo này qua các bài nghiên cứu đã được công bố.

Ca lâm sàng sẹo dạng sẩn - Doctor Acnes — Ca lâm sàng điều trị sẹo rỗ thành công tại Doctor Acnes

Kỹ thuật pinhole

Phương pháp điều trị này sử dụng laser bóc tách như laser CO2, laser Er:YAG tạo các lỗ trên bề mặt sẹo, nhiều lỗ được tạo ra bởi laser với khoảng cách 1-3 mm.

Bài nghiên cứu “The pinhole method using an Erbium: YAG laser for the treatment of papular acne scars” của tác giả Sang Ju Lee đã thực hiện điều trị sẹo dạng sẩn cho 2 bệnh nhân nữ bằng kỹ thuật pinhole sử dụng laser Er:YAG. Kết quả cải thiện đáng kể đã được ghi nhận ở cả 2 bệnh nhân, tác dụng phụ bao gồm đau nhẹ trong và thủ thuật, ban đỏ sẽ tự khỏi trong vòng 2 tuần.

Hiệu quả điều trị mụn sẩn - Doctor Acnes — Sự cải thiện đáng kể sẹo dạng sẩn sau điều trị trong nghiên cứu “The pinhole method using an erbium: YAG laser for the treatment of papular acne scars” của tác giả Sang Ju Lee

Bên cạnh đó, nghiên cứu “Ablative Carbon Dioxide Laser Treatment for Papular Scars of Nose and Chin Due to Acne: A Case Series” của Sanjeewani Fonseka, tác giả đã sử dụng laser CO2 để điều trị sẹo dạng sẩn ở cằm và mũi cho 5 bệnh nhân (3 nữ, 2 nam). Kết quả cho thấy sau đợt điều trị đầu tiên, các vết sẹo dạng sẩn được cải thiện khoảng 50%. Trong đó, 2 bệnh nhân trải qua 4 lần điều trị đạt sự cải thiện lên đến 80%.

Tuy số ca điều trị trong 2 nghiên cứu trên vẫn còn rất ít, nhưng hiệu quả của phương pháp pinhole trong điều trị sẹo dạng sẩn rất đáng khích lệ, mở ra hy vọng đem đến một phương pháp điều trị hiệu quả cao đối với loại sẹo này.

Hiệu quả điều trị - Doctor Acnes — Hiệu quả điều trị sẹo dạng sẩn trong nghiên cứu “Ablative Carbon Dioxide Laser Treatment for Papular Scars of Nose and Chin Due to Acne: A Case Series” của Sanjeewani Fonseka

Intralestional Radiofrequency (ILRF)

Kỹ thuật này sử dụng kim nhỏ 27G đưa vào trong nốt sẹo, năng lượng sóng RF được phân phối tới đầu kim ở trong nốt sẹo. Kỹ thuật được mô tả trong bài báo cáo “Intralesional radiofrequency with a thin hypodermic needle in the management of papular acne scars” của tác giả Suman Patra.

Hiệu quả trị sẹo - Doctor Acnes — Hiệu quả điều trị sẹo dạng sẩn của phương pháp ILRF trong bài báo cáo “Intralesional radiofrequency with a thin hypodermic needle in the management of papular acne scars”

Papular scar hay còn gọi là sẹo dạng sẩn – sẹo đá cuội là một dạng sẹo khá thường gặp ở những bệnh nhân bị mụn trứng cá, tuy nhiên chưa được đề cập và quan tâm nhiều. Dạng sẹo này điều trị còn tương đối khó khăn, hầu như đáp ứng khá kém với những phương pháp điều trị sẹo rỗ thông thường.

Phương pháp pinhole và ILRF là các phương pháp điều trị đã được chứng minh có hiệu quả tốt để điều trị loại sẹo này. Liên hệ Phòng khám Doctor Acnes để được Bác sĩ Da liễu trực tiếp tư vấn các phương pháp phù hợp điều trị tình trạng sẹo dạng sẩn.